| dbo:abstract
|
- اللغة اللاتينية أو الرومية، (باللاتينية: Lingua Latīna)، هي لغة إيطاليقية كانت محكية أولا في لاتيوم الذي يقع في الجزء الأوسط من شبه الجزيرة الإيطالية وفي مدينة روما القديمة ثم انتشرت عبر المتوسط وإلى جزء كبير من أوروبا بفعل الاحتلال الروماني، كما أنها ليست اللغة الرومانية التي تُعرف اليوم. إن اللغات الرومانيقية كالإيطالية والفرنسية والكتلانية والرومانية والإسبانية والبرتغالية هي متحدرة من اللغة اللاتينية. بالإضافة إلى ذلك، تشكل المفردات لاتينية الأصل جزءاً كبيراً من مفردات كثير من لغات العالم، خاصة اللغات الأوروبية كالإنجليزية واقتبست كثير من اللغات كثيرًا من مفردات اللغة اللاتينية. ظلت اللغة اللاتينية لغة العلم والدراسة في أوروبا الوسطى والغربية حتى القرن السابع عشر، حين بدأت تحل محلها اللغات المحلية، وظلت اللاتينية لغة دولية للمعاملات الدبلوماسية حتى تلك الفترة أيضاً حيث حلت محلها الفرنسية كلغة دولية ثم الإنجليزية. تعدّ اللغة اللاتينية اللغة الطقسيّة في الكنيسة الرومانية الكاثوليكية وهي اللغة الرسمية للكرسي الرسولي والتي يصدر بها جميع الوثائق والمعاهدات، وكانت قبل المجمع الفاتيكاني الثاني اللغة الرسميّة للكنيسة الرومانية الكاثوليكية. (ar)
- الأدب اللاتيني (باللاتينية: Litterae Latinae)، يشمل المقالات وكتب التاريخ والقصائد والمسرحيات والكتابات الأخرى المكتوبة باللغة اللاتينية. بدأ حوالي في القرن 3 ق.م، وقد استغرق الأمر قرنين من الزمان لتصبح من الأدب السائد في روما القديمة مع الذين لا يزالون يقرأون ويكتبون باللغة الإغريقية، كما كان ماركوس أوريليوس (121-180 م). ومن نواح عدة يبدو هذا الأدب وكأنه استمرار للأدب الإغريقي مستعملا الأشكال نفسها، ومع هذا فإن الأدب اللاتيني يعكس أيضًا حياة وتاريخ روما القديمة. كانت لغة الرومان القدماء اللاتينية، ولكنها كانت كذلك لغة تواصل مشترك لأوروبا طوال العصور الوسطى، بحيث يتضمن الأدب اللاتيني ليس فقط الكتاب الرومان مثل شيشرون، ورغيليوس، أوفيد وهوراس، بل يشمل أيضا الكتاب الأوروبيين بعد سقوط الإمبراطورية من الكتاب الدينيين مثل القديس أوغسطينوس (354-430 م) والأكويني (1225-1274)، وللكتاب العلمانيين مثل فرانسيس بيكون (1561-1626) وباروخ سبينوزا (1632-1677). (ar)
- El llatí és una llengua indoeuropea de la branca itàlica, parlada antigament pels romans. A partir de l'evolució de la seva versió vulgar sorgiren les llengües romàniques que sobreviuen avui dia. L'Imperi romà era la garantia del manteniment del llatí en la seva versió clàssica. Amb la caiguda de l'imperi la llengua del carrer, va accelerar l'evolució i passà a l'estadi que anomenem llatí vulgar, que va canviar fins a formar les llengües romàniques actuals. D'altra banda, el llatí clàssic es va mantenir com a llengua de cultura a Europa durant molts segles. La majoria de llengües europees, sobretot les romàniques i l'anglès, han manllevat molt de vocabulari directament del llatí clàssic, sobretot per termes d'ús tècnic. Alhora, el llatí també s'utilitza en la classificació taxonòmica dels éssers vius. Hi ha hagut diversos intents de reintroduir el llatí clàssic en la vida quotidiana, però no han reeixit. El llatí també es va mantenir com a llengua de culte de l'Església catòlica fins al Concili Vaticà Segon. Avui dia no hi ha parlants nadius de llatí, però és l'idioma oficial de l'estat del Vaticà, on s'estudia i s'utilitza; és incorrecte dir que el llatí és una llengua morta, perquè aquesta no s'ha extingit sinó que ha evolucionat en altres llengües. (ca)
- La literatura llatina és el conjunt d'obres escrites en llatí, tant a l'època clàssica com a l'edat mitjana, on el llatí era la llengua de cultura. (ca)
- Jako latinskou literaturu označujeme literaturu, která vznikla ponejvíce na území římské říše a která je psána latinsky. Jednotlivé periody latinské literatury se tradičně označují jako zlatý věk (zhruba od počátku 1. století př. n. l. do poloviny 1. století n. l.) a stříbrný věk, který zahrnuje zbytek klasického období. Po konci 2. století n. l. následuje období úpadku, ve kterém vzniká , které končí vznikem moderních románských jazyků. (cs)
- Latina (lingua latina) je italický jazyk z indoevropské rodiny jazyků, kterým se mluvilo ve starověkém Římě. Přestože je považována za mrtvý jazyk, stále si udržuje svůj význam. Vznik latiny lze lokalizovat do Latia v okolí Říma přibližně v době před 7. stoletím př. n. l. Později se užívání latiny rozšířilo do většiny dnešní Itálie. S územní expanzí římské říše se latinský jazyk šířil do všech jejích provincií. Postupem času se hovorová (tzv. vulgární) latina na těchto územích vyvinula v dnešní románské jazyky, tj. francouzštinu, italštinu, španělštinu, portugalštinu, rumunštinu, rétorománštinu a další. Latina však silně ovlivnila (prostřednictvím francouzštiny) například také angličtinu. Spisovná, literární latina se ve vzdělaném světě nadále užívala a po rozpadu západořímské říše se stala jazykem církve a vzdělanců. Díky úředně správnímu, církevnímu, univerzitnímu a literárně uměleckému užívání si středověká latina podržela své postavení až do prosazení národních jazyků v Evropě v průběhu renesance. Posléze se latina stala mrtvým jazykem. Dále se však užívá v křesťanské liturgii a správě, v odborné terminologii (v oborech lékařství, biologie, právo, filosofie, filologie, teologie, historie atd.). Latina je dosud užívána v římskokatolické církvi a je jedním z úředních jazyků Vatikánu. Vedle starověké řečtiny je zdrojem mnoha termínů v různých vědeckých oborech. Latinská abeceda zvaná latinka je světově nejrozšířenějším písmem. Studiem latiny se zabývá klasická filologie. (cs)
- Η Λατινική Λογοτεχνία περιλαμβάνει όλα τα έργα που έχουν γραφεί στη Λατινική γλώσσα.Η Λατινική Λογοτεχνία χωρίζεται στην αρχαία, Κλασική και μεταγενέστερη (8ος αι. π.Χ, μέχρι το 476 μ.Χ., όπου και το επίσημο τέλος της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας) και στη Μεσαιωνική (από τα τέλη του 5ου αι. μέχρι την Αναγέννηση 14ος αι.). Οι Ρωμαίοι είναι ένας από τους ελάχιστους λαούς που πέτυχαν να αντιπαραθέσουν στην ελληνική λογοτεχνία μια λογοτεχνία γραμμένη στη μητρική τους γλώσσα. Η γλώσσα της πρωτεύουσας συνιστούσε πρότυπο για λογοτέχνες και από άλλες περιοχές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Έτσι η ρωμαϊκή λογοτεχνία (μέχρι και πολύ μετά την πτώση του ρωμαϊκού κράτους) δεν είχε τη διαλεκτολογική ποικιλία που είχε η αρχαία ελληνική λογοτεχνία. (el)
- Τα λατινικά είναι η γλώσσα που ομιλούνταν αρχικά στην περιοχή γύρω από τη Ρώμη, το λεγόμενο Λάτιο. Έγινε πολύ σημαντική ως επίσημη γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όλες οι ρομανικές γλώσσες (γνωστές και ως λατινογενείς) προέρχονται από τα λατινικά και πολλές λατινικές λέξεις εντοπίζονται και στις σύγχρονες γλώσσες του κόσμου, όπως τα αγγλικά, και διδάσκεται εκτεταμένα σε πολλές χώρες της Ευρώπης, σε μεγαλύτερη έκταση από τα αρχαία ελληνικά. Σήμερα πολλές λατινικές και αρχαίες ελληνικές λέξεις χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στο καθημερινό και επιστημονικό λεξιλόγιο των ευρωπαϊκών γλωσσών. Η λατινική γλώσσα ανήκει στον ιταλικό κλάδο των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Είναι συγγενής της αρχαίας ελληνικής στη μορφολογία και τη δομή γενικότερα, από την οποία έχει δανειστεί αλλά και δώσει πολλές λέξεις. Αποτελούσε αρχικά το γλωσσικό ιδίωμα μιας περιοχής που εκτεινόταν από τον κάτω ρου του Τίβερη έως το σημερινό . Με τον καιρό έγινε η γλώσσα των κατοίκων της Ρώμης και σιγά-σιγά κάλυψε ολόκληρη την επαρχία του Λατίου (Λατ. Latium, ιταλ. Lazio), οπότε πήρε το όνομα λατινική. Στη συνέχεια, επεκτάθηκε έξω από το Λάτιο, έσβησε τις γειτονικές διαλέκτους που λίγο διέφεραν από εκείνη (σαβινική και μαρσική διάλεκτος), υπερίσχυσε της οσκικής γλώσσας, έσβησε την ουμβρική και, στα χρόνια του Χριστού, τη βενετική. Τέλος απορρόφησε τη μη ινδοευρωπαϊκή Ετρουσκική γλώσσα, την κελτική γλώσσα της κοιλάδας του Πάδου και της εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας (Gallia Cisalpina), καθώς και τη μεσσαπική. Τα λατινικά είναι μια με τρία διακριτά γραμματικά γένη, έξι ή επτά πτώσεις των ουσιαστικών, πέντε κλίσεις, τέσσερις , έξι χρόνους, τρεις διαθέσεις, δύο φωνές, δύο μορφές αριθμητικών και δύο ή τρία διαφορετικά ποιόντα ενέργειας. Το λατινικό αλφάβητο, που είναι το πιο συνηθισμένο στο κόσμο σήμερα, προέρχεται από το ελληνικό και το , τα οποία προέρχονται από το φοινικικό αλφάβητο. Το λατινικό αλφάβητο διαμορφώθηκε από το ελληνικό αλφάβητο των αποικιστών από τη Χαλκίδα, καθώς το ελληνικό αλφάβητο κατά την αρχαιότητα διέφερε σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, τόσο ως προς τη μορφή αλλά και τον αριθμό των γραμμάτων. (el)
