Tallinn
Tallinn
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 59°26′N 24°44′E / 59.433°N 24.733°E | |
| Država |  Estonija
|
| Okrug | Harju |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Mihhail Kõlvart |
| Površina | |
| - Ukupna | 159 km²[1] |
| Visina | 143[1] |
| Stanovništvo (2011.) | |
| - Grad | 438,341[1] |
| - Gustoća | 2,750 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC+3) |
| Poštanski broj | 15199[1] |
| Karta | |
  Tallinn Pozicija Tallinna u Estoniji | |
Tallinn (ruski: Таллин, sve do 1918. Ревель, njemački: Reval) je lučki i glavni grad Estonije od 438,341 stanovnika[1] on je i administrativni centar Okruga Harju.[2]
Grad se prostire duž obale istoimenog zaljeva koji je dio većeg Finskog zaljeva, točno prekoputa Helsinkija koji je udaljen 82 km sjeverno.
Na mjestu današnjeg grada postojala je neolitska utvrda koja je egzstirala od 1. milenija pne. pa sve do 10. - 11. vijeka.
Na tom istom lokalitetu je u 12. vijeku postojao grad, kog su 1219. zauzeli Danci, koji su izgradili novu utvrdu na brdu Toompea. Grad je prosperirao pod danskom upravom kao uspješno trgovište, naročito nakon 1285. kad je postao član Hanzeatskog saveza.[2] Danci su 1346. prodali Tallinn Teutonskom viteškom redu.[2]
Nakon propasti Redovničke države Teutonskog viteškog reda gradom je 1561. zavladala Kraljevina Švedska.[2]
Ruski car Petar Veliki zauzeo je Tallinn 1710.[2] On je ostao pod ruskom vlašću sve do kraja Prvog svjetskog rata kad je Estonija proglasila nezavisnost, koja je potrajala do 1940. kad je Sovjetski Savez preventivno okupirao i anektirao Estoniju i formirao Estonsku Sovjetsku Socijalističku Republiku sa prijestolnicom u Tallinnu.[2]
Jedinice Wehrmachta zauzele su Tallinn (i Estoniju) u augustu 1941. i on je ostao pod okupacijom Nacističke Njemačke sve do 1944. kad su ga nakon teških borbi i velikih razaranja zauzele jedinice Crvene armije. Nakon tog je od 1944. do 1991. ponovno bio prijestolnica Estonske Sovjetske Socijalističke Republike.[2]
Za sovjetske vladavine još u toku 1940., a naročito od 1944. do 1949. brojni estonski stanovnici Tallinna su hapšeni i deportirani pod sumnom da su bili njemački kolaboracionisti ili protivnici socijalizma i njegovih principa. Zbog tog je dobar njih našao načina da emigrira u Švedsku, Kanadu i Sjedinjene Američke Države. U nastali vakum doselili su se brojni građani bivšeg SSSR-a, ponajviše Rusi, koji danas čine 2 / 5 gradskog stanovništva, Etnički Estonci čine otprilike polovicu.[2]
Nakon što je estonski Nõukogu (Vrhovni sovjet) proglasio nezavisnost 1991., Tallinn je postao glavni grad nove nezavisne države.[2]
| Historijski centar Tallinna | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Estonija | |
| Registriran: | 1997. (21. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii, iv |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Brojne historijske znamenitosti Tallinna uspjele su preživjeti ili su restaurirane, naročito one na brdu Toompea i u starom donjem gradu, opasanom bedemima. Među njima najvrednjije su crkva Toom iz 13. vijeka, gotičke crkve Oleviste i Niguliste, Velika dvorana Gilde iz 1410., Gradska vijećnica iz 14. vijeka i veliki dio starog zamka.[2]
Historijski centar grada površine 113 hektara, uvršten je 1997. na UNESCO-vu Listu mjesta svjetske baštine u Evropi.[2]
Današnji Tallinn je velika trgovačka i ribarska luka i industrijski centar, poznat po brodogradnji, mašinogradnji, građevinarstvu i pogonima lake industrije koji proizvode robu široke potrošnje.[2]
Tallinn je centar estonske nauke i obrazovanja. U njemu se nalazi Akademija nauka, brojni instituti i nekoliko univerziteta, od tehnološkog do općeg.
Kao centar kulture ima konzervatorij, nekoliko teatara i muzeja.[2]
Međunarodni aerodrom u Tallinnu, spada po prometu među najveće na Baltiku.[2]
Tallinn ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[3]
-
Panorama luke -
Moderni dio grada -
Historijski centar grada -
Centralni trg sa vijećnicom -
Tallinn u sumrak
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Estonia: Counties, Cities and Towns” (engleski). City population. Pristupljeno 08.09. 2021.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 „Tallinn national capital, Estonia” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 09.09. 2021.
- ↑ „Sister cities of Tallinn” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 09.09. 2021.
- Tallinn! (službene stranice) (en)
- Digital Tallinn (en)
 |  | ||
Baltička slavlja plesa i pjesme2 • kulturni prostor otoka Kihnua • polifona glazba Seto Leelo | |||
|  | |
Jaanilinn (Ivangorod) i Petseri (Pečori) anektirani su od strane Sovjetskog Saveza 1945. godine te su danas dio Rusije. | ||
