Marynarka Wojenna Albanii

Marynarka Wojenna Albanii (alb. Forcat Detare Shqiptare) – część sił zbrojnych Albanii.

Marynarka wojenna Albanii została utworzona dopiero w połowie lat 20. XX wieku, po objęciu rządów przez prezydenta (następnie króla) Ahmeda Zogu^[1]. W 1925 roku nabyto w Niemczech pierwsze okręty bojowe – trałowce typu FM z demobilu wojennego, nazwane „Shqipnia” i „Skanderbeg”, używane jako kanonierki^[1]. Wycofano je ze służby w latach 1935-1937^[1]. W 1926 roku zakupiono we Włoszech cztery nowo zbudowane patrolowce typu Tirana, uzbrojone w działa 76 mm^[1]. Oprócz tego, pod koniec lat 20. zakupiono dawną francuską kanonierkę „Gardon” z 1917 roku, przekształconą w jacht królewski „Ilirja”^[1]. W 1939 roku marynarka albańska liczyła 141 osób, jej pięć okrętów bazowało w Durrës^[1]. W kwietniu 1939 roku jednostki marynarki albańskiej zostały przejęte przez Włochów, którzy zajęli Albanię^[1]. W 1943 roku terytorium Albanii zajęli Niemcy, którzy opuścili je do listopada 1944 roku^[1].

Po II wojnie światowej władzę w kraju objęła Komunistyczna Partia Albanii pod wodzą Envera Hodży. Marynarka wojenna była rozwijana początkowo w niewielkim stopniu, z pomocą ZSRR i Jugosławii. Powróciły w jej skład wszystkie pięć przedwojennych okrętów^[1].

Dopiero pod koniec lat 50. XX wieku nastąpił znaczący rozwój marynarki albańskiej, po przystąpieniu kraju do nowo powstałego Układu Warszawskiego. W 1956 roku Albania nabyła w ZSRR 6 kutrów torpedowych projektu 123K (numery 221 do 226)^[2]. Następnie, w latach 1957-1960 nabyto w ZSRR 6 dużych ścigaczy okrętów podwodnych proj. 122bis (Kronstadt) (BO-345, BO-346, BO-388, BO-389, BO-394, BO-450), 6 trałowców redowych proj. 253Ł i 2 trałowce bazowe proj. 254K (T-484, T-495)^[2]. Najbardziej wartościowymi jednostkami uderzeniowymi stały się 4 okręty podwodne projektu 613 (ozn. NATO: Whiskey), przejęte w 1960 roku^[a]. W grudniu 1961 roku Albania na skutek rozbieżności w doktrynie politycznej zerwała stosunki dyplomatyczne z ZSRR i w kolejnym roku zaprzestała prac w składzie Układu Warszawskiego, co pociągnęło za sobą koniec dostaw okrętów z ZSRR (nie doszło m.in. do planowanego przekazania dalszych 8 okrętów podwodnych tego typu)^[2]. Według źródeł zachodnich, jedynie 3 okręty podwodne uzyskały status operacyjny^[3].

W roli dostawcy okrętów ZSRR został zastąpiony przez Chiny, poczynając od dostarczenia w 1965 roku dalszych 6 kutrów torpedowych projektu 123K chińskiej budowy (numery 316 do 321)^[2]. W latach 1968–1974 Chiny dostarczyły Albanii 32 wodoloty – kutry torpedowe typu Huchuan, będące następnie trzonem sił uderzeniowych marynarki albańskiej, a w latach 1976-77 dostarczyły pierwsze (i jedyne) okręty rakietowe – 4 kutry typu Hoku^[3]. Dostarczono także 6 patrolowców typu Shanghai II^[3]. W związku z pogorszeniem się relacji z Chinami pod koniec lat 70. i pogarszającą się kondycją gospodarki komunistycznej Albanii, w dalszych latach nie kupowano już nowych okrętów, a stan istniejących i stopień ich sprawności się pogarszały^[3].

W 1993 roku stan liczebny marynarki wynosił 3300 personelu^[3].

W 1998 roku w składzie marynarki wykazywano okręty bojowe (nie wszystkie sprawne): 12 wodolotów torpedowych typu Huchuan, 1 ścigacz okrętów podwodnych typu Kronstadt (proj. 122bis), 2 patrolowce typu Shanghai II, 4 patrolowce typu PO 2, 3 patrolowce typu PB Mk III (otrzymane z USA w 1976 roku), 3 trałowce typu T-43 (proj. 254K), 3 trałowce typu T-301 (proj. 253Ł)^[4].

• S.W. Patianin, M.S. Barabanow: Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Bałkanskich gosudarstw i stran Wostocznogo Sriediziemnomoria, „Morskaja Kampania” nr 3/2007, Moskwa (ros.)
• M. Pietlewannyj: Korabli stran Warszawskogo dogowora. Galeja Print: Sankt Petersburg, 2009, ISBN 978-5-8172-0127-7 (ros.)
• Robert Gardiner (red): Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Maryland, 1996, ISBN 1-55750-132-7 (ang.)