Krokodilo

Krokodilo
	Eozeno - egun, 55 Ma-0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ;
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Reptilia
Ordena	Crocodilia
Superfamilia	Crocodyloidea
Familia	Crocodylidae; Cuvier, 1807
Azpibanaketa
	Crocodylinae; Tomistominae;
Banaketa mapa

Krokodiloak Crocodylidae familiako narrastiak dira. Eguneroko hizkuntzan, Crocodilia ordena osoko espezieak izendatzeko ere erabiltzen da, kaimanak eta aligatorrak barne. Eta batzuetan Crocodylomorpha goiordena osokoak izendatzeko, historiaurreko espezieak barne.

Crocodylidae familiako espezieak narrasti urtar handiak dira, tropikoetan bizi direnak Afrikan, Asian, Ameriketan eta Australian. Batez ere ur gezako ingurunetan bizi dira, hala nola ibai, aintzira eta hezeguneetan, eta batzuetan ur gazikarako inguruetan.

Lehen aldiz Eozenoan agertu ziren, duela 55 miloi urte inguru^[1].

Izena

Krokodilo hitza antzinako grezieratik dator, κροκόδιλος (krokodilos), "musker", batez ere Niloko krokodiloa izendatzeko esapidean erabilia: krokódilos ho potamós, "(Nilo) ibaiko muskerra".

Elikadura

Oro har ornodunez elikatzen dira, hala nola arrainez, narrastiz eta ugaztunez, eta espeziearen arabera batzuetan ornogabeez, hala nola moluskuz eta oskoldunez.

Ezaugarriak

Krokodiloak narrastien taldekoak dira, muskerren oso antzekoak, bere tamaina handikoak. Bizkarrean, lepotik isatseraino, plakaz osatutako geruza daukate, handiagoak diren harrapariak usatzeko. Indar handia dute, gorputzaren pisua hiru aldiz arrastatu baitezakete. Krokodiloen tamaina txikietan 1,5 metro luze eta handiek 7,5 metro izan ahal daitezke.

Australian eta Asian dauden krokodiloak munduko handienak dira eta Amerikan eta Afrikan dauden krokodiloak txikienak.

Ugalketa

Krokodiloak ugalketa sexuala dute. Ugaldu baino lehenago, hostoekin eta lurrarekin habia egiten dute uretatik hurbil eta ugaldu ondoren arrautzak jartzen dituzte bertan. Ez dituzte arrautzak berotzen, baina bai zaintzen. Arrautzak hostoen beroarekin berotzen dira eta horrela kumea jaioko dela ziurtatzen da. Emeak ez dira kumeetatik urrun egoten, suge eta bestelako arrautza-jaleetatik babesteko.

Krokodiloak eta gizakia

Krokodilo larruzko diru-zorroak, Bangkokeko krokodilo bizitegi batean

Krokodiloen azala bere gorputzetik zatirik garestiena da, botak, diru-zorroak eta Australian oso ezagunak eta erabiliak diren kapelak egiteko. Azalaren prezioa aldakorra da kolorearen arabera, azala geroz eta ilunagoa eta berdeagoa izan geroz eta garestiagoa izan daiteke^{[erreferentzia behar]}, hori baita krokodilo heldu baten kolorea.

Taxonomia

Crocodylidae familia bi subfamiliatan banatua dago, horietako bat desagertua, eta hainbat generotan azpibanatua, horietako batzuk desagertuak ere:

Mekosuchinae subfamilia †
Crocodylinae subfamilia

Euthecodon generoa †

Voay generoa †

Osteolaemus generoa

Osteolaemus tetraspis

Crocodylus generoa

Crocodylus acutus

Crocodylus cataphractus

Crocodylus intermedius

Crocodylus johnstoni

Crocodylus mindorensis

Crocodylus moreletii

Crocodylus niloticus

Crocodylus novaeguineae

Crocodylus palustris

Crocodylus porosus

Crocodylus rhombifer

Crocodylus siamensis

Erreferentziak

↑ Buchanan, L.A. 2009. "Kambara taraina sp. nov. (Crocodylia, Crocodyloidea), a new Eocene mekosuchine from Queensland, Australia, and a revision of the genus". Journal of Vertebrate Paleontology 29 (2): 473–486.

Ikus, gainera

Antzinako Egipto

Sobek - krokodilo jainkoa
Krokodilopolis

Kanpo estekak

Datuak: Q43169
Multimedia: Crocodylidae / Q43169
Espezieak: Crocodylidae

[kambara-1] Buchanan, L.A. 2009. "Kambara taraina sp. nov. (Crocodylia, Crocodyloidea), a new Eocene mekosuchine from Queensland, Australia, and a revision of the genus". Journal of Vertebrate Paleontology 29 (2): 473–486.

[1]