Spaanje

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Spaanje is e keuninkriek in 't zuidweste vaan Europa, op 't Iberisch sjiereiland, mèt klein gebeedsdeile in Noord-Afrika. 't Grens aon Fraankriek, Andorra, Portugal, Gibraltar en Marokko en ligk aon de Golf vaan Biskaje en de Middellandse Zie. Hoofstad en groetste stad is Madrid; aander groete stei zien Barcelona, Sevilla, Valladolid en Zaragosa.

't Groondgebeed vaan Iberiërs, Kelte, Feniciërs, Baske een aander volker woort roontelum 't jaor 200 door de Roemeine vereuverd en Hispania geneump. Nao de val vaan 't Wes-Roemeins Riek en de Groete Volkerverhojzing woort dit gebeed door de Visigote veruiverd, boenao de Mohammedaonse More 't Visigotisch Riek in de 8e iew binnevele. Aon hun hiersjappij, die ziech euver bekans gaans allewijl Spanje oetstrèkde, kaom pas mèt 't verveerdege vaan de Reconquista in 1492 'n ind.

In rap tempo en in naovolging vaan 't naobers Portegal oontstoond daonao 'n oetgestrèk wereldriek door middel vaan agressief kolonialisme, boebij 't ouch 't groetdeils oetsterve vaan inheims volker in Zuid-Amerika en groetsjaolege slaovernij vaan Afrikaone goof. De Spaonse stempel op Zuid-Amerika zouw zoe dominant weure tot allewijl de meiste Zuid-Amerikaone Spaons es mojertaol höbbe. Daorum tot 't Spaons- en Portegeestaoleg deil vaan de Amerika's Latiens-Amerika weurt geneump. Oondaanks groete riekdomme oet hun kolonieë zakde Spaanje vaanaof de 17e iew door väöl Europees oorloge wijer en wijer trök.

De 19e iew woort gekènmerk door binnelandse konflikde die Spaanje teisterde. Die kaome tot hun climax in de Spaonse Börgeroorlog (1936-1939). De fasciste wonne dezen oorlog, mèt es rizzeltaot tot Francisco Franco d'n dictator vaan Spanje woort. Ziene vörm vaan 't fascisme weurt ouch dèks Francoïsme geneump. Franco bleef evels strategisch neutraol in de Twiede Wereldoorlog, oondaanks tot de VS, 't VK en de Sovjet-Unie d'n oorlog hadde verklaord aon Franco zien mede-fasciste: Adolf Hitler en Benito Mussolini. Nao Franco zienen doed in 1975 woort de constitutioneel monarchie en de parlemintair democratie obbenuits opgebouwd. Spaanje woort lid vaan de NAVO in 1982 en woort 'ne lidstaot vaan de Europese Unie in 1986.

Spanje kint zevetien otonoom regio's, die in 52 provincies oonderverdeild zien. Ceuta en Melilla valle boete dees indeiling es vrijhandelsstei.

De regio's, mèt hun hoofstei, zien de volgende:

Otonoom regio's in Sjpanje
Otonoom regio's:
Andalusië · Aragón · Asturië · Baleare · Baskeland · Canarische eilen · Cantabrië · Castilië-La Mancha · Castilië en León · Catalonië · Extremadura · Galicië · La Rioja · Madrid · Murcia · Navarra · Valencia
Otonoom sjtae:
Ceuta · Melilla