Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa

Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa
	UNESCOren gizateriaren ondarea
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Iran
Probintzia	Khuzestan
Irango eskualdea	Shushtar County
Koordenatuak	32°03′13″N 48°50′55″E / 32.05372°N 48.84869°E
Arkitektura
Estiloa	Sasanian architecture (en)
Azalera	240,4152 ha
Gizateriaren ondarea
Irizpidea	(i), (ii) eta (v)
Erreferentzia	1315
Eskualdea	Asia eta Ozeania
Izen-ematea	2009 (XXXIII. bilkura)
	Webgune ofiziala
	↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera ;

Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa (persieraz: سازه‌های آبی شوشتر‎) sasandar garaiko ureztatze sistema konplexu bat da, Khuzestango Xuxtar uharte-hirian dagoena. Azpiegituren artean daude errotak, zubiak, urtegiak, tunelak eta ubideak.

2009an, Unescok Gizateriaren Ondare izendatu zuen.

Ezaugarriak

Dario I.ak abiatu zituen lanak K. a. V. mendean^[1], baina sistema hidraulikoa mendeetan zehar aberastu zen, batez ere Sasandar Inperioaren garaian. Elememtu nagusia Gargar ubidea da, hiria urez hornitzen duena tunel eta erroten bidez^[1]. Ura iristean, lurren ureztatzea eta landaketa ahalbidetu zuen^[1].

Unescok banestutako eremuaren barruan daude Salasel gaztelua, nondik sistema hidraulikoa kontrolatzen den, Kolâh-Farangi dorrea, zeinak uraren maila neurtzen duen, eta Band-e Kaisar urtegi-zubia^[1].

Band-e Kaisar

Band-e Kaisar ("Zesarren urtegia") 500 m luze inguruko erromatar zubi-urtegia zen Karun ibaian zehar. Band-i-Mizan urtegiarekin batera, sistema hidraulikoaren giltzarria zen, ura bildu eta berbiratzen baitzuen ureztatze kanaletara^[2]. III. mendean erromatarrek eraikia sasandarrek aginduta^[3], ekialderago dagoen erromatar zubi eta urtegia da^[4] eta Irango lehen azpiegitura zubi bat urtegiarekin konbinatzen dituena^[5].

Zubi hau Pasargada eta Ktesifon lotzen zituen bidean zegoen.

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d (Frantsesez) Centre du patrimoine mondial. (2017)..
↑ Luzera: (Hodge 1992, 85 orr. ); (Hodge 2000, 337f. orr. ); ureztatze sastema: (O'Connor 1993, 130 orr. )
↑ (Smith 1971, 56–61 orr. ); (Schnitter 1978, 32 orr. ); (Kleiss 1983, 106 orr. ); (Vogel 1987, 50 orr. ); (Hartung & Kuros 1987, 232 orr. ); (Hodge 1992, 85 orr. ); (O'Connor 1993, 130 orr. ); (Huff 2010); (Kramers 2010)
↑ (Schnitter 1978, 28, fig. 7 orr. )
↑ (Vogel 1987, 50 orr. )

Bibliografia

Hodge. (1992). Roman Aqueducts & Water Supply. London: Duckworth, 85 or. ISBN 0-7156-2194-7..
O'Connor, Colin. (1993). Roman Bridges. Cambridge University Press, 130 (No. E42) or. ISBN 0-521-39326-4..
Schnitter, Niklaus. (1978). «Römische Talsperren» Antike Welt 8 (2): 25–32 (32)..
Smith, Norman. (1971). A History of Dams. London: Peter Davies, 56–61 or. ISBN 0-432-15090-0..
Vogel, Alexius. (1987). Historische Talsperren. Stuttgart: Verlag Konrad Wittwer ISBN 3-87919-145-X..

Ikus, gainera

Karun

Kanpo estekak

Datuak: Q2274974
Multimedia: Shushtar Historical Hydraulic System / Q2274974

[fn1-1] UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

[unesco-2] (Frantsesez) Centre du patrimoine mondial. (2017)..

[3] Luzera: (Hodge 1992, 85 orr. ); (Hodge 2000, 337f. orr. ); ureztatze sastema: (O'Connor 1993, 130 orr. )

[4] (Smith 1971, 56–61 orr. ); (Schnitter 1978, 32 orr. ); (Kleiss 1983, 106 orr. ); (Vogel 1987, 50 orr. ); (Hartung & Kuros 1987, 232 orr. ); (Hodge 1992, 85 orr. ); (O'Connor 1993, 130 orr. ); (Huff 2010); (Kramers 2010)

[5] (Schnitter 1978, 28, fig. 7 orr. )

[Vogel_1987,_50-6] (Vogel 1987, 50 orr. )

[I]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]