- Die lateinische Sprache (lateinisch lingua Latina), kurz Latein oder Lateinisch, ist eine indogermanische Sprache, die ursprünglich von den Latinern, den Bewohnern von Latium mit Rom als Zentrum, gesprochen wurde. Die frühesten Zeugnisse reichen bis ins 7. oder 6. vorchristliche Jahrhundert zurück (Frühlatein), ab dem 3. vorchristlichen Jahrhundert liegen längere Texte vor (Altlatein), ihre volle Ausformung in der Gestalt des heute vor allem bekannten und gelehrten klassischen Lateins erreichte die (Schrift-)Sprache im ersten vorchristlichen Jahrhundert. Latein war Amtssprache des Römischen Reichs und wurde so zur dominierenden Verkehrssprache im westlichen Mittelmeerraum. Während sich aus der gesprochenen Umgangssprache, dem sogenannten Vulgärlatein, im Frühmittelalter die romanischen Sprachen entwickelten, blieb das Latein der römischen Schriftsteller auch als tote Sprache bis in die Neuzeit die führende Sprache der Literatur, Wissenschaft, Politik und Kirche. Gelehrte wie Thomas von Aquin, Petrarca, Erasmus, Kopernikus, Descartes oder Newton haben Werke auf Latein verfasst. Bis ins 19. Jahrhundert wurden die Vorlesungen an den Universitäten in ganz Europa auf Latein gehalten; Dissertationen wurden, teils bis ins frühe 20. Jahrhundert, meist auf Latein verfasst. In Polen, Ungarn und im Heiligen Römischen Reich war Latein bis dahin Amtssprache. In Tausenden von Lehn- und Fremdwörtern sowie Redewendungen ist Latein heute auch in nichtromanischen Sprachen wie Deutsch oder Englisch präsent. Bei der Bildung neuer Fachbegriffe wird immer wieder auf Latein zurückgegriffen. Wegen seiner enormen Bedeutung für die sprachliche und kulturelle Entwicklung Europas wird Latein vor allem in Deutschland, Österreich und der Schweiz an vielen Schulen und Universitäten gelehrt. Für manche Studiengänge sind Lateinkenntnisse oder das Latinum erforderlich. Ähnlich stellt sich die Situation im Vereinigten Königreich dar, wo Latein bereits in der Primarstufe unterrichtet wird. (de)
- Die Literatur der Römischen Republik und des Römischen Reiches wurde großteils in Latein verfasst (daneben spielte ab etwa 200 v. Chr. auch das Griechische eine bedeutende Rolle). Die Perioden der lateinischen Literatur werden traditionell aufgeteilt in die Goldene Latinität, die etwa die Periode vom Anfang des 1. Jahrhunderts v. Chr. bis zur Mitte des 1. Jahrhunderts n. Chr., und die Silberne Latinität, die die spätere klassische Periode umfasst. Nach dem Ende des 2. Jahrhunderts folgt schließlich die spätlateinische Literatur, deren Epoche bis zum Ende der Spätantike um 600 n. Chr. und zur Entwicklung der romanischen Sprachen reicht. (de)
- Latinlingva aŭ Latina literaturo estas literaturo, kiu havas tre specifan malvolviĝon kaj historion: ĝi komenciĝis en la 3a jc a.Kr. kiel nacia literaturo, grandparte nur imitante la Grekan. Sed jam depost la 2a aŭ 3a jc p.Kr. la klasika Latina ne plu estas gepatra lingvo, sed tamen daŭre restis uzata. Iom post iom la Latina literaturo fariĝis fenomeno tipe internacia: ĝiaj verkistoj estis devenaj el plej diversaj lingvejoj kaj popoloj, eĉ el Nord-Amerikaj Indiano-triboj. Ne malprave, la Latina ekhavis la kromnomon "Patra lingvo de Eŭropo" - ĉar ĝi dumlonge estadis nenies "Patrina lingvo". (eo)
- Latino aŭ la latina lingvo estas italika lingvo, kaj siavice membro de la hindeŭropa lingvaro, kiu estis origine parolata en la areo de antikva Romo. Ĝi ankaŭ estis la ĉefa lingvo de la romia imperio (kune kun la greka lingvo) kaj poste de la katolika eklezio, kaj interlingvo de okcidenta civilizo ĝis 1750. Dekomence ĝi etendiĝis samtempe kiel la propra imperio. Inter malkleruloj Latino iompostiome simpliĝis kaj fariĝis nova lingvo, vulgara Latino, kiu siavice pluevoluis post la disfalo de la imperio, kreante la latinidajn lingvojn (la franca, hispana, itala, portugala, rumana, ktp.). La klasika Latino ĉesis esti denaske parolata lingvo post ĉirkaŭ la jaro 300 en kelkaj regionoj kaj en aliaj ankoraŭ dum postaj jarcentoj, sed pli kaj pli aparte de la pura klasika latino, tio estas pli kaj pli modifita. En la lernejoj dum la renesanco, Latino fariĝis pli ĝuste kaj klasike parolata laŭ la modelo de Cicerono. Dum multe de la historio de Okcidenta civilizo, ĝi estis la lingvo de registaroj, papoj, sciencistoj, sanktuloj, nobeloj, muzikistoj kaj eĉ poetoj. Ĝi estas la lingvo de Julio Cezaro, Vergilio, Ovidio, Aŭgusteno, Abelardo, Tomaso de Akvino, Dante, Koperniko, Erasmo, More, Kalvino, Galileo, Bakono, Kartezio, Spinozo,Neŭtono kaj Linnaeus. Pluraj gravaj urboj en la mondo havas propran latinan nomon. Eĉ ĝis la frua 20-a jarcento, Latino restis ordinara parto de klerigado en Okcidento kaj de la katolika trenta meso. Pro la graviĝo de presarto kaj naciaj aspiradoj ekde la 16-a jarcento la latina en longa procezo perdis iom post iom la funkcion de interlingvo. Sed eĉ hodiaŭ ĝi estas fonto por sciencistoj, kiam ili inventas novan vorton aŭ por la nomado de ĵus malkovritaj bestoj kaj plantoj, jam per tute modernigita latino. Nur Vatikano kaj la katolika eklezio ankoraŭ uzas Latinon oficiale, eĉ eldonante vortaron de novaj vortoj. Sed eĉ en la katolika eklezio, Latino mortis kiel efektiva laborlingvo de la episkopoj kaj sacerdotoj post la dua Vatikana koncilio; praktike oni uzas pleje la italan en ĉiutaga vivo kaj en la diversaj landoj la respektivajn proprajn lingvojn. Ekzemple, la katekismo estis redaktita en la franca kaj en aliaj lingvoj, kvankam la oficiala redakto estas en Latino. Uzadon de la latina kiel viva lingvo liturgie kaj ĉiutage ankaŭ en niaj tagoj proponas la usona Familia Sancti Hieronymi. En la mezepoka kaj renesanca okcidento, regado de Latino estis necesa por alta klerigado, ĉar la alta scio de la okcidenta civilizo estis disponebla plejparte per latinaj libroj kaj latinlingvaj universitatoj. (La angla havas similan rolon hodiaŭ). Latino estis unu el la ĉefaj fontoj, el kiu Esperanto pruntis vortojn. Ekzemple: facila, sed, tamen, okulo, akvo. Ĉirkaŭ 75% el la vortoj de teksto Esperanta estas el lingvo latina aŭ latinida. Latino ankaŭ estas la radiko, rekte aŭ nerekte, de tre granda parto de la klera, eleganta vortprovizo de la angla lingvo. (eo)
- Latina antzinako hizkuntza da, hasiera-hasieratik Lazio eskualdeko hizkuntza, Tiber ibaia zuen iparraldean, Apenino mendilerroa ekialdean, Tirreno itsasoa mendebaldean eta Volskoen eskualdea hegoaldean mintzatua, baina askoz ere gehiago hedatu zen, ordea, Errepublika eta Inperio Erromatarraren hizkuntza ofizial bilakatu zenean. Indoeuropar hizkuntzen artean, en adarrekoa da . Haren adar horretatik sortu ziren hizkuntza erromantzeak, hala nola, gaztelania (407 milioi hiztun), portugesa (200 milioi), frantsesa (130 milioi), italiera (70 milioi), errumaniera (28 milioi), katalana (9,5 milioi), galiziera (3 milioi), okzitaniera (2 milioi) eta beste hainbat. Euskarak ere asko zor dio, gutxi gorabehera hiztegiaren % 20 latinetikoa baita. (eu)
- Latinezko literatura latinez sortutako literatura da. Antzinako Erromako literatura lanak biltzen ditu batik bat, kultura erromatarrak grekozko literaturako lanak ere sortu zituela kontuan hartu behar bada ere. Erromatar garaian sortu ziren latinezko literaturaren lan gorenak; Zizeron eta Virgilioren eskutik, esaterako. Garai honetako literatura, gainera, latinez zein grekeraz, klasikotzat hartzen da literatura unibertsalean, eta mendeetan zehar eragin nabarmena izan du beste idazleengan. Erdi Aroan ere, latina kultura hizkuntza nagusia izan zen Europan; horrela, literatura oparoa sortu zen latinez, erlijio, filosofia eta historia gaiei buruz batez ere, eskolastika izeneko mugimenduaren baitan; Tomas Akinokoaren lumaz, esaterako. Pizkundearekin batera idazle klasikoekiko interesa areagotu eta jakintza iturri moduan hartua izan zen. Horrela, Pizkundeko humanismoaren ordezkari handia izan zen Erasmo Rotterdamgoak latin garbi eta jantzi batez idatzi zituen bere lanak. Nazio estatuen zabalkuntzarekin batera, ordea, latinak galdu egin zuen bere nagusitasuna. Horrela, lan erlijioso, filosofiko (Spinoza, kasu) eta zientifikoetara mugatu zen bere literatura, literatura lan nagusiak hizkuntza nazionalez idazten ziren bitartean. Egun latinak komunikazio tresna izaera ia guztiz galdu badu ere, badira zenbait idazle bere sormen lanak latinez egiten dituztenak. (eu)
- El latín es la lengua más conocida entre las lenguas muertas y debe su nombre a la antigua comarca del Lacio de donde es original; más tarde fue adoptada por los fundadores de Roma con aproximaciones a otros idiomas como el griego, el umbro, el osco y el etrusco y con aportaciones de algunos dialectos indoeuropeos que han concurrido a la formación de la lengua latina como el o el céltico; hay que lamentar la pérdida del libro de los , de Catón, que hubiera ayudado a esclarecer algo sobre la cuestión de la primitiva composición del latín. El monumento más antiguo que se conserva del latín es un canto o himno que los hermanos arvales o colegio de sacerdotes de Marte, himno que recitaban en su fiesta anual y que fue descubierto en el año 1777, grabado en una piedra, acompañada de los estatutos del colegio. Una vez definidos los conceptos de literatura y lengua latina hay que decir que la literatura latina, que empieza en Roma y tiene su época clásica hacia el final de la República e inicio del Imperio, perdura tras la caída de este en Occidente, y continúa su producción durante toda la Edad Media, retoñando con nuevo vigor con la llegada del Renacimiento y durante el Humanismo. (es)
