Idomeneo

Idomeneo
	K. 366; Opera av Wolfgang Amadeus Mozart
	;
Sjanger	Opera
Periode	Wienerklassisismen
Komponert	1781
Urframføring	29. januar 1781
Typisk lengd	167:54
Satsar/akter	34 (Akt 3)
Libretto av	Giambattista Varesco

Idomeneo, re di Creta ossia Ilia e Idamante (italiensk for Idomeneo,^[1] kongen av Kreta, eller Ilia og Idamante; vanlegvis berre kalla Idomeneo, K. 366) er ein italiensk opera av Wolfgang Amadeus Mozart. Librettoen vart tilpassa av Giambattista Varesco frå ein fransk tekst av Antoine Danchet, som vart sett til musikk av André Campra som Idoménée i 1712. Mozart og Varesco vart bestilte i 1780 av Karl Theodor, kurfyrste av Bayern, for hoffkarnevalet hans. Han valde truleg temaet for operaen, men det kan òg ha vore Mozart.^[2]

Stilen med koralar, marsjar og ballettar var veldig fransk. Operaen vart først framført i Cuvilliés teater i München Residenz den 29. januar 1781, dirigert av Mozart sjølv. Idomeneo var den første modne operaen til Mozart. Dramatisk høyrer operaen til opera seria-tradisjonen med formell bruk av koralar. Mozart krangla mykje librettisten og kutta mykje og gjorde store endringar, sjølv ned til spesifikke ord og vokalar som songarane mislikte.^[3] Idomeneo vart framført tre gonger i München. Ei konsertframføring vart gjeven i 1786 i Palais Auersperg i Wien. For dette skreiv Mozart noko ny musikk, kutta ut noko og endra Idamante frå ein kastrat til ein tenor.

I dag er Idomeneo ein del av standardrepertoaret i opera.

Roller

Rolle	Stemme	Premierebesetning, 29. januar 1781 (Dirigent W. A. Mozart)
Ilia, dotter til kong Priam av Troja	sopran	Dorothea Wendling
Idomeneo (Idomeneus), Kongen av Kreta	tenor	Anton Raaff
Idamante (Idamantes), sonen til Idomeneo	sopran kastrat, seinare omskriven til tenor	Vincenzo dal Prato
Elettra (Electra), prinsessa av Argos	sopran	Elisabeth Wendling
Arbace (Arbaces), Idomeneo sin fortrulege	tenor	Domenico de' Panzacchi
Høgstepresten av Neptun	tenor	Giovanni Valesi
Stemma til orakelet til Neptun	bass
To kretiske kvinner	sopran og mezzo-sopran
To trojanarar	tenor og bass