Eparhija valjevska
| Osnovne informacije | |
|---|---|
| Država | Srbija |
| Sjedište | Valjevo |
| Osnovana | 2006. |
| Broj crkvenih opština | 53 |
| Broj parohija | 100 |
| Broj manastira | 12 |
| Arhijerej | |
| Eparhijski arhijerej | Milutin |
| Čin arhijereja | Episkop |
| Titula arhijereja | Episkop valjevski |
| |
Eparhija valjevska je eparhija Srpske pravoslavne crkve sa sjedištem u Valjevu, gde se nalazi Saborna crkva.
Nadležni arhijerej je gospodin Milutin.
Još u vreme srednjovekovne srpske države, krajem 13. veka je na području severozapadne Srbije, ustanovljena Mačvanska eparhija, u čijem sastavu su se verovatno našla i područja kralja Dragutina u istočnoj Bosni. Ova episkopska katedra preseljena je sredinom 15. veka u Valjevo.
Valjevska episkopija javlja se pod tim imenom prvi put početkom 18. veka, na području Valjeva, Kolubare, Tamnave, Mačve, Podrinja i Rudnika. Po mišljenju Radoslava Grujića, njeni episkopi su, izuzimajući doba austrijske okupacije Srbije, bili i episkopi stare Moravičke i dela zvorničke eparhije kroz ceo 18. i prve tri decenije 19. veka. Tokom 18. veka i povremenim ulaskom valjevskog kraja u Austrijsko carstvo, stiču se povoljniji uslovi za oživljavanje verskog života pravoslavnih Srba i obnovu i jačanje crkvenog delovanja. Uprkos otporu austrijskih vlasti, Karlovačka i Beogradska mitropolija spojene su u jednu, 1726. godine. Nakon smrti mitropolita karlovačkog Vićentija Popovića, mitropolit beogradski Mojsije Petrović izabran je na njegovo mesto, zadržavajući kao administrator i oblasti kojima je do tada upravljao. Na taj način i Valjevska episkopija postaće deo Beogradsko-karlovačke mitropolije. Već oktobra 1737. Turci su ponovo osvojili Valjevo i najveći deo severozapadne Srbije. Beogradskim mirom, sklopljenim 1739., povratili su celokupno područje južno od Save i Dunava, čime je prestala da postoji austrijska Kraljevina Srbija. Na tom prostoru uspostavljen je Beogradski pašaluk. Crkveno ustrojstvo ponovo je moralo da se prilagođava novim državnim granicama. Valjevska eparhija, kao deo Beogradsko-karlovačke mitropolije, takođe je prestala da postoji, dok je episkop prešao u Srem. Valjevska eparhija biće sjedinjena sa Užičkom u Užičko-valjevsku mitropoliju kojom će, nakon ukidanja Pećke patrijaršije 1766. upravljati mitropoliti Grci. Tako će ostati sve do stvaranja Kneževine Srbije 1830. godine koja će, već sledeće godine staviti pod upravu i crkvu.
Godine 2006, na majskom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve, u Beogradu, donesena je odluka o podjeli Šabačko-valjevske eparhije i obnovi Valjevske eparhije poslije više od 200 godina, a za episkopa je postavljen vladika Milutin (Knežević), dotadašnji episkop australijsko-novozelandski.