- El latín (autoglotónimo: Lingua Latina o Latina; en griego clásico: Λατινικὴ ɣλῶττα; en neogriego: Λατινική γλώσσα o Λατινικά) es una lengua itálica perteneciente al subgrupo latino-falisco, y a su vez a la familia de las lenguas indoeuropeas que fue hablada en la Antigua Roma y posteriormente durante la Edad Media y la Edad Moderna, llegando hasta la Edad Contemporánea, pues se mantuvo como lengua científica hasta el siglo XIX. Su nombre deriva de una zona geográfica de la península itálica donde se desarrolló Roma, el Lacio (en latín, Latium). Adquirió gran importancia con la expansión de Roma, y fue lengua oficial del Imperio romano en gran parte de Europa, África septentrional y Oriente Próximo, junto con el griego. Como las demás lenguas indoeuropeas en general, el latín era una lengua flexiva de tipo fusional con un mayor grado de síntesis nominal que las actuales lenguas romances, en la cual dominaba la flexión mediante sufijos, combinada en determinadas veces con el uso de las preposiciones, mientras que en las lenguas modernas derivadas dominan las construcciones analíticas con preposiciones, mientras que se ha reducido la flexión nominal a marcar solo el género y el número, conservando los casos de declinación solo en los pronombres personales (estos tienen, además, un orden fijo en los sintagmas verbales). El latín originó un gran número de lenguas europeas, denominadas lenguas romances, como el español, francés, franco-provenzal, friulano, gallego, istriano, istrorrumano, italiano, ladino, ligur, lombardo, meglenorrumano, napolitano, occitano, piamontés, portugués, romanche, rumano, sardo, siciliano, valón, véneto, aragonés, arrumano, asturleonés, catalán, corso, emiliano-romañol, y otros ya extintos, como el dalmático, panonio y el mozárabe. También ha influido en las palabras de las lenguas modernas debido a que durante muchos siglos, después de la caída del Imperio romano, continuó usándose en toda Europa como lingua franca para las ciencias y la política, sin ser seriamente amenazada en esa función por otras lenguas en auge (como el español en el siglo XVII o el francés en el siglo XVIII), hasta prácticamente el siglo XIX. La Iglesia católica lo usa como lengua litúrgica oficial (sea en el rito romano sea en los otros ritos latinos), aunque desde el Concilio Vaticano II se permiten además las lenguas vernáculas. También se usa para los nombres binarios de la clasificación científica de los reinos animal y vegetal, para denominar figuras o instituciones del mundo del Derecho, como lengua de redacción del Corpus Inscriptionum Latinarum, y en artículos de revistas científicas publicadas total o parcialmente en esta lengua. El alfabeto latino, derivado del alfabeto griego (en sí derivado del alfabeto fenicio), es ampliamente el alfabeto más usado del mundo con diversas variantes de unas lenguas a otras. El estudio del latín, junto con el del griego clásico, es parte de los llamados estudios clásicos, y aproximadamente hasta los años 1970 fue estudio casi imprescindible en las humanidades. Hasta el día de hoy, en países como Alemania, en los Gymnasien se enseña latín o griego junto a lenguas modernas. (es)
- Le latin (en latin : Lingua Latīna ou Latīna Lingua) est une langue italique de la famille des langues indo-européennes, parlée à l'origine par les Latins dans le Latium de la Rome antique. Bien qu'il soit souvent considéré comme une langue morte, sa connaissance, voire son usage, se sont maintenus à l'université et dans le clergé. De nombreuses écoles et universités continuent à l'enseigner. Le latin est toujours utilisé pour la production de néologismes dans de nombreuses familles de langues. Le latin, ainsi que les langues romanes (dites parfois néo-latines), sont la seule branche des langues italiques à avoir survécu. Les autres branches sont attestées dans des documents datant de l'Italie préromaine, mais ont été assimilées durant la période républicaine ou au début de l'époque impériale. Langue flexionnelle, elle comporte sept cas, deux nombres et trois genres. L'alphabet latin est dérivé des alphabets étrusque et grec. Enrichi de lettres supplémentaires et de signes diacritiques, il est utilisé aujourd'hui par de nombreuses langues vivantes et comportait à l'époque classique 23 lettres, dont 4 voyelles, 2 semi-voyelles et 17 consonnes. Le nombre de locuteurs courants est estimé à 2000. (fr)
- Latin (lingua Latīna, [ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna] or Latīnum, [laˈtiːnʊ̃]) is a classical language belonging to the Italic branch of the Indo-European languages. Latin was originally a dialect spoken in the lower Tiber area (then known as Latium) around present-day Rome, but through the power of the Roman Republic it became the dominant language in the Italian region and subsequently throughout the Roman Empire. Even after the fall of Western Rome, Latin remained the common language of international communication, science, scholarship and academia in Europe until well into the 18th century, when other regional vernaculars (including its own descendants, the Romance languages) supplanted it in common academic and political usage, and it eventually became a dead language in the modern linguistic definition. Latin is a highly inflected language, with three distinct genders (masculine, feminine, and neuter), six or seven noun cases (nominative, genitive, dative, accusative, ablative, and vocative), five declensions (1st, 2nd, 3rd, 4th, and fifth), four verb conjugations (1st, 2nd, 3rd, 4th), six tenses (present, imperfect, future, perfect, pluperfect, and future perfect), three persons (1st, 2nd, and 3rd), three moods, two voices (passive and active), two or three aspects, and two numbers (singular and plural). The Latin alphabet is directly derived from the Etruscan and Greek alphabets. By the late Roman Republic (75 BC), Old Latin had been standardized into Classical Latin used by educated elites. Vulgar Latin was the colloquial form spoken at that time among lower-class commoners and attested in inscriptions and the works of comic playwrights Plautus and Terence and author Petronius. Late Latin is the written language from the 3rd century, and its various Vulgar Latin dialects developed in the 6th to 9th centuries into the modern Romance languages. Medieval Latin was used during the Middle Ages as a literary language from the 9th century to the Renaissance, which then used Renaissance Latin. Later, New Latin evolved during the early modern era to eventually become various forms of rarely spoken Contemporary Latin, one of which, Ecclesiastical Latin, remains the official language of the Holy See and the Roman Rite of the Catholic Church at Vatican City. Latin has also greatly influenced the English language and historically contributed many words to the English lexicon after the Christianization of Anglo-Saxons and the Norman conquest. In particular, Latin (and Ancient Greek) roots are still used in English descriptions of theology, science disciplines (especially anatomy and taxonomy), medicine, and law. (en)
- La littérature latine désigne la littérature écrite en latin, principalement dans la Rome antique mais aussi dans tous les territoires où cette langue était parlée du fait d'une conquête effectuée par Rome ou simplement de l'influence de la culture romaine. Du point de vue chronologique, on a continué très longtemps à écrire en latin. Mais la plupart des histoires de la littérature latine ne portent que sur les textes rédigés sous la République et l'Empire romain : les chercheurs considèrent que les changements culturels qui ont accompagné la transition entre l'Antiquité et le Moyen Âge, mais aussi le net recul du latin comme langue parlée dans les premiers siècles du haut Moyen âge, marquent la fin de la littérature latine au sens premier du terme, puisqu'elle cesse d'être nourrie par un parler vivant communément répandu. La littérature écrite en latin à partir du Moyen âge devient réservée à une élite savante et au clergé. On peut également poser la question des textes à inclure ; on prend généralement en compte des textes de nature très variées : des ouvrages d'histoire comme ceux de Salluste et de Tacite, des discours judiciaires et philosophiques, ceux de Cicéron en particulier, des traités philosophiques et humanistes, ceux de Sénèque par exemple... Cela se justifie par les différences entre les conceptions latines des lettres et la vision moderne de la littérature. La littérature latine a été très fortement influencée par la littérature grecque antique. Elle a, à son tour, largement influencé la littérature et les arts européens des siècles ultérieurs, particulièrement le classicisme aux XVIIe et XVIIIe siècles. (fr)
