Zamek w Lachowcach (Biłohirja)

Zamek w Lachowcach

Państwo	Imperium Rosyjskie
Miejscowość	Biłohirja
Ukończenie budowy	1745
Pierwszy właściciel	Dobrogost Jabłonowski
Kolejni właściciele	Józef Aleksander ks. Jabłonowski, Franciszka Jabłonowska, August Jabłonowski, Józef Sapieha
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Zamek w Lachowcach
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Lachowcach
50°00′18″N 26°24′57″E/50,005000 26,415833

Zamek w Lachowcach – pierwszy drewniany zamek na wyspie zbudował Dobrogost Jabłonowski^[1].

Za panowania króla Polski Jana III Sobieskiego Dobrogost Jabłonowski usypał na Horyniu długą groblę i wyspę, na której zbudował drewniany zamek^[1], który był wiele razy atakowany przez Kozaków i Tatarów^[2]. Józef Aleksander Jabłonowski, wojewoda nowogródzki, około 1745 r. wybudował murowany zamek^[1]. Po jego zgonie dobra otrzymała żona, Franciszka Jabłonowska z d. Woroniecka i ich syn August Jabłonowski. 14 marca 1787 warownię odwiedził król Polski Stanisław August Poniatowski. W momencie wyprowadzenia się spadkobierców fragment cennego księgozbioru znalazł się w Paryżu, w Bibliotece Zamoyskich a fragment w Liceum Krzemienieckim.

Następnymi posiadaczami zamku byli Sapiehowie, z których ks. Józef Sapieha dostał Lachowce. Jego żoną była Teofila, córka Józefa Aleksandra Jabłonowskiego^[2]. Zamek został skonfiskowany Leonowi Sapieże przez władze carskie w ramach represji za udział w powstaniu listopadowym^[1].

Zamek otoczony murem z 1745 r. miał kształt pięciokąta^[1] z 4. dwupoziomowymi wieżami na rogach. Do zamku można było wjechać przez długą groblę, na końcu której był most zwodzony. Do warowni prowadziły żelazne wrota dość dużej bramy. Pomieszczenia warowni ociekały bogactwem i splendorem. Wśród pomieszczeń była ogromna sala tronowa, w której naraz znajdować się mogło 400 osób. Na środku sali stał tron właściciela przykryty baldachimem. W warowni była spora biblioteka oraz kolekcje medali, obrazów, odznaczeń i portretów^[2]. W połowie XIX wieku w prawym skrzydle została urządzona gorzelnia, wołownia i browar^[1] a część przeznaczona była na mieszkania dla pracowników. Współcześnie po zamku nie ma śladu^[2].

• Lachowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 53 .
• Lachowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 208 .
• zamek w Lachowcach (Pidhirja)