| dbo:abstract
|
- Un lapsus és aquell error o equivocació involuntària d'una persona. El terme, en llatí, originàriament significava «relliscada». En aquest sentit també es pot parlar d'"acte fallit". Segons el DIEC un lapsus és "una falta o equivocació comesa per distracció". Es diferencien tres tipus principals de lapsus:
* Lapsus calami ("relliscada del càlam", és a dir, de la ploma d'escriure). Són els lapsus comesos en escriure. En l'actualitat, es parla també de (lapsus de "clau") per significar els lapsus que ocorren quan es mecanografia un text, com una varietat de lapsus calami.
* Lapsus linguae ("relliscada de la llengua"), són els lapsus comesos quan parlem.
* ("relliscada de la memòria"): (generalment momentanis) o equivocacions quan intentem recordar quelcom. (ca)
- Přeřeknutí (lapsus) je jev, kdy někdo omylem vyřkne myšlenku nebo jazykový tvar, jimiž se vnitřně zabývá, namísto těch, které chtěl vyjádřit. Přeřeknutí spočívá v myšlenkovém zkratu (při jídle se nejí), který bývá ovlivněn skrytými myšlenkami a asociacemi. Přeřeknutími se zabýval již v 8. století arabský lingvista v knize Chyby lidí, a to z hlediska vývoje jazyka. Vídeňský psychiatr Sigmund Freud v knize Psychopatologie všedního života (1901) chybné úkony (mezi nimi například zapomenutí, přepsání, přeslechnutí či přeřeknutí) zkoumá jako projevy potlačených nebo vytěsněných myšlenek. V tomto smyslu se užívá termín . Zvláštní pozornost vzbuzují přeřeknutí, jimž se do řeči bezděčně dostane pohoršivé slovo. Dnešní psycholingvisté (např. Viktoria A. Fromkinová, Merril F. Garrett, Sheri Wellsová-Jensenová) z přeřeknutí získávají poznatky o produkci řeči. V a publicistice bývají sledována přeřeknutí politiků jako náznak možné přetvářky, lži nebo taktiky[zdroj?!]. (cs)
- Ein Lapsus (der, lateinisch für „Ausrutscher“, Plural: lapsūs mit langem u) ist ein (oft geringfügiger) unwillkürlicher Fehler. Man unterscheidet:
* den Lapsus Calami (zu lateinisch calamus ‚Schreibrohr‘) – ein Schreibfehler. Es gibt auch die Varianten Lapsus manus (zu lat. manus ‚Hand‘) und Lapsus clavis (zu lat. clavis ‚Schlüssel‘) – gemeint ist mit letzterem ein Tippfehler auf einer Tastatur.
* den Lapsus Linguae (zu lateinisch lingua ‚Zunge‘, ‚Sprache‘) – ein Sichversprechen, ein Sprechfehler oder Versprecher. Der Lapsus linguae wird oft gleichgesetzt mit dem Freudschen Versprecher.