- Ba í an Laidin an teanga a labhraítí i Latium (Lazio) fadó agus a chuaigh chun fairsinge sna sálaí ag saighdiúirí na hImpireachta Rómhánaí. Tháinig an teanga chun cinn i gceantar tíre na Laidineach timpeall ar chathair na Róimhe, agus leathnaigh sí amach de réir mar a ghlac na Rómhánaigh seilbh ar leithinis na hIodáile, agus na tailte go léir timpeall ar an Meánmhuir. Breacadh an teanga síos an chéad uair timpeall ar 550 bliain r. Chr., agus b'aistriúcháin ón nGréigis a bhí sa chuid ba mhó de litríocht na Laidine ar feadh tamaill fhada. Tugtar an ar na blianta 100 RC - 150 AD, nuair a bhí an Impireacht in ard a réime. San am sin a mhair scríbhneoirí cáiliúla ar nós Chicearó agus Chaesair agus Veirgil agus , chomh maith leis an bhfile Oivid. San Iarthar, ghlac na Críostaithe leis an teanga mar theanga liotúirgeach agus cuireadh an Bíobla ar fáil as Laidin. Is í an an t-aistriúchán Laidine den Bhíobla a bhí in úsáid ag an Eaglais go dtí go ndeachaigh lucht an Reifirméisin siar go dtí na foinsí Gréigise agus Eabhraise. Rinne manaigh ar fud na hEorpa agus i dtíortha na Meánmhara staidéar ar an teanga. Mar theanga labhartha, áfach, chuaigh athruithe difriúla i bhfeidhm ar an Laidin i réigiúin éagsúla, agus d'iompaigh na canúintí ina dteangacha éagsúla, ar a dtugtar teangacha Rómánsacha, mar atá an Fhraincis agus an Iodáilis agus an Spáinnis agus an Rómáinis agus an Phortaingéilis agus mar sin de. Tá an Laidin ina theanga oifigiúil sa Vatacáin i gcónaí. Thairis sin, craolann gach seachtain ón mbliain 1989 ar aghaidh. (ga)
- Bahasa Latin (lingua latīna, IPA: ) adalah salah satu dari bahasa-bahasa kuno Semenanjung Italia, mula-mula dipertuturkan oleh Italia di wilayah Latium pada zaman Romawi Kuno. Seperti sebagian besar bahasa-bahasa Eropa, bahasa Latin juga merupakan turunan dari bahasa Proto-Indo-Eropa purba. Dipengaruhi bahasa Etruska dan menggunakan abjad Yunani sebagai dasarnya, bahasa bangsa Latin ini pun menjelma menjadi apa yang sekarang dikenal sebagai bahasa Latin di Semenanjung Italia. Bahasa-bahasa Roman modern adalah kelanjutan dari logat-logat bahasa Latin kasar atau (bahasa Latin sehari-hari) setempat. Banyak pelajar, ilmuwan, dan rohaniwan Kristen lancar berbahasa Latin. Bahasa ini juga diajarkan di lembaga-lembaga pendidikan dasar, menengah, dan tinggi di berbagai belahan dunia. Bahasa Latin masih dijadikan sumber dalam pembentukan kosakata baru dalam bahasa-bahasa modern dari berbagai rumpun bahasa, termasuk bahasa Indonesia, dan terutama dalam taksonomi. Bahasa Latin berikut bahasa-bahasa Roman turunannya merupakan bahasa-bahasa yang tersisa dari rumpun bahasa Semenanjung Italia. Bahasa-bahasa lain dalam rumpun ini meninggalkan jejaknya pada prasasti-prasasti Italia awal, namun akhirnya melebur ke dalam bahasa Latin pada era Republik Romawi. Adanya unsur-unsur ucapan khas setempat dalam karya-karya para pujangga terdahulu di Republik Romawi dengan jelas memperlihatkan bahwa bahasa yang digunakan dalam percakapan sehari-hari, leluhur dari bahasa Latin kasar, hadir terpisah dan berdampingan dengan bahasa sastra sepanjang zaman klasik Republik Romawi. Pada zaman akhir Republik Romawi, muncul bentuk baku atau bentuk sastra bahasa Latin, bersumber dari cara bertutur golongan berpendidikan, dan sekarang ini disebut sebagai Bahasa Latin Klasik. Bahasa Latin kasar, justru menjadi bahasa percakapan sehari-hari yang lebih merakyat dan dipertuturkan di seluruh wilayah Kekaisaran Romawi. Berkat penaklukan-penaklukan yang dilakukan bangsa Romawi, bahasa Latin tersebar ke kawasan Laut Tengah dan Eropa Utara, dan logat-logat yang dipertuturkan di kawasan-kawasan ini berbaur sampai taraf tertentu dengan bahasa-bahasa asli setempat sehingga selanjutnya berkembang menjadi bahasa-bahasa Roman modern. Bahasa Latin klasik sedikit demi sedikit berubah seiring , karena pendidikan dan kesejahteraan menjadi semakin langka. Bahasa Latin Abad Pertengahan, yang dipengaruhi berbagai bahasa suku-suku Jerman dan bahasa-bahasa proto-Roman sampai dimurnikan kembali oleh para sarjana Abad Pencerahan, digunakan sebagai bahasa komunikasi, bahasa pendidikan, dan bahasa ilmiah internasional sampai abad ke-18, yakni saat bahasa Latin mulai digantikan dengan bahasa-bahasa asli setempat. Bahasa Latin adalah bahasa yang sangat inflektif, memiliki tiga macam gender kata, lima sampai tujuh macam kasus kata benda, empat macam , enam macam bentuk waktu, tiga macam kata ganti orang, tiga macam modus, dua macam bentuk medial, dua macam , dan dua macam kata bilangan. (in)
- Sastra Latin meliputi esai, sejarah, puisi, drama, dan tulisan lain yang ditulis dalam bahasa Latin. Sastra ini mulai berkembang pada abad ke-3 SM dan membutuhkan waktu dua abad untuk menjadi sastra yang dominan di Romawi Kuno, karena saat itu banyak orang Romawi terdidik yang masih membaca dalam bahasa Yunani Kuno. Sastra Latin merupakan lanjutan dari sastra Yunani. Latin adalah bahasa yang dituturkan oleh bangsa Romawi Kuno, tetapi juga merupakan lingua franca Eropa selama abad pertengahan, sehingga sastra Latin tidak hanya meliputi tulisan pengarang Romawi seperti Cicero, Vergil, Ovid dan Lucretius, tetapi juga termasuk tulisan penulis Eropa setelah jatuhnya Kekaisaran Romawi seperti Agustinus (354–430 AD), Francis Bacon (1561-1626), dan Spinoza (1632–1677). (in)
- La letteratura latina è l'insieme della produzione letteraria in lingua latina e delle problematiche che gravitano intorno al suo studio. (it)
- ラテン文学は、ラテン語による文学のことである。 (ja)
- 고대 라틴문학은 라틴어(차이점 중세 라틴어)로 쓴 문학을 말한다. 고대 라틴 문학은 시대적으로 기원전 6세기 초에서 시작하여 기원후 4세기 초, 로마 제국이 동서로 분열될 때까지 약 800년에 걸쳐서 고대 그리스 문학을 모체로 발전하였다. 이 발전 과정은 다음과 같이 시대적으로 구분해 볼 수 있다. (ko)
- Il latino o lingua latina è una lingua indoeuropea appartenente al gruppo delle lingue latino-falische. Veniva parlata nel Lazio (Lătĭum in latino) almeno dagli inizi del I millennio a.C. Oggi rimane la lingua ufficiale di un solo stato al mondo, la Città del Vaticano. (it)
- ラテン語（ラテンご、ラテン語: lingua latina）は、インド・ヨーロッパ語族のイタリック語派ラテン・ファリスク語群の言語の一つ。漢字表記は拉丁語・羅甸語で、拉語・羅語と略される。 元はイタリア半島の古代ラテン人によって使われ、古代ヨーロッパ大陸（西部および南部）やアフリカ大陸北部で広範に話され、近代まで学術界などでは主要言語として用いられた。 (ja)
- 라틴어(lingua latīna)는 이탈리아 반도의 중부에 있는 고대 로마와 그 주변 지역 라티움(Latium)에 정착하여 살던 라티움 사람들이 쓰던 언어이다. 로마가 지중해를 정복하면서 라틴어는 지중해 전역과 유럽 지역의 상당 부분으로 퍼져나갔다. 오늘날 라틴어는 사어(死語)가 되었지만 이탈리아어, 프랑스어, 스페인어, 포르투갈어, 루마니아어 등 로망스어가 라틴어에서 파생되었다. 그 외 영어 등 다른 언어들도 라틴어에서 많은 어휘를 차용했다. 17세기까지 라틴어에는 두 종류가 있다. 운문과 산문에 쓰는 문학 언어인 고전 라틴어와 일반 대중이 쓴 민중 라틴어(Latina Vulgata)가 있다. 민중 라틴어는 로마 제국이 서방에서 물러간 뒤에서 유럽 많은 지역에서 구어로 남았으며, 9세기에 이르면 로망스어로 분화된다. 로마 제국이 서방에서 물러간 이후에도 라틴어는 서양 세계의 지식인 사이에서 링구아 프랑카(lingua franca)로 남았는데, 로마 가톨릭교회가 라틴어를 채택한 것도 이에 큰 몫을 했다. 이런 환경에서 라틴어는 2천년기까지 모국어(mother tongue)으로 존속했는데 이것을 중세 라틴어라 한다. 르네상스 시대에 라틴어를 르네상스 인문주의자이 받아들이면서 그 위상이 잠시 높아졌으나 16세기 이후 중세 라틴어는 점차 쇠퇴한다. 라틴어는 교회 라틴어의 형태로 로마 가톨릭교회에서 교황의 조서(papal bull)나 칙령에 쓰인다. 라틴어는 과거 유럽에서 과학, 학술, 법 분야의 언어로 널리 쓰였다. 20세기 초 이래 라틴어의 역할은 줄어들었지만, 로마 공화정 후기에서 제정 초기에 쓰이던 문어인 고전 라틴어를 오늘날에도 서구의 여러 각급 학교에서 가르치며, 고전 연구에서 그리스어와 함께 다룬다. (ko)
- Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen. Door de erfenis van de Romeinse beschaving ontwikkelde het Latijn zich tot een wereldtaal, gebruikt onder meer in het onderwijs, de wetenschap en de diplomatie. Hoewel het nu een dode taal is, wordt het Latijn nog steeds op veel scholen aangeleerd en gebruikt in de Rooms-katholieke kerk. Vele takken van de wetenschap en het recht maken gebruik van een Latijnse terminologie. Het Latijn heeft ook een grote invloed gehad op de woordenschat van veel andere talen. De Romaanse talen, die nu door een groot deel van de mensheid worden gesproken, zijn rechtstreeks uit het Latijn ontstaan. De Latijnen waren een volk dat vanaf het eerste millennium voor Christus in de streek Latium (het huidige Lazio, Italië) woonde. De naam van de taal is afgeleid van deze streeknaam. Doordat de stad Rome vanaf 500 v.Chr. in dit gebied haar politieke en militaire invloed vergrootte, werd ook haar taal buiten de stadsgrenzen verspreid. Rome werd de hoofdstad van het Romeinse Rijk, dat bleef groeien tot het in de tweede eeuw na Christus zijn grootste omvang bereikte. Nog tot het einde van de eerste eeuw na Christus werd in Rome meer Koinè-Grieks gesproken dan Latijn. Latijn was vooral de omgangstaal in Spanje, Gallië, Italia, Britannia en Africa. Latijn was de taal van de overheid en literatuur. Het werd geleidelijk aan de voertaal in het westelijke deel van dit rijk, terwijl het Koinè-Grieks dat in het oostelijke deel was en bleef. (nl)
- Literatura łacińska to eseje, historie, wiersze, sztuki i inne formy pisemne zapisane łaciną. Od powstania języka około III wieku p.n.e. minęły dwa wieki zanim została dominującym językiem literatury starożytnego Rzymu. Literatura łacińska może być nazwana kontynuacją literatury starogreckiej, z powodu kontynuacji wielu podobnych form literackich. Łacina nie tylko była językiem starożytnych Rzymian, ale także lingua franca Europy w czasach średniowiecza. Z tego powodu, łacińska literatura to nie tylko autorzy tacy jak Cyceron, Wergiliusz, Owidiusz i Horacy, ale także św. Augustyn, Francis Bacon, a nawet Baruch Spinoza. (pl)
- De Latijnse literatuur behelst alle literatuur die in het Latijn is geschreven. De geschiedenis van de Latijnse literatuur is ruwweg in te delen in drie periodes:
* De Latijnse literatuur van de oudheid (de Romeinse literatuur)
* De Latijnse literatuur van de middeleeuwen (de )
* De Latijnse literatuur vanaf de renaissance (de Neolatijnse literatuur) De Latijnse literatuur van de laatste twee periodes is in zeer grote mate internationaal, daar het Latijn in de middeleeuwen uitsterft als moedertaal, maar in gebruik blijft als voertaal binnen de (katholieke) kerk en binnen de wetenschap. (nl)
