Zamek w Zwiahlu

Zamek w Zwiahlu

Pozostałości zamku
Państwo	Imperium Rosyjskie
Miejscowość	Zwiahel
Typ budynku	zamek
Ukończenie budowy	1510
Zniszczono	1648, 1864–1865
Odbudowano	XVII w.
Pierwszy właściciel	Konstanty Ostrogski
Kolejni właściciele	Konstanty Wasyl Ostrogski, Aleksander Ostrogski, Jan Karol Chodkiewicz, Lubomirscy, Jerzy Lubomirski, Kacper Lubomirski[1], Potoccy[1]
Położenie na mapie obwodu żytomierskiego Zamek w Zwiahlu
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Zwiahlu
50°35′52″N 27°38′11″E/50,597778 27,636389
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Zwiahlu – zamek zbudowany w miejscowości Zwiahel, nad rzeką Słucz w 1507 roku przez księcia Konstantego Ostrogskiego, hetmana, marszałka ziemi wołyńskiej^[1].

W 1648 roku większą część baszt i murów zamku zniszczyły wojska kozackie pod dowództwem pułkownika Krzywonosa^[1] lecz ponownie został odbudowany^[2]. Po Ostrogskich właścicielem zamku został Jan Karol Chodkiewicz, przez ślub z Anną Alojzą, córką Aleksandra, wnuka Konstantego Ostrogskiego. Kolejnymi właścicielami byli Lubomirscy, na mocy prawa sukcesyjnego, po bezdzietnej śmierci Anny^[1]. Ks. Jerzy Lubomirski przywilejem 1731 r. wkłada obowiązek na miejscowych rzemieślników: mięć każdemu dobry muszkiet w celu obrony zamku^[1]. W rodzinie Lubomirskich Zwiahel został do 1796 r.^[1]

W 1766 r. warowny zamek był wokół obwiedziony murem z trzema bastionami^[1], posiadał budynki mieszkalne i dziedziniec^[2], lecz ks. Lubomirski, wojewoda bracławski, w grudniu 1765 r. dozwolił miejscowemu proboszczowi część murów zamkowych rozebrać, w celu użycia ich do nowo budującego się kościoła. Ostatecznego zaś zniszczenia dokonał młot kamieniarzy w 1864-65 r., gdy na dawnym dziedzińcu zamkowym, nad samym urwistym brzegiem Słuczy, stawiano cerkiew prawosławną^[1]. Pod koniec XIX wieku zostały zaledwo szczątki muru obwodowego z jedną zniszczoną basztą^[1].

• Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, Warszawa, 1880–1902, ss. 248-49.

• Nowogród Wołyński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 248 .
• Zamek w Nowogrodzie Wołyńskim