Mar Cantábrico

Constitúe un mar de transición entre os mares fríos do Norte e os tépedos do trópico, o que fai que sexa ecotono de especies vexetais e animais de augas frías. O afloramento de augas profundas e frías existente fronte ás costas galegas fai que a temperatura da auga aumente conforme nos desprazamos cara ao Leste. Esa temperatura da auga superficial presenta unha acusada estacionalidade, así durante o inverno a temperatura da auga pode baixar ata os 11 °C, mentres que no verán alcanza os 22 °C aproximadamente. A partir dos 35 ou 40 m de profundidade a temperatura da auga mantense practicamente estable durante todo o ano. Estas temperaturas son infrecuentemente altas dada a rexión xeográfica que ocupa o mar Cantábrico, e débense aos efectos cálidos da corrente do Golfo.

Os fortes ventos do noroeste que sopran sobre el teñen a súa orixe nas baixas presións centradas sobre as Illas Británicas e o mar do Norte en combinación co anticiclón dos Azores. A distancia percorrida polo vento e o mantemento da súa dirección e velocidade constantes fai que se xeren ondas que oscilan entre 2,5 e 3 metros de altura, o que orixina un mar moi axitado. En condicións moi particulares, máis propicias nos meses de abril-maio e setembro-outubro, os ventos do oeste poden alcanzar magnitudes de galerna con ondas que chegan a superar os 9 metros de altura.

A medida que nos aproximamos á costa francesa as augas van sendo máis cálidas. Posúe unha salinidade media do 35%, aínda que este dato varía moito en función do réxime de choivas imperante na zona e a maior ou menor proximidade á costa e/ou desembocadoras de ríos caudalosos. Ten unha significativa amplitude de marea, podendo ser de 4´5 m como máximo, especialmente nas mareas vivas de marzo e é atravesado pola Corrente do Golfo.

O mar Cantábrico foi bautizado polos romanos no século I a. C. como Cantabricus Oceanus en referencia a un dos pobos que poboaban as súas costas, os cántabros. Noutras citas clásicas máis antigas aparece co nome de Britannicus Oceanus e Gallicus Oceanus.^[1] Nas súas costas creáronse asentamentos humanos de tribos de ástures, cántabros, autrigones, caristios e várdulos que fixeron da pesca a súa principal actividade económica, aínda que esta neses tempos primitivos non foi moi importante. Non obstante a presenza de determinados restos arqueolóxicos anteriores á conquista romana, así como investigacións no campo da xenética, demostran a existencia de contactos marítimos máis aló das costas cantábricas.^[2] Achados como o do Caldeiro de Cabárceno, similar aos atopados preto de Battersea (Londres) ou en Dublín (Irlanda), parecen evidenciar que existiron intercambios comerciais marítimos polo menos 600 anos antes da chegada dos romanos entre os poboadores da zona norte da Península e os da zona atlántica europea, especialmente cos habitantes das Illas Británicas.^[3]

Coa decadencia romana iníciase un período convulso e con escasas fontes historiográficas. Hidacio sinala que cara ao ano 456 d. C. a costa foi devastada por expedicións de hérulos. Durante este período o litoral cantábrico eran costas indefensas fronte ás razzias dos pobos do norte de Europa. Aínda que o mar probablemente se estaría aberto á navegación de cabotaxe, non se ten constancia da existencia de comercio ou intercambios marítimos. Descoñécese se os portos romanos seguían aínda activos, estaban abandonados ou unicamente daban servizo a intercambios locais.^[4] Posteriormente rexístrase a primeira chegada dos viquingos á Península Ibérica a través do mar Cantábrico no século IX, que intentaron asaltar e saquear numerosos pobos costeiros aínda que foron derrotados en numerosas ocasións e inicialmente por Ramiro I de Asturias.^[5] A pesca converteuse nunha importante actividade económica no mar Cantábrico, especialmente a captura de baleas, hoxe extintas na rexión.

O mar Cantábrico foi considerado tradicionalmente un mare tenebrosum, pechado, perigoso e de difícil tránsito. No entanto, as investigacións arqueolóxicas actualmente cuestionan esta visión.^[6] Desde finais do século I d. C., das súas resgardadas baías e enseadas xurdiron asentamentos que co tempo chegaron a ter grande importancia, como demostra o xurdimento da Hermandad de las Cuatro Villas ou das Marismas, federacións de portos que conformaron un poder naval e económico de primeira orde no Arco Atlántico.

Principais municipios da beira do mar Cantábrico:

• Cariño, Ortigueira, Mañón, O Vicedo, Viveiro, Burela, Foz e Ribadeo, en Galicia.
• Navia, Luarca, Cudillero, Avilés, Xixón, Ribeseya e Llanes, no Principado de Asturias.
• San Vicente de la Barquera, Comillas, Santander, Camargo, Santoña, Laredo e Castro-Urdiales, en Cantabria.
• Getxo, Bermeo, Zarautz, Donostia, Pasaia e Hondarribia, no País Vasco.
• Hendaia, Saint-Jean-de-Luz, Biarritz e Baiona, en Francia.

•  
  Faro de Cabo Ortegal e Os Aguillóns de Cariño
•  
  Urros de Liencres.
•  
  Rasa mareal en Piélagos.
•  
  Praia de Berria.
•  
  San Vicente de la Barquera.