- Łacina, język łaciński (łac. lingua latina, sermo latinus, latinum, latinitas) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich. Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu przed naszą erą, jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urzędowy, liturgiczny i literacki. Do XVIII wieku łacina była stosowana powszechnie w Europie jako język komunikacji międzynarodowej, nauki, kultury i sztuki. W Polsce była językiem urzędowym do rozbiorów. Liturgię Kościoła katolickiego sprawowano niemal wyłącznie po łacinie aż do Soboru Watykańskiego II. Współcześnie nadal stosuje się łacinę, chociaż w ograniczonym zakresie, w wielu dziedzinach nauki. W języku łacińskim wydawane są liczne publikacje, funkcjonuje również łacińskojęzyczna Wikipedia. Terminologia naukowa i techniczna zazwyczaj tworzona jest na bazie łaciny. Łacina jest używana w mediach i kulturze masowej. Podczas prezydencji Finlandii (w latach 1996 i 2006) oficjalne dokumenty Unii Europejskiej były publikowane po łacinie. Pozostaje też językiem urzędowym Państwa Watykańskiego. Znajomość łaciny uważana jest za niezbędną w poznawaniu historii europejskiego dziedzictwa kulturowego, sięgającego korzeniami antyku. Chociaż jest to w większości antyk grecki, znamy go za pośrednictwem Rzymian, którzy wykazali zdolności i wolę, by przyswoić we własnej mowie osiągnięcia Greków, a później prześcignąć mistrzów. Na owych osiągnięciach opiera się łacińska tradycja w literaturze i nauce, prawie i religii – sięgająca poprzez średniowiecze i renesans do XVIII wieku, a niekiedy aż do współczesności. Według Leibniza łacina była jedyną mową, która przekroczyła granice czasu i przestrzeni (lingua universalis et durabilis ad posteritatem). Umożliwia bowiem kontakt z mistrzami przeszłości, wstęp do ponadczasowej res publica litterarum. W języku tym tworzyli przecież między innymi Cyceron, Tacyt, Hieronim, Augustyn, Einhard, Tomasz z Akwinu, Dante, Petrarka, Erazm, Luter, Kopernik, Kepler oraz Newton. Wśród językoznawców nie ma zgody, czy łacina jest językiem żywym, martwym czy też wegetującym. Co prawda nie jest już językiem ojczystym dla nikogo, więc nie podlega spontanicznym zmianom we fleksji czy słownictwie, typowym dla języków żywych, lecz jej znajomość nie wygasła. Naucza się jej w szkołach i uczelniach na całym świecie. Regulowana jest przez Papieską Akademię Języka Łacińskiego, która poszerza zakres słownictwa na potrzeby dokumentów wydawanych przez Stolicę Apostolską. Fleksja, składnia i słownictwo łacińskie wywarły znaczący wpływ na rozwój wszystkich europejskich języków wernakularnych, w tym języka polskiego. Z dialektów, którymi mówiono w prowincjach Imperium Rzymskiego, wykształciły się języki romańskie. Łacina żyje we współczesnych językach, a jej uchwytny rdzeń tkwi nie tylko w starych, powszechnie znanych wyrazach typu „matura” (od maturare – dorastać) i „uniwersytet” (od universitas – powszechność, uniwersalność), ale również w neologizmach, jak choćby „digitalny” (od digitus – palec), „dyskurs” (od discursus – bieganina) czy „globalizacja” (od globus – kula). Kryje się też często w wyrazach z pozoru rdzennie polskich, takich jak „cmentarz” (od coemeterium – z gr. κοιμητήριον, miejsce spoczynku) czy „kościół” (od castellum – twierdza). (pl)
- Literatura latina ou romana é o corpo de obras literárias escritas em latim, e que permanecem até hoje como um duradouro legado da cultura da Roma Antiga. Os romanos produziram diversas obras de poesia, comédia, tragédia, sátira, história e retórica, baseando-se intensamente na tradição de outras culturas, particularmente na tradição literária grega, mais amadurecida. Mesmo muito tempo depois que o Império Romano do Ocidente já havia caído, a língua e a literatura latinas continuaram a desempenhar um papel central nas civilizações europeia e ocidental. A literatura latina costuma ser dividida em períodos distintos. Poucas obras escritas no latim antigo chegaram até nós; entre os trabalhos que sobreviveram, no entanto, estão as peças de Plauto e Terêncio, que permaneceram extremamente populares por todos os períodos até a atualidade, enquanto diversas outras obras latinas, incluindo muitas feitas pelos mais destacados autores do período clássico, desapareceram, muitas vezes tendo sido redescobertos apenas séculos depois de suas composições, e outras vezes nem mesmo isto. Estas sobreviveram por vezes como fragmentos, em outras obras que sobreviveram, enquanto outras são conhecidas apenas por referências em obras como a Naturalis Historia, de Plínio, o Velho, ou De Architectura, de Vitrúvio. (pt)
- Latin, på latin lingua latīna eller latīnus sermo, är det språk som var skriftspråk i romerska riket och som under medeltiden och långt fram i nyare tid var det dominerande skriftspråket i Europa. Skillnaden mellan talspråk och skriftspråk i romarriket var redan tidigt stora och accelererade. Termen vulgärlatin används när man verkligen syftar på romarnas talspråk. De äldsta bevarade inskriptionerna är från 500-talet f.Kr. Språkets namn kommer av den italienska regionen som under antiken hette Latium (nuvarande Lazio). Latin är ett indoeuropeiskt språk inom språkgruppen italiska språk. Den äldsta formen av latinet kallas eller fornlatin, och delades med tiden upp i överklassens språk och de folkliga talspråken i romarriket, vulgärlatinet. Klassiskt latin ersattes allt mer av vulgärlatin i och med att vägnätet förföll under romarrikets senare tid. Först i och med Frankerriket på 700-talet förbättrades kommunikationerna i Västeuropa, men då hade dialektskillnaderna i vulgärlatin blivit så stora att vanligt folk hade svårt att förstå varandra. Från 800-talet och framåt kan man se dialekterna som skilda språk, de romanska språken. Klassiskt latin användes länge som vetenskapens internationella skriftspråk och som lingua franca i stora delar av Europa. Inom systematiken används latin tillsammans med grekiska för vetenskapliga namn på djur, växter och andra arter, och används också för namn på sjukdomar och inom anatomin. Dessutom är grundläggande kunskaper om latin fortfarande betydelsefulla för att förstå europeisk historia och europeiska språk. Utbildningar i latin finns i Sverige alltjämt både i gymnasieskolan och vid universiteten. År 2009 ägde den fjortonde internationella kongressen om nylatin rum vid Uppsala universitet, då 200 experter från många länder debatterade nylatinets senaste utveckling. Klassiskt latin ses ofta som ett utdött språk, men i och med den obrutna förmedlingen över generationerna från vulgärlatin till de moderna romanska språken kan det ses som ett levande språk. Många studerar dock fortfarande latin, och det är officiellt språk i Vatikanstaten. (sv)
- Latinsk litteratur är litteratur skriven på latin. Latin blev ett litteraturspråk under 200-talet f.Kr., men länge dominerade översättningar och framför allt imitationer av den då helt dominerande grekiska litteraturen. En verklig blomstringsperiod för latinet som litteraturspråk kom först under århundradet närmast före Kristi födelse ("guldåldern"). Här uppträder framstående diktare som Lucretius, Catullus, Vergilius, Horatius och Ovidius. Kejsar Augustus död 14 e.Kr. brukar räknas som guldålderns slutpunkt. Efter några årtionden med ett slags stiltje på litteraturens område kom en ny period med framstående diktning av delvis annan karaktär, en period som brukar kallas "silveråldern". Romarrikets fall innebar inte på något sätt den latinska litteraturens död. Under hela medeltiden bestod latinets dominans som det stora europeiska litteraturspråket, innan det gradvis trängdes ut av folkspråken. (sv)
- A língua latina ou latim é uma antiga língua indo-europeia do ramo itálico, originalmente falada no Lácio, a região em volta da cidade de Roma. Foi amplamente difundida, especialmente na Europa Ocidental, como a língua oficial da República Romana, do Império Romano e, após a conversão deste último ao cristianismo, da Igreja Católica Romana. Através da Igreja Católica, tornou-se a língua dos acadêmicos e filósofos europeus medievais. Por ser uma língua altamente flexiva e sintética, a sua sintaxe (ordem das palavras) é, em alguma medida, variável, se comparada com a de idiomas analíticos como o mandarim, embora em prosa os romanos tendessem a preferir a ordem SOV. A sintaxe é indicada por uma estrutura de afixos ligados a temas. O alfabeto latino, derivado dos alfabetos etrusco e grego (por sua vez, derivados do alfabeto fenício), continua a ser o mais amplamente usado no mundo. Embora o latim seja hoje uma língua morta, ou seja, uma língua que não mais possui falantes nativos, ele ainda é empregado pela Igreja Católica para fins rituais e burocráticos. Exerceu enorme influência sobre diversas línguas vivas, ao servir de fonte vocabular para a ciência, o mundo acadêmico e o direito. O latim vulgar, nome dado ao latim no seu uso popular inculto, é o ancestral das línguas neolatinas (italiano, francês, espanhol, português, romeno, catalão, romanche, galego, occitano, mirandês, sardo e outros idiomas e dialetos regionais da área); muitas palavras adaptadas do latim foram adotadas por outras línguas modernas, como o inglês. O fato de haver sido a lingua franca do mundo ocidental por mais de mil anos é prova de sua influência. O latim ainda é a língua oficial da Cidade do Vaticano e do Rito Romano da Igreja Católica. Foi a principal língua litúrgica até o Concílio Vaticano Segundo nos anos 1960. O latim clássico, a língua literária do final da República e do início do Império Romano, ainda hoje é ensinado em muitas escolas primárias e secundárias, embora seu papel se tenha reduzido desde o início do século XX. (pt)
