Jan Chryzostom Janiszewski

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	23 lipca 1871
Konsekrator	Mieczysław Ledóchowski
Współkonsekratorzy	Józef Cybichowski; Jan Nepomucen Marwicz
Współkonsekrowani biskupi
Ignacy Łobos	16 kwietnia 1882
Antoni Andrzejewicz	3 sierpnia 1890

Jan Chryzostom Janiszewski
	biskup tytularny Elusa
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1818 ; Pudliszki
Data i miejsce śmierci	11 października 1891 ; Gniezno
	Biskup pomocniczy poznański
Okres sprawowania	1871–1891
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1844
Nominacja biskupia	26 czerwca 1871
Sakra biskupia	23 lipca 1871

Jan Chryzostom Janiszewski (ur. 27 stycznia 1818 w Pudliszkach, zm. 11 października 1891 w Gnieźnie) – polski duchowny katolicki, biskup sufragan biskupstwa poznańskiego w latach 1871–1891. Polski działacz patriotyczny i polityk, członek Zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1861 roku^[1].

Życiorys

Jan Chryzostom Janiszewski urodził się 27 stycznia 1818 we wsi Pudliszki. Był synem Jana Janiszewskiego i Cyryli z domu Świerczyńskiej. Święcenia kapłańskie przyjął w 1844. Janiszewski jako patriota przyłączył się do polskich działaczy niepodległościowych i z kilkoma innymi duchownymi reprezentował duchowieństwo w Komitecie Narodowym, utworzonym 20 marca 1848 w Poznaniu.

Janiszewski próbował wspierać Polaków z Wielkiego Księstwa Poznańskiego reprezentując ich interesy jako polityk. Krótko przed kapitulacją powstania jako jedyny oficjalny reprezentant społeczeństwa polskiego brał udział w obradach parlamentu frankfurckiego^[2]. Obrady zaczęły się jednak już po kapitulacji polskich powstańców i w niesprzyjającej atmosferze. Z tego powodu ksiądz Janiszewski nie mógł odegrać poważniejszej roli w dyskusji nad sprawą polską. W czerwcu 1848 Janiszewski współtworzył polską delegację z Wielkopolski na Zjazd Słowiański w Pradze. W czasie obrad był członkiem komisji polskiej wchodzącej w skład sekcji polsko-ruskiej. Wraz z kilkoma innymi działaczami narodowymi został wybrany do pruskiego Landtagu, gdzie współtworzył Ligę Polską. Wraz z innymi posłami wielkopolskimi na znak protestu przeciwko postanowieniom konstytucji pruskiej nie uwzględniającej praw społeczności polskiej złożył mandat 5 lutego 1850. Do Sejmu został powtórnie wybrany 16 marca 1850^[3].

W latach 1851–1866 pełnił posługę kapłańską w parafii pw. Św. Małgorzaty w Kościelcu. Od 1871 do śmierci zajmował stanowisko biskupa sufragana w archidiecezji poznańskiej. Z tego powodu był prześladowany przez władze pruskie w czasie Kulturkampfu i aresztowany w 1875, razem z biskupem sufraganem Józefem Cybichowskim.

Jan Janiszewski zmarł w Gnieźnie 11 października 1891. Pozostawił po sobie zapiski swoich kazań i mów, wydanych pierwszy raz we Lwowie w 1878 w formie książki Dwadzieścia mów i kazań przygodnych mianych przez ks. Jan Chryzostoma Janiszewskiego.

Przypisy

↑ Księga Jubileuszowa wydana w 50-tą rocznicę założenia Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkiem Księstwie Poznańskiem, 1861-1911, Poznań 1911, s. 5.
↑ Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 286.
↑ Roman Kromierowski, Koło Polskie w Berlinie 1847-1860, Poznań 1910, s. 71-72

Bibliografia

Janiszewski Jan Chryzostom, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2011-01-07] .
Parafia pw. św. Magdaleny w Kościelcu - dostęp: 5 stycznia 2011;
Poszukiwane koligacje dla tomu 10. PSB - dostęp: 7 stycznia 2011;
Zdrada Jerzy, Historia Polski 1795–1914, Warszawa 2007.
Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 286. ISBN 83-01-02722-3.

Linki zewnętrzne

Publikacje Jana Chryzostoma Janiszewskiego w serwisie Polona.pl

[1] Księga Jubileuszowa wydana w 50-tą rocznicę założenia Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkiem Księstwie Poznańskiem, 1861-1911, Poznań 1911, s. 5.

[CITEREFGąsiorowski,_Topolski1981286-2] Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 286.

