Zamek w Budzanowie

Zamek w Budzanowie

Basteja
Państwo	Austro-Węgry
Miejscowość	Budzanów
Typ budynku	zamek
Rozpoczęcie budowy	XVI
Ważniejsze przebudowy	XVII
Zniszczono	1648, 1651, 1672, 1675, 1914–1918
Odbudowano	1765
Pierwszy właściciel	Jakub Budzanowski
Kolejni właściciele	Jan i Marcin Chodorowscy, Aleksander Sieneński, Lewoczyńscy, Tomasz Łużecki, ks. Kulczycki
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Zamek w Budzanowie
Położenie na mapie Ukrainy Zamek w Budzanowie
49°09′50″N 25°42′20″E/49,163889 25,705556
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Budzanowie – gniazdo XVI-wiecznej rodziny Budzanowskich^[1].

Pierwszy drewniany zamek na wzgórzu zbudował Jakub Budzanowski. Został on zniszczony podczas najazdów tatarskich^[2]. W 1631 r. zamek przeszedł w ręce Aleksandra Sieneńskiego, a potem w ręce rodziny Lewoczyńskich. Kozacy zdobyli i zniszczyli zamek podczas buntów w latach 1648 i 1651^[2]. Przeprowadzona w 1661 r. lustracja stwierdza, że stropy i dach pogniły i opadły, ściany i baszty popękały w wielu miejscach, okna potłuczone, piece rozwalone, stajnia zrujnowana a most i ganki strzelnicze zgniły^[2]. Obiekt odbudował Tomasz Łużecki. Ponownie zdobyły i częściowo zniszczyły zamek wojska tureckie w latach 1672 i 1675. Prawie sto lat później bo w 1765 r. postanowiono odremontować stojące wieże^[2]. Od 1817 r. na mocy darowizny był własnością proboszcza, dlatego skrzydło zachodnie przebudowano na kościół z prezbiterium w miejscu bastei od południa. Skrzydło południowe zamieniono na plebanię. W 1846 r. ksiądz Kulczycki w jednym ze skrzydeł zbudował budynek klasztoru sióstr Miłosierdzia ze szpitalem. Zamek został zniszczony w czasie I wojny światowej. Po 1945 r. klasztor i kościół zamieniono na szpital, usuwając zdobienia i wprowadzając betonowe stropy. Z zamku do dzisiaj zachowały się dwie basteje i wschodni odcinek murów.

Czworoboczne murowane założenie z czterema kolistymi bastejami w narożach zbudowano na początku XVII wieku na polecenie Jana oraz Marcina Chodorowskich^[2]. Do zamku prowadziła brama przez budynek bramny w narożniku północno-zachodnim i furta od strony miasta.

• Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu..., zespół red. A. Strojny, K. Bzowski, A. Grossman. Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 274. ISBN 83-921981-6-6.

• Budzanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 446 .
• zamek w Budzanowie