- Лати́нська мо́ва, лати́на (lingua Latīna, МФА: [ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna]) — індо-європейська мова. Належить до італьських мов. Одна з найстаріших і нарізних мов Європи, які формували її цивілізацію. Використовує латинську абетку, створену на основі етруської і грецької. Флективна мова, має три роди, сім відмінків, п'ять відмін, чотири дієвідміни, три часи, три , три способи дієслова, три стани, три види, два числа. Походить від мови населення Стародавнього Рима. Набула поширення у Середземномор'ї та Західній Європі завдяки розростанню Римської Республіки та Римської імперії. Стала панівною мовою Італії та Західної Римської імперії. У середньовіччі була офіційною мовою Католицької церкви, завдяки чому перетворилася на універсальну мову Європи середньовіччя та раннього модерну. Використовувалася в літературі, науці, офіційній документації тощо. Пройшла декілька етапів розвитку: , класичний (І—ІІ ст.), пізній (ІІІ—V ст.), середньовічний (V—XIV ст.), ренесансний (XV—XVII ст.). На основі народної латини виникли романські мови такі як італійська, французька, іспанська, португальська, румунська тощо. Справила вплив на становлення більшості європейських мов: англійської, німецької, польської, української тощо. Фактично є мертвою мовою (носіїв, які б вважали латину рідною мовою немає); проте на практиці широко використовується як мова міжнародного спілкування серед науковців, літераторів, освітян. Церковна латина залишається офіційною мовою Святого Престолу та Католицької церкви римського обряду. Вивчається у школах усіх рівнів Європи та Західного світу. (uk)
- Латинська література (лат. Litterae Latinae) — література, написана латинською мовою. Виникла у Стародавньому Римі і найбільшого розквіту набула одночасно з розквітом самого Риму у I столітті до н. е., що тривала до кризи Римської імперії у 3 столітті. Після розколу імперії на східну та західну, а також гоніння християнства на латинську літературу, під час якого було зруйновано Александрійську бібліотеку, література латинською мовою занепадає. Так само занепадає і латинська мова, яка зі знищенням у 476 році Західної Римської імперії втрачає усіх живих носіїв і стає мертвою. Незважаючи на це латинська мова продовжила використовуватись і в період Середньовіччя, коли вона стала офіційною мовою духовенства, а також мовою викладання в перших європейських університетах. Відповідно на латині почали створюватись релігійні твори, а також мова стала дуже популярною серед вагантів, що подорожували Європою і створювали пісні та прозові твори латинською мовою. З початком Відродження, яке, власне, і орієнтувалося на спадщину античності, латинська література знову набирає ваги і стає мовою спілкування в середовищі гуманістів, які саме латинською мовою пишуть більшість своїх творів, що стали основою літератури епохи відродження. Так тривало аж до до XVIII століття, коли після французької революції університетське викладання було переведено з латини на нові мови, що суттєво підірвало статус латини. В результаті цього в XIX столітті латина майже повністю вийшла з ужитку. З того часу латинська література майже зникає і на наш час на латині виходять лише офіційні документи Ватикану, а також фахові латиномовні періодичні видання. (uk)
- Лати́нский язы́к (самоназвание — lingua Latina), или латы́нь — язык древних римлян, употреблявшийся в Римской империи. Язык латино-фалискской ветви италийских языков индоевропейской языковой семьи. На сегодняшний день это единственный активный, хотя и ограниченно употребляемый (не разговорный) из древних италийских языков. Современными потомками латыни являются романские языки, тогда как другие италийские языки исчезли, не оставив потомков. Латинский язык является одним из наиболее древних письменных индоевропейских языков. В наши дни латинский язык является официальным языком Святого Престола, Мальтийского ордена и города-государства Ватикан, а также, отчасти, Римско-католической церкви. Большое количество слов в европейских (и не только) языках имеет латинское происхождение (см. также Международная лексика). (ru)
- 拉丁语（拉丁語：lingua latīna，IPA：[ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna]），是印欧语系的意大利語族語言，於古羅馬廣泛使用，至少可追溯至羅馬帝國的奧古斯都皇帝時期，當時所使用的書面語稱為「古典拉丁語」。拉丁語是最早在拉提姆地区（今意大利的拉齐奥区）和罗马帝国使用的語言之一。虽然现在拉丁语通常被认为是一种死语言，也有一部分认为是瀕危語言，但拉丁語在梵蒂冈仍被列为官方语言之一。此外，仍有少数基督宗教神职人员及学者可以流利地使用拉丁语。罗马天主教传统上用拉丁语作为正式會議的语言和礼拜仪式用的语言，此外，许多西方国家的大学、高中仍然提供有关拉丁语的课程。 在英语和其他西方语言创造新词的过程中，拉丁语一直得以使用。拉丁语及其后代罗曼诸语是意大利语族中仅存的一支。透过对早期意大利遗留文献的研究，可以证实其他意大利语族分支的存在，之后这些分支在罗马共和国时期逐步被拉丁语同化。拉丁语的亲属语言包括法利斯克语、奥斯坎语和翁布里亚语。但是，威尼托语可能是一个例外。在罗马时代，作为威尼斯居民的语言，威尼托语得以和拉丁语并列使用。 拉丁语是一种高度屈折的语言。它有三种不同的性，名词有七格，动词有四种词性变化、六种时态、六种人称、三种语气、三种语态、两种体、两个数。七格当中有一格是方位格，通常只和方位名词一起使用。呼格与主格高度相似，因此拉丁语一般只有五个不同的格。不同的作者在行文中可能使用五到七种格。形容词与副词类似，按照格、性、数曲折变化。虽然拉丁语中有指示代词指代远近，它却没有冠词。后来拉丁语透过不同的方式简化词尾的曲折变化，形成了罗曼语族。 拉丁语與希腊语同為影響歐美學術與宗教最深的语言。在中世纪，拉丁语是当时欧洲不同国家交流的媒介语，也是研究科学、哲学和神學所必须的语言。直到近代，通晓拉丁语曾是研究任何人文学科教育的前提条件；直到20世纪，拉丁语的研究才逐渐衰落，重点转移到对當代语言的研究。 (zh)
- 古罗马文学指纪元前后繁荣于古罗马政权（包括罗马共和国和罗马帝国）治下的文学。其主要语言是拉丁语。尽管古罗马共和国诞生于公元前510年（摆脱的统治），但按照惯例，真正意义上的古罗马文学则从公元前240年算起。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- La literatura llatina és el conjunt d'obres escrites en llatí, tant a l'època clàssica com a l'edat mitjana, on el llatí era la llengua de cultura. (ca)
- Jako latinskou literaturu označujeme literaturu, která vznikla ponejvíce na území římské říše a která je psána latinsky. Jednotlivé periody latinské literatury se tradičně označují jako zlatý věk (zhruba od počátku 1. století př. n. l. do poloviny 1. století n. l.) a stříbrný věk, který zahrnuje zbytek klasického období. Po konci 2. století n. l. následuje období úpadku, ve kterém vzniká , které končí vznikem moderních románských jazyků. (cs)
- Η Λατινική Λογοτεχνία περιλαμβάνει όλα τα έργα που έχουν γραφεί στη Λατινική γλώσσα.Η Λατινική Λογοτεχνία χωρίζεται στην αρχαία, Κλασική και μεταγενέστερη (8ος αι. π.Χ, μέχρι το 476 μ.Χ., όπου και το επίσημο τέλος της δυτικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας) και στη Μεσαιωνική (από τα τέλη του 5ου αι. μέχρι την Αναγέννηση 14ος αι.). Οι Ρωμαίοι είναι ένας από τους ελάχιστους λαούς που πέτυχαν να αντιπαραθέσουν στην ελληνική λογοτεχνία μια λογοτεχνία γραμμένη στη μητρική τους γλώσσα. Η γλώσσα της πρωτεύουσας συνιστούσε πρότυπο για λογοτέχνες και από άλλες περιοχές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Έτσι η ρωμαϊκή λογοτεχνία (μέχρι και πολύ μετά την πτώση του ρωμαϊκού κράτους) δεν είχε τη διαλεκτολογική ποικιλία που είχε η αρχαία ελληνική λογοτεχνία. (el)
- Die Literatur der Römischen Republik und des Römischen Reiches wurde großteils in Latein verfasst (daneben spielte ab etwa 200 v. Chr. auch das Griechische eine bedeutende Rolle). Die Perioden der lateinischen Literatur werden traditionell aufgeteilt in die Goldene Latinität, die etwa die Periode vom Anfang des 1. Jahrhunderts v. Chr. bis zur Mitte des 1. Jahrhunderts n. Chr., und die Silberne Latinität, die die spätere klassische Periode umfasst. Nach dem Ende des 2. Jahrhunderts folgt schließlich die spätlateinische Literatur, deren Epoche bis zum Ende der Spätantike um 600 n. Chr. und zur Entwicklung der romanischen Sprachen reicht. (de)
- Latinlingva aŭ Latina literaturo estas literaturo, kiu havas tre specifan malvolviĝon kaj historion: ĝi komenciĝis en la 3a jc a.Kr. kiel nacia literaturo, grandparte nur imitante la Grekan. Sed jam depost la 2a aŭ 3a jc p.Kr. la klasika Latina ne plu estas gepatra lingvo, sed tamen daŭre restis uzata. Iom post iom la Latina literaturo fariĝis fenomeno tipe internacia: ĝiaj verkistoj estis devenaj el plej diversaj lingvejoj kaj popoloj, eĉ el Nord-Amerikaj Indiano-triboj. Ne malprave, la Latina ekhavis la kromnomon "Patra lingvo de Eŭropo" - ĉar ĝi dumlonge estadis nenies "Patrina lingvo". (eo)
- La letteratura latina è l'insieme della produzione letteraria in lingua latina e delle problematiche che gravitano intorno al suo studio. (it)
- ラテン文学は、ラテン語による文学のことである。 (ja)
- 고대 라틴문학은 라틴어(차이점 중세 라틴어)로 쓴 문학을 말한다. 고대 라틴 문학은 시대적으로 기원전 6세기 초에서 시작하여 기원후 4세기 초, 로마 제국이 동서로 분열될 때까지 약 800년에 걸쳐서 고대 그리스 문학을 모체로 발전하였다. 이 발전 과정은 다음과 같이 시대적으로 구분해 볼 수 있다. (ko)
- Il latino o lingua latina è una lingua indoeuropea appartenente al gruppo delle lingue latino-falische. Veniva parlata nel Lazio (Lătĭum in latino) almeno dagli inizi del I millennio a.C. Oggi rimane la lingua ufficiale di un solo stato al mondo, la Città del Vaticano. (it)
- ラテン語（ラテンご、ラテン語: lingua latina）は、インド・ヨーロッパ語族のイタリック語派ラテン・ファリスク語群の言語の一つ。漢字表記は拉丁語・羅甸語で、拉語・羅語と略される。 元はイタリア半島の古代ラテン人によって使われ、古代ヨーロッパ大陸（西部および南部）やアフリカ大陸北部で広範に話され、近代まで学術界などでは主要言語として用いられた。 (ja)