[3] Roman Kromierowski, Koło Polskie w Berlinie 1847-1860, Poznań 1910, s. 71-72

[1]

[2]

[3]

Biskupi misyjni	Jordan (968–982/984) Unger (982/992–1000)
Biskupi diecezjalni	Unger (1000–1012) Roman (1012?–1030) Ederam (ok. 1030?–przed 1049) Franko (1075?–po 1085) Eckhard (1097/1102–1103?) Paweł I (ok. 1103?–po 1113) Goswin (?–?) Bogufał I (?–1146) Pean (1146–1152) Stefan (1152–1159) Bernard (1159–1164) Radwan (1164–1172) Cherubin (1172–1180) Arnold (ok. 1180–1186) Piotr Łabędź (1186–przed 1191) Benedykt (?–?) Mrokota (?–1196) Arnold (1196/1201–1211) Paweł II (1211–1242) Bogufał II (1242–1253) Piotr I (1253–1254) Bogufał III z Czerlina (1254–1264) Falenta (1265–1267) Mikołaj (1267–1278) Jan Wyszkowic (1278–1286) Jan Gerbicz (1286–1297) Andrzej Zaremba (1297–1317) Domarad Grzymała (1318–1324) Jan Doliwa (1325–1335) Jan Łodzia (1335–1346) Andrzej z Wiślicy (1347–1348) Wojciech Pałuka (1348–1355) Jan z Lutogniewa (1356–1374) Mikołaj z Kórnika (1375–1382) Jan Kropidło (1382–1384) Dobrogost z Nowego Dworu (1384–1394) Jan (1394–1395) Mikołaj Kurowski (1395–1399) Wojciech Jastrzębiec (1399–1412) Piotr Wysz (1412–1414) Andrzej Łaskarz (1414–1426) Mirosław Brudzewski (1426–1427) Stanisław Ciołek (1428–1437) Andrzej Bniński (1438–1479) Uriel Górka (1479–1498) Jan Lubrański (1498–1520) Piotr Tomicki (1520–1525) Jan Latalski (1525–1536) Jan z Książąt Litewskich (1536–1538) Stanisław Oleśnicki (1538–1539) Sebastian Branicki (1539–1544) Paweł Dunin Wolski (1544–1546) Benedykt Izdbieński (1546–1553) Andrzej Czarnkowski (1553–1562) Adam Konarski (1562–1574) Łukasz Kościelecki (1577–1597) Jan Tarnowski (1598–1600) Wawrzyniec Goślicki (1601–1607) Andrzej Opaliński (1607–1623) Jan Wężyk (1624–1627) Maciej Łubieński (1627–1631) Adam Nowodworski (1631–1634) Henryk Firlej (1635) Andrzej Szołdrski (1636–1650) Kazimierz Florian Czartoryski (1650–1655) Wojciech Tolibowski (1655–1663) Stefan Wierzbowski (1664–1687) Stanisław Jan Witwicki (1688–1698) Mikołaj Stanisław Święcicki (1699–1707) Michał Bartłomiej Tarło (1710–1715) Krzysztof Antoni Szembek (1716–1719) Piotr Franciszek Tarło (1721–1722) Jan Joachim Tarło (1722–1732) Stanisław Józef Hozjusz (1733–1738) Teodor Kazimierz Czartoryski (1739–1768) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1768–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780–1793) Ignacy Antoni Raczyński (1794–1806) Tymoteusz Gorzeński (1809–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Julius Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1946) Walenty Dymek (1946–1956) Antoni Baraniak (1957–1977) Jerzy Stroba (1978–1996) Juliusz Paetz (1996–2002) Stanisław Gądecki (od 2002)
Biskupi pomocniczy	Wit (1260–1263) Stefan ze Lwowa (1382–1384) Jan (1386–1404) Mikołaj (?–1397) Marek (1414–1424) Jan (1420–1439) Bernard (1449–1453) Mikołaj (1455–1463) Wincenty Wierzbięta (1469–1494) Wojciech z Bydgoszczy (1494–1506) Wojciech z Sochaczewa (1506–1529) Adrian Żakowski (1531–1539) Jakub Dziaduski (1540–1568) Stanisław Szedziński (1586–1604) Jan Węgorzewski (1573–1586) Jakub Brzeźnicki (1586–1604) Andrzej Rychlicki (1607–1616) Kasper Hap (1618–1619) Jan Trach Gniński (1619–1625) Jan Baykowski (1626–1650) Jan Branecki (1651–1655) Wojciech Grabowski (1656–1659) Maciej Marian Kurski (1661–1681) Kazimierz Jan z Bnina Opaliński (1680–1681 koadiutor) Hieronim Wierzbowski (1682–1712) Piotr Franciszek Tarło (1713–1717) Bernard Gozdzki (1722–1725) Karol Samuel Poniński (1725–1727) Baltazar Wilksycki (1728–1729) Franciszek Kaznowski (1729–1732) Adam Stanisław Grabowski (1733–1736) Józef Tadeusz Kierski (1736–1768) Józef Pawłowski (1748–1759) Władysław Klemens Walknowski (1768–1779) Ludwik Józef de Mathy (1779–1802) Franciszek Ksawery Rydzyński (1781–1795) Jan Chrzciciel Albertrandi (1796–1798) Stanisław Żarnowiecki (1805–1808) Józef Chełkowski (1833–1837) Jan Kanty Dąbrowski (1843–1853) Franciszek Stefanowicz (1855–1871) Jan Chryzostom Janiszewski (1871–1891) Edward Likowski (1887–1914) Paweł Jedzink (1915–1918) Stanisław Kostka Łukomski (1920–1926) Karol Radoński (1927–1929) Walenty Dymek (1929–1946) Franciszek Jedwabski (1947–1975) Tadeusz Etter (1959–1984) Marian Przykucki (1974–1981) Stanisław Napierała (1980–1992) Zdzisław Fortuniak (1982–2014) Marek Jędraszewski (1997–2012) Grzegorz Balcerek (od 1999) Damian Bryl (2013–2021) Szymon Stułkowski (2019–2022) Jan Glapiak (od 2021)