Fäldspatt

Fäldspatt
Äispattkristall vom ene monokliine Fäldspatt
Allgemäins und Klassifikazioon
Chemischi Formle	(Ba,Ca,Na,K,NH4,Sr)(Al,Fe3+,B,Si)4O8
Mineralklass (und wenn s het Abdäilig)	Grüstsilikaat (Tektosilikaat)
System-Nr. nach Strunz und nach Dana	9.FA.20 bis 9.FA.25 (8. Auflage: VIII/J.06 bis VIII/J.07) 76.01 bis 76.02
Kristallographische Daten
Kristallsystem	trikliin oder monokliin
Kristallklass; Symbol	Bitte ergänzen!
Zwillingsbildig	hüfigs Ufdräte vo Karlsbaader- oder Albitzwilling
Füsikalischi Äigeschafte
Mohsherti	6 bis 6,5
Dichdi (g/cm3)	2,5 bis 2,8
Spaltbarkäit	vollkomme
Bruch; Tenazität	muschlig bis sprööd
Farb	variaabel, farbloos, wiss, rosa, grüen, blau, bruun
Strichfarbe	wiss
Dransparänz	dransbaränt bis undurchsichdig
Glanz	Glaasglanz
Kristalloptik
Brächigsindex	n = 1,518 bis 1,588
Dobbelbrächig	δ = 0,005 bis 0,013
Aggsewinkel	2V = 2Vx = 50 bis 105°
Pleochroismus	farblos

As Fäldspatt wird e groossi Grubbe vo Silikaat-Mineraal bezäichnet, wo seer hüfig vorchömme und cheemisch us (Ba,Ca,Na,K,NH₄,Sr)(Al,Fe³⁺,B und/oder Si)₄O₈ zämmegsetzt si. Die Elimänt chönne sich jewiils geegesitig verdräte (substituiere), stöön aber immer im gliiche Mängiverhältnis zu de andere Bestanddäil vom Mineral. Fäldspatt kristallisiere äntwääder im monokliine oder im trikliine Kristallsüsteem, häi e middleri Mohsherti vo 6 bis 6½ und e seer variaabli Farb, wo vo farbloos über wiss, rosa, grüen, blau bis bruun goot. D Strichfarb isch wiss.

D Fäldspatt gälte as die wichdigste Mineraal, wo Gstäi bilde in dr Rinde vo dr Ärde. Dr Beriich vo de Schmelztämpratuure lit bi 1150–1250 °C.^[1]

Uf dr Wält wärde öbbe 24.400.000 Donne Fäldspatt im Joor (2021) abbaut. Die grösste Broduzänte si d Türkei, Italie, Indie, der Iran und China.^[2]

E baar Arte Fäldspatt wie Labradorit oder Orthoklas chönne, wenn d Kwalidäät guet gnueg isch, as Schmuckstäi verwändet wärde.

Fäldspatt isch näbe Kaolin und Kwarz e wichdige Bestanddäil bi dr Brodukzioon vo Porzellaan.

Bsundrigs räine Fäldspatt wird as Usgangsmateriaal für Zaanersatz verwändet. S Mineraalgstäi wird gmaalt, butzt und brennt. Chemischi Brozäss spiile drbii kä Rolle. D Keramik wo drus industriell broduziert wird, het füsikaalische Äigeschafte, wo deene vo dr natüürlige Zaansubstanz sear äänlig si, und eso optimaal isch, zum für Zeen flicke.

Bi dr Härstellig vo Keramikblatte brucht mä Fäldspatt, zum d Glasuur in äim Arbetsgang ufzsintere. Mä dräit d Glasuur no vor em Brenne uf und macht alles im Oofe häiss uf öbbe 1350 °C. Dr Fäldspatt schmilzt und sorgt drfür, ass d Wärkstück fest wärde und d Glasuur uf de fertige Blättli aachläbt.^[3]

Dr Ardikel «Feldspat» uf dr dütsche Wikipedia

• Petr Korbel, Milan Novák, Werner Horwath: Mineralien Enzyklopädie. Nebel Verlag, Eggolsheim 2002, ISBN 3-89555-076-0. 
• Martin Okrusch, Siegfried Matthes: Mineralogie. 7. vollst. überarb. und erw. Auflage. Springer Verlag, Berlin 2005, ISBN 3-540-23812-3. 

 Commons: Feldspat (Feldspar) – Sammlig vo Multimediadateie

• Technische Informationen Mineralienatlas:Feldspat (Wiki), umfangriichs Bordret Mineralienatlas:Mineralienportrait/Feldspat (Wiki)
• Lexikon der Geowissenschaften - Feldspate
• Edelsteinvarietäten und Darstellung der Mischungslücken auf der Website des Instituts für Edelsteinprüfung

1. ↑ carl-jaeger.de: Sicherheitsdatenblatt (Memento vom 29. Augschte 2014 im Internet Archive) (PDF; 51 kB)
2. ↑ U.S. Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2022: FELDSPAR.
3. ↑ Otto Kruse: Fachkunde für Fliesenleger; S. 16 (Google-Buechsuechi).