- De Latijnse literatuur behelst alle literatuur die in het Latijn is geschreven. De geschiedenis van de Latijnse literatuur is ruwweg in te delen in drie periodes:
* De Latijnse literatuur van de oudheid (de Romeinse literatuur)
* De Latijnse literatuur van de middeleeuwen (de )
* De Latijnse literatuur vanaf de renaissance (de Neolatijnse literatuur) De Latijnse literatuur van de laatste twee periodes is in zeer grote mate internationaal, daar het Latijn in de middeleeuwen uitsterft als moedertaal, maar in gebruik blijft als voertaal binnen de (katholieke) kerk en binnen de wetenschap. (nl)
- 古罗马文学指纪元前后繁荣于古罗马政权（包括罗马共和国和罗马帝国）治下的文学。其主要语言是拉丁语。尽管古罗马共和国诞生于公元前510年（摆脱的统治），但按照惯例，真正意义上的古罗马文学则从公元前240年算起。 (zh)
- الأدب اللاتيني (باللاتينية: Litterae Latinae)، يشمل المقالات وكتب التاريخ والقصائد والمسرحيات والكتابات الأخرى المكتوبة باللغة اللاتينية. بدأ حوالي في القرن 3 ق.م، وقد استغرق الأمر قرنين من الزمان لتصبح من الأدب السائد في روما القديمة مع الذين لا يزالون يقرأون ويكتبون باللغة الإغريقية، كما كان ماركوس أوريليوس (121-180 م). ومن نواح عدة يبدو هذا الأدب وكأنه استمرار للأدب الإغريقي مستعملا الأشكال نفسها، ومع هذا فإن الأدب اللاتيني يعكس أيضًا حياة وتاريخ روما القديمة. (ar)
- اللغة اللاتينية أو الرومية، (باللاتينية: Lingua Latīna)، هي لغة إيطاليقية كانت محكية أولا في لاتيوم الذي يقع في الجزء الأوسط من شبه الجزيرة الإيطالية وفي مدينة روما القديمة ثم انتشرت عبر المتوسط وإلى جزء كبير من أوروبا بفعل الاحتلال الروماني، كما أنها ليست اللغة الرومانية التي تُعرف اليوم. إن اللغات الرومانيقية كالإيطالية والفرنسية والكتلانية والرومانية والإسبانية والبرتغالية هي متحدرة من اللغة اللاتينية. بالإضافة إلى ذلك، تشكل المفردات لاتينية الأصل جزءاً كبيراً من مفردات كثير من لغات العالم، خاصة اللغات الأوروبية كالإنجليزية واقتبست كثير من اللغات كثيرًا من مفردات اللغة اللاتينية. (ar)
- El llatí és una llengua indoeuropea de la branca itàlica, parlada antigament pels romans. A partir de l'evolució de la seva versió vulgar sorgiren les llengües romàniques que sobreviuen avui dia. L'Imperi romà era la garantia del manteniment del llatí en la seva versió clàssica. Amb la caiguda de l'imperi la llengua del carrer, va accelerar l'evolució i passà a l'estadi que anomenem llatí vulgar, que va canviar fins a formar les llengües romàniques actuals. D'altra banda, el llatí clàssic es va mantenir com a llengua de cultura a Europa durant molts segles. La majoria de llengües europees, sobretot les romàniques i l'anglès, han manllevat molt de vocabulari directament del llatí clàssic, sobretot per termes d'ús tècnic. Alhora, el llatí també s'utilitza en la classificació taxonòmica dels (ca)
- Latina (lingua latina) je italický jazyk z indoevropské rodiny jazyků, kterým se mluvilo ve starověkém Římě. Přestože je považována za mrtvý jazyk, stále si udržuje svůj význam. Vznik latiny lze lokalizovat do Latia v okolí Říma přibližně v době před 7. stoletím př. n. l. Později se užívání latiny rozšířilo do většiny dnešní Itálie. S územní expanzí římské říše se latinský jazyk šířil do všech jejích provincií. Postupem času se hovorová (tzv. vulgární) latina na těchto územích vyvinula v dnešní románské jazyky, tj. francouzštinu, italštinu, španělštinu, portugalštinu, rumunštinu, rétorománštinu a další. Latina však silně ovlivnila (prostřednictvím francouzštiny) například také angličtinu. (cs)
- Τα λατινικά είναι η γλώσσα που ομιλούνταν αρχικά στην περιοχή γύρω από τη Ρώμη, το λεγόμενο Λάτιο. Έγινε πολύ σημαντική ως επίσημη γλώσσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όλες οι ρομανικές γλώσσες (γνωστές και ως λατινογενείς) προέρχονται από τα λατινικά και πολλές λατινικές λέξεις εντοπίζονται και στις σύγχρονες γλώσσες του κόσμου, όπως τα αγγλικά, και διδάσκεται εκτεταμένα σε πολλές χώρες της Ευρώπης, σε μεγαλύτερη έκταση από τα αρχαία ελληνικά. Σήμερα πολλές λατινικές και αρχαίες ελληνικές λέξεις χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στο καθημερινό και επιστημονικό λεξιλόγιο των ευρωπαϊκών γλωσσών. (el)
- Latino aŭ la latina lingvo estas italika lingvo, kaj siavice membro de la hindeŭropa lingvaro, kiu estis origine parolata en la areo de antikva Romo. Ĝi ankaŭ estis la ĉefa lingvo de la romia imperio (kune kun la greka lingvo) kaj poste de la katolika eklezio, kaj interlingvo de okcidenta civilizo ĝis 1750. Dekomence ĝi etendiĝis samtempe kiel la propra imperio. (eo)
- Die lateinische Sprache (lateinisch lingua Latina), kurz Latein oder Lateinisch, ist eine indogermanische Sprache, die ursprünglich von den Latinern, den Bewohnern von Latium mit Rom als Zentrum, gesprochen wurde. Die frühesten Zeugnisse reichen bis ins 7. oder 6. vorchristliche Jahrhundert zurück (Frühlatein), ab dem 3. vorchristlichen Jahrhundert liegen längere Texte vor (Altlatein), ihre volle Ausformung in der Gestalt des heute vor allem bekannten und gelehrten klassischen Lateins erreichte die (Schrift-)Sprache im ersten vorchristlichen Jahrhundert. (de)
- El latín (autoglotónimo: Lingua Latina o Latina; en griego clásico: Λατινικὴ ɣλῶττα; en neogriego: Λατινική γλώσσα o Λατινικά) es una lengua itálica perteneciente al subgrupo latino-falisco, y a su vez a la familia de las lenguas indoeuropeas que fue hablada en la Antigua Roma y posteriormente durante la Edad Media y la Edad Moderna, llegando hasta la Edad Contemporánea, pues se mantuvo como lengua científica hasta el siglo XIX. Su nombre deriva de una zona geográfica de la península itálica donde se desarrolló Roma, el Lacio (en latín, Latium). (es)
- Latinezko literatura latinez sortutako literatura da. Antzinako Erromako literatura lanak biltzen ditu batik bat, kultura erromatarrak grekozko literaturako lanak ere sortu zituela kontuan hartu behar bada ere. Erromatar garaian sortu ziren latinezko literaturaren lan gorenak; Zizeron eta Virgilioren eskutik, esaterako. Garai honetako literatura, gainera, latinez zein grekeraz, klasikotzat hartzen da literatura unibertsalean, eta mendeetan zehar eragin nabarmena izan du beste idazleengan. (eu)
- Latina antzinako hizkuntza da, hasiera-hasieratik Lazio eskualdeko hizkuntza, Tiber ibaia zuen iparraldean, Apenino mendilerroa ekialdean, Tirreno itsasoa mendebaldean eta Volskoen eskualdea hegoaldean mintzatua, baina askoz ere gehiago hedatu zen, ordea, Errepublika eta Inperio Erromatarraren hizkuntza ofizial bilakatu zenean. (eu)
- Latin (lingua Latīna, [ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna] or Latīnum, [laˈtiːnʊ̃]) is a classical language belonging to the Italic branch of the Indo-European languages. Latin was originally a dialect spoken in the lower Tiber area (then known as Latium) around present-day Rome, but through the power of the Roman Republic it became the dominant language in the Italian region and subsequently throughout the Roman Empire. Even after the fall of Western Rome, Latin remained the common language of international communication, science, scholarship and academia in Europe until well into the 18th century, when other regional vernaculars (including its own descendants, the Romance languages) supplanted it in common academic and political usage, and it eventually became a dead language in the modern linguistic defi (en)
- El latín es la lengua más conocida entre las lenguas muertas y debe su nombre a la antigua comarca del Lacio de donde es original; más tarde fue adoptada por los fundadores de Roma con aproximaciones a otros idiomas como el griego, el umbro, el osco y el etrusco y con aportaciones de algunos dialectos indoeuropeos que han concurrido a la formación de la lengua latina como el o el céltico; hay que lamentar la pérdida del libro de los , de Catón, que hubiera ayudado a esclarecer algo sobre la cuestión de la primitiva composición del latín. (es)
- Ba í an Laidin an teanga a labhraítí i Latium (Lazio) fadó agus a chuaigh chun fairsinge sna sálaí ag saighdiúirí na hImpireachta Rómhánaí. Tháinig an teanga chun cinn i gceantar tíre na Laidineach timpeall ar chathair na Róimhe, agus leathnaigh sí amach de réir mar a ghlac na Rómhánaigh seilbh ar leithinis na hIodáile, agus na tailte go léir timpeall ar an Meánmhuir. Breacadh an teanga síos an chéad uair timpeall ar 550 bliain r. Chr., agus b'aistriúcháin ón nGréigis a bhí sa chuid ba mhó de litríocht na Laidine ar feadh tamaill fhada. Tugtar an ar na blianta 100 RC - 150 AD, nuair a bhí an Impireacht in ard a réime. San am sin a mhair scríbhneoirí cáiliúla ar nós Chicearó agus Chaesair agus Veirgil agus , chomh maith leis an bhfile Oivid. (ga)
- Sastra Latin meliputi esai, sejarah, puisi, drama, dan tulisan lain yang ditulis dalam bahasa Latin. Sastra ini mulai berkembang pada abad ke-3 SM dan membutuhkan waktu dua abad untuk menjadi sastra yang dominan di Romawi Kuno, karena saat itu banyak orang Romawi terdidik yang masih membaca dalam bahasa Yunani Kuno. Sastra Latin merupakan lanjutan dari sastra Yunani. (in)
