werken

• Geluid:  werken    (hulp, bestand)
• IPA:/ ˈwɛrkə(n) / (2 lettergrepen); /ʋɛrkən/

• wer·ken

erfwoord, in de betekenis ‘arbeiden’ aangetroffen vanaf 901 ^{[1] [2] [3]}

werken

1. inergatief arbeid verrichten, lichte vorm van zwoegen en daarmee een resultaat proberen te bewerkstelligen en geld verdienen

   • ` Misschien moet je eens gaan werken', riep hij me na. De trein reed te snel weg om hem iets ad rems toe te schreeuwen. Van Arnhem tot Parijs spookte zijn opmerking door mijn hoofd. Ik wenste dat Stan op zijn bed was blijven liggen of was gaan werken. ^[4] 

   ▸ Toch voelde het voor mij niet als een eeuwigheid, wat zijn immers zes maanden op een mensenleven? Na twintig jaar hard werken in glimmende kantoorgebouwen had ik behoefte aan meer natuur en avontuur.^[5]

   ▸ Omdat daar geen bruggenbouw mogelijk was geweest in de wintertijd. Dan moest je je uitsluitend bezighouden met het werken aan de tunnels.^[6]

2. inergatief functioneren, draaien

   • Die machine werkt niet. 

3. inergatief, onpersoonlijk een gunstig gevolg hebben

   • Die oplossing kan nooit werken. 

4. (verouderd) iets groots tot stand brengen

   ▸ En zij, uitgegaan zijnde, predikten overal, en de Heere wrocht mede, en bevestigde het Woord door tekenen, die daarop volgden.^[7]

   ▸ ⧖ Gelijk men zegt: ‘Ik zoek, ik zocht,
   Ik breng, ik brocht,’
   Zoo zei men ook: ‘Ik werk, ik wrocht,’
   Zoolang het volk zijn taal verstond.
   Thans hoor ik, uit geleerden mond:
   ‘Ik wrocht, ik wrochtte, heb gewrocht’....
   Nu ja! - een wangedrocht!^[8]

• De vervoeging met "-ocht" uit het Middelnederlands is in het algemeen bruikbaar Nederlands verdrongen door de gewone vervoeging met '"-te", maar zij is in sommige streken en/of betekenissen langer in gebruik gebleven.
• Doordat "wrochten" niet meer als verleden tijd van "werken" werd herkend, werd het zelf weer als onbepaalde wijs opgevat.

• werking

• Dat werkt niet

• In de hand werken

• Loon naar werken krijgen

• Op de zenuwen werken

• Werken zolang het dag is

De onderstaande uitdrukkingen zijn allemaal varianten op "heel hard werken"

• Werken als een paard

• Zich de tandjes werken

• zich de rambam werken
• Zich een slag in de rondte werken

• Zich het apelazarus werken

• Zich het apezuur werken

• zich het lebbes werken
• Zich het schompes werken

• Zich het snot voor de ogen werken

• zich uit de naad werken

• [1] (intensivering) de rambam werken, doodwerken, het rambam werken, kapotwerken

de werken mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord werk

• Het woord werken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "werken" herkend door:

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• van Oudnederlands wirken ^{[1] [2]}

werken

1. inergatief werken
2. overgankelijk verrichten
3. overgankelijk maken, tot stand brengen