* den Lapsus Memoriae (zu lateinisch memoria ‚Gedächtnis‘) – ein Gedächtnis- bzw. Erinnerungsfehler. Sinnverwandte Wörter sind Ausrutscher, Fauxpas, Fehler, Fehlgriff, Fehlleistung, Fehlschluss, Inkorrektheit, Irrtum, Missgriff, Schnitzer, Unrichtigkeit, Unstimmigkeit, Verrechnung, Versehen, Versprecher. (de)
- Lapsus (del latín lāpsus, -ūs [4.ª dec.], cuyo significado original es 'falta o equivocación cometida por descuido') alude a todo error o equivocación involuntaria de una persona, en tal sentido también se suele hablar de acto fallido. (es)
- Lapsusa mintzatu, idatzi nahiz oroitzean egiten den hutsegite edo hanka-sartzea, hasiera batean nahi zenaren beste zerbait adieraztea ekartzen duena, gehienetan hitz bat beste hitz batekin ordeztuz. Sigmund Freudek sakon aztertu zituen eta, psikoanalisiaren baitan, desira inkontzienteak azalera ateratzean sortzen zirela irizten zuen, bi joera edo faktore elkartuz: "faktore positiboa, lapsusa bideratzen duena, asoziazioen garapen askea alegia, eta faktore negatiboa, atentzioaren eragin inhibitzailearen lasaitzea alegia, batera gertatzen dira gehienetan". (eu)
- In philology, a lapsus (Latin for "lapse, slip, error") is an involuntary mistake made while writing or speaking. (en)
- Un lapsus est une erreur commise en parlant (lapsus linguae), en écrivant (lapsus calami ou lapsus scriptae), que cela soit à la main ou au clavier (on dit parfois alors lapsus clavis), en lisant, que cela soit à voix haute ou mentalement (lapsus lectionis), par la mémoire (lapsus memoriae), par l’écoute (lapsus auditionis) ou encore par les gestes (lapsus gestuel ou lapsus manus) et qui consiste pour une personne à exprimer autre chose que ce qu’elle avait prévu d’exprimer. C'est, au point de vue linguistique, substituer une forme à une autre. (fr)
- Przejęzyczenie (także przejęzyczenie się, omyłka słowna, lapsus językowy, pot. lapsus, z łac. lapsus – pomyłka) – rodzaj błędu popełnionego w wypowiedzi wskutek roztargnienia, przez nieuwagę lub niewiedzę. Polega na niewłaściwym doborze lub użyciu wyrazów bądź ich przekręceniu (zniekształceniu). Lapsus może dotyczyć wypowiedzi ustnej bądź pisemnej. Jego skutki mogą być banalne (rozbawienie słuchaczy i czytelników), jednakże w niektórych dziedzinach życia skutki mogą być doniosłe i z upływem czasu nieodwracalne (np. dyplomacja, orzecznictwo organów władzy publicznej, hierarchów kościelnych, dydaktyka). Natomiast nie jest właściwym przejęzyczeniem umyślne sformułowanie wypowiedzi w sposób błędny, czym jej autor zamierzał coś osiągnąć (np. dowcip). Typy pokrewne to:
* lapsus linguae – pomyłka języka,
* lapsus calami – pomyłka na piśmie (dosł. „p. pióra”),
* lapsus manus – pomyłka na piśmie (dosł. „p. ręki”), inna nazwa powyższego,
* lapsus clavis – pomyłka w piśmie maszynowym (dosł. „p. klawisza”),
* lapsus memoriae – pomyłka pamięci. Przejęzyczenia mogą się utrwalać w języku i przybierać postać zmian językowych. Przejęzyczenie jest przez psychoanalityków uważane za jedną z głównych form przejawu myśli nieświadomych w życiu codziennym. (pl)
- Un lapsus (dal latino labi «scivolare», part. pass. lapsus) è un errore non intenzionale che viene compiuto quando a un movimento o azione mentale volontaria non corrisponde la rispettiva e normale concretizzazione motoria o mentale. Sono esempi di lapsus errori linguistici e vuoti di memoria. Un'espressione idiomatica della lingua italiana, utilizzata in caso di vuoto di memoria, è "Ce l'ho sulla punta della lingua", detta quando si vuole utilizzare una certa parola in un discorso verbale, ma non la si ricorda. Inoltre può trattarsi di un errore non volontario che causa una pronuncia errata di una parola (ad esempio la pronuncia di antitesi come antisesi) o lo scambio dei generi grammaticali per quanto riguarda aggettivi o articoli (ad esempio il quaderno può esser pronunciato come la quaderno). (it)
- Lapsus är latin och översätts med ’felsteg’, ’misstag’ vilka är omedvetna. Plural: flera lapsusar. Ordet ingår i svenskan sedan år 1842. Ordet används till exempel i lapsus linguae (av lingua ’tunga’, ’språk’) som innebär att man ”snavar” på ordet eller är försumlig i sitt språkbruk, lapsus calami (av calamus ’penna’) som betyder stavfel samt lapsus memoriae (av memoria ’minne’) som betyder minnesfel. (sv)
- Lapsus (do latim "lapso, deslize, erro") é um erro involuntário ao escrever ou falar, algo muito estudado em filologia. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- Lapsus (del latín lāpsus, -ūs [4.ª dec.], cuyo significado original es 'falta o equivocación cometida por descuido') alude a todo error o equivocación involuntaria de una persona, en tal sentido también se suele hablar de acto fallido. (es)
- Lapsusa mintzatu, idatzi nahiz oroitzean egiten den hutsegite edo hanka-sartzea, hasiera batean nahi zenaren beste zerbait adieraztea ekartzen duena, gehienetan hitz bat beste hitz batekin ordeztuz. Sigmund Freudek sakon aztertu zituen eta, psikoanalisiaren baitan, desira inkontzienteak azalera ateratzean sortzen zirela irizten zuen, bi joera edo faktore elkartuz: "faktore positiboa, lapsusa bideratzen duena, asoziazioen garapen askea alegia, eta faktore negatiboa, atentzioaren eragin inhibitzailearen lasaitzea alegia, batera gertatzen dira gehienetan". (eu)
- In philology, a lapsus (Latin for "lapse, slip, error") is an involuntary mistake made while writing or speaking. (en)
- Un lapsus est une erreur commise en parlant (lapsus linguae), en écrivant (lapsus calami ou lapsus scriptae), que cela soit à la main ou au clavier (on dit parfois alors lapsus clavis), en lisant, que cela soit à voix haute ou mentalement (lapsus lectionis), par la mémoire (lapsus memoriae), par l’écoute (lapsus auditionis) ou encore par les gestes (lapsus gestuel ou lapsus manus) et qui consiste pour une personne à exprimer autre chose que ce qu’elle avait prévu d’exprimer. C'est, au point de vue linguistique, substituer une forme à une autre. (fr)
- Lapsus är latin och översätts med ’felsteg’, ’misstag’ vilka är omedvetna. Plural: flera lapsusar. Ordet ingår i svenskan sedan år 1842. Ordet används till exempel i lapsus linguae (av lingua ’tunga’, ’språk’) som innebär att man ”snavar” på ordet eller är försumlig i sitt språkbruk, lapsus calami (av calamus ’penna’) som betyder stavfel samt lapsus memoriae (av memoria ’minne’) som betyder minnesfel. (sv)
- Lapsus (do latim "lapso, deslize, erro") é um erro involuntário ao escrever ou falar, algo muito estudado em filologia. (pt)
- Un lapsus és aquell error o equivocació involuntària d'una persona. El terme, en llatí, originàriament significava «relliscada». En aquest sentit també es pot parlar d'"acte fallit". Segons el DIEC un lapsus és "una falta o equivocació comesa per distracció". Es diferencien tres tipus principals de lapsus: (ca)
- Přeřeknutí (lapsus) je jev, kdy někdo omylem vyřkne myšlenku nebo jazykový tvar, jimiž se vnitřně zabývá, namísto těch, které chtěl vyjádřit. Přeřeknutí spočívá v myšlenkovém zkratu (při jídle se nejí), který bývá ovlivněn skrytými myšlenkami a asociacemi. (cs)
- Ein Lapsus (der, lateinisch für „Ausrutscher“, Plural: lapsūs mit langem u) ist ein (oft geringfügiger) unwillkürlicher Fehler. Man unterscheidet:
* den Lapsus Calami (zu lateinisch calamus ‚Schreibrohr‘) – ein Schreibfehler. Es gibt auch die Varianten Lapsus manus (zu lat. manus ‚Hand‘) und Lapsus clavis (zu lat. clavis ‚Schlüssel‘) – gemeint ist mit letzterem ein Tippfehler auf einer Tastatur.
* den