- La littérature latine désigne la littérature écrite en latin, principalement dans la Rome antique mais aussi dans tous les territoires où cette langue était parlée du fait d'une conquête effectuée par Rome ou simplement de l'influence de la culture romaine. Du point de vue chronologique, on a continué très longtemps à écrire en latin. Mais la plupart des histoires de la littérature latine ne portent que sur les textes rédigés sous la République et l'Empire romain : les chercheurs considèrent que les changements culturels qui ont accompagné la transition entre l'Antiquité et le Moyen Âge, mais aussi le net recul du latin comme langue parlée dans les premiers siècles du haut Moyen âge, marquent la fin de la littérature latine au sens premier du terme, puisqu'elle cesse d'être nourrie par un (fr)
- Bahasa Latin (lingua latīna, IPA: ) adalah salah satu dari bahasa-bahasa kuno Semenanjung Italia, mula-mula dipertuturkan oleh Italia di wilayah Latium pada zaman Romawi Kuno. Seperti sebagian besar bahasa-bahasa Eropa, bahasa Latin juga merupakan turunan dari bahasa Proto-Indo-Eropa purba. Dipengaruhi bahasa Etruska dan menggunakan abjad Yunani sebagai dasarnya, bahasa bangsa Latin ini pun menjelma menjadi apa yang sekarang dikenal sebagai bahasa Latin di Semenanjung Italia. Bahasa-bahasa Roman modern adalah kelanjutan dari logat-logat bahasa Latin kasar atau (bahasa Latin sehari-hari) setempat. Banyak pelajar, ilmuwan, dan rohaniwan Kristen lancar berbahasa Latin. Bahasa ini juga diajarkan di lembaga-lembaga pendidikan dasar, menengah, dan tinggi di berbagai belahan dunia. (in)
- Le latin (en latin : Lingua Latīna ou Latīna Lingua) est une langue italique de la famille des langues indo-européennes, parlée à l'origine par les Latins dans le Latium de la Rome antique. Bien qu'il soit souvent considéré comme une langue morte, sa connaissance, voire son usage, se sont maintenus à l'université et dans le clergé. De nombreuses écoles et universités continuent à l'enseigner. Le latin est toujours utilisé pour la production de néologismes dans de nombreuses familles de langues. Le latin, ainsi que les langues romanes (dites parfois néo-latines), sont la seule branche des langues italiques à avoir survécu. Les autres branches sont attestées dans des documents datant de l'Italie préromaine, mais ont été assimilées durant la période républicaine ou au début de l'époque impéri (fr)
- 라틴어(lingua latīna)는 이탈리아 반도의 중부에 있는 고대 로마와 그 주변 지역 라티움(Latium)에 정착하여 살던 라티움 사람들이 쓰던 언어이다. 로마가 지중해를 정복하면서 라틴어는 지중해 전역과 유럽 지역의 상당 부분으로 퍼져나갔다. 오늘날 라틴어는 사어(死語)가 되었지만 이탈리아어, 프랑스어, 스페인어, 포르투갈어, 루마니아어 등 로망스어가 라틴어에서 파생되었다. 그 외 영어 등 다른 언어들도 라틴어에서 많은 어휘를 차용했다. 17세기까지 라틴어에는 두 종류가 있다. 운문과 산문에 쓰는 문학 언어인 고전 라틴어와 일반 대중이 쓴 민중 라틴어(Latina Vulgata)가 있다. 민중 라틴어는 로마 제국이 서방에서 물러간 뒤에서 유럽 많은 지역에서 구어로 남았으며, 9세기에 이르면 로망스어로 분화된다. (ko)
- Latijn (Lingua Latina) is een Italische taal die oorspronkelijk werd gesproken door de Latijnen, onder wie ook het bekendste Latijnse volk, de Romeinen. Door de erfenis van de Romeinse beschaving ontwikkelde het Latijn zich tot een wereldtaal, gebruikt onder meer in het onderwijs, de wetenschap en de diplomatie. Hoewel het nu een dode taal is, wordt het Latijn nog steeds op veel scholen aangeleerd en gebruikt in de Rooms-katholieke kerk. Vele takken van de wetenschap en het recht maken gebruik van een Latijnse terminologie. Het Latijn heeft ook een grote invloed gehad op de woordenschat van veel andere talen. De Romaanse talen, die nu door een groot deel van de mensheid worden gesproken, zijn rechtstreeks uit het Latijn ontstaan. (nl)
- Literatura łacińska to eseje, historie, wiersze, sztuki i inne formy pisemne zapisane łaciną. Od powstania języka około III wieku p.n.e. minęły dwa wieki zanim została dominującym językiem literatury starożytnego Rzymu. Literatura łacińska może być nazwana kontynuacją literatury starogreckiej, z powodu kontynuacji wielu podobnych form literackich. (pl)
- Literatura latina ou romana é o corpo de obras literárias escritas em latim, e que permanecem até hoje como um duradouro legado da cultura da Roma Antiga. Os romanos produziram diversas obras de poesia, comédia, tragédia, sátira, história e retórica, baseando-se intensamente na tradição de outras culturas, particularmente na tradição literária grega, mais amadurecida. Mesmo muito tempo depois que o Império Romano do Ocidente já havia caído, a língua e a literatura latinas continuaram a desempenhar um papel central nas civilizações europeia e ocidental. (pt)
- Łacina, język łaciński (łac. lingua latina, sermo latinus, latinum, latinitas) – język indoeuropejski z latynofaliskiej podgrupy języków italskich. Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu przed naszą erą, jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urz (pl)
- A língua latina ou latim é uma antiga língua indo-europeia do ramo itálico, originalmente falada no Lácio, a região em volta da cidade de Roma. Foi amplamente difundida, especialmente na Europa Ocidental, como a língua oficial da República Romana, do Império Romano e, após a conversão deste último ao cristianismo, da Igreja Católica Romana. Através da Igreja Católica, tornou-se a língua dos acadêmicos e filósofos europeus medievais. Por ser uma língua altamente flexiva e sintética, a sua sintaxe (ordem das palavras) é, em alguma medida, variável, se comparada com a de idiomas analíticos como o mandarim, embora em prosa os romanos tendessem a preferir a ordem SOV. A sintaxe é indicada por uma estrutura de afixos ligados a temas. O alfabeto latino, derivado dos alfabetos etrusco e grego (por (pt)
- Лати́нский язы́к (самоназвание — lingua Latina), или латы́нь — язык древних римлян, употреблявшийся в Римской империи. Язык латино-фалискской ветви италийских языков индоевропейской языковой семьи. На сегодняшний день это единственный активный, хотя и ограниченно употребляемый (не разговорный) из древних италийских языков. Современными потомками латыни являются романские языки, тогда как другие италийские языки исчезли, не оставив потомков. Латинский язык является одним из наиболее древних письменных индоевропейских языков. (ru)
- Латинська література (лат. Litterae Latinae) — література, написана латинською мовою. Виникла у Стародавньому Римі і найбільшого розквіту набула одночасно з розквітом самого Риму у I столітті до н. е., що тривала до кризи Римської імперії у 3 столітті. Після розколу імперії на східну та західну, а також гоніння християнства на латинську літературу, під час якого було зруйновано Александрійську бібліотеку, література латинською мовою занепадає. Так само занепадає і латинська мова, яка зі знищенням у 476 році Західної Римської імперії втрачає усіх живих носіїв і стає мертвою. (uk)
- Лати́нська мо́ва, лати́на (lingua Latīna, МФА: [ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna]) — індо-європейська мова. Належить до італьських мов. Одна з найстаріших і нарізних мов Європи, які формували її цивілізацію. Використовує латинську абетку, створену на основі етруської і грецької. Флективна мова, має три роди, сім відмінків, п'ять відмін, чотири дієвідміни, три часи, три , три способи дієслова, три стани, три види, два числа. Походить від мови населення Стародавнього Рима. Набула поширення у Середземномор'ї та Західній Європі завдяки розростанню Римської Республіки та Римської імперії. Стала панівною мовою Італії та Західної Римської імперії. У середньовіччі була офіційною мовою Католицької церкви, завдяки чому перетворилася на універсальну мову Європи середньовіччя та раннього модерну. Використовувалася (uk)
- Latinsk litteratur är litteratur skriven på latin. Latin blev ett litteraturspråk under 200-talet f.Kr., men länge dominerade översättningar och framför allt imitationer av den då helt dominerande grekiska litteraturen. En verklig blomstringsperiod för latinet som litteraturspråk kom först under århundradet närmast före Kristi födelse ("guldåldern"). Här uppträder framstående diktare som Lucretius, Catullus, Vergilius, Horatius och Ovidius. Kejsar Augustus död 14 e.Kr. brukar räknas som guldålderns slutpunkt. Efter några årtionden med ett slags stiltje på litteraturens område kom en ny period med framstående diktning av delvis annan karaktär, en period som brukar kallas "silveråldern". (sv)
- Latin, på latin lingua latīna eller latīnus sermo, är det språk som var skriftspråk i romerska riket och som under medeltiden och långt fram i nyare tid var det dominerande skriftspråket i Europa. Skillnaden mellan talspråk och skriftspråk i romarriket var redan tidigt stora och accelererade. Termen vulgärlatin används när man verkligen syftar på romarnas talspråk. De äldsta bevarade inskriptionerna är från 500-talet f.Kr. Språkets namn kommer av den italienska regionen som under antiken hette Latium (nuvarande Lazio). (sv)
- 拉丁语（拉丁語：lingua latīna，IPA：[ˈlɪŋɡʷa laˈtiːna]），是印欧语系的意大利語族語言，於古羅馬廣泛使用，至少可追溯至羅馬帝國的奧古斯都皇帝時期，當時所使用的書面語稱為「古典拉丁語」。拉丁語是最早在拉提姆地区（今意大利的拉齐奥区）和罗马帝国使用的語言之一。虽然现在拉丁语通常被认为是一种死语言，也有一部分认为是瀕危語言，但拉丁語在梵蒂冈仍被列为官方语言之一。此外，仍有少数基督宗教神职人员及学者可以流利地使用拉丁语。罗马天主教传统上用拉丁语作为正式會議的语言和礼拜仪式用的语言，此外，许多西方国家的大学、高中仍然提供有关拉丁语的课程。 在英语和其他西方语言创造新词的过程中，拉丁语一直得以使用。拉丁语及其后代罗曼诸语是意大利语族中仅存的一支。透过对早期意大利遗留文献的研究，可以证实其他意大利语族分支的存在，之后这些分支在罗马共和国时期逐步被拉丁语同化。拉丁语的亲属语言包括法利斯克语、奥斯坎语和翁布里亚语。但是，威尼托语可能是一个例外。在罗马时代，作为威尼斯居民的语言，威尼托语得以和拉丁语并列使用。 拉丁语與希腊语同為影響歐美學術與宗教最深的语言。在中世纪，拉丁语是当时欧洲不同国家交流的媒介语，也是研究科学、哲学和神學所必须的语言。直到近代，通晓拉丁语曾是研究任何人文学科教育的前提条件；直到20世纪，拉丁语的研究才逐渐衰落，重点转移到对當代语言的研究。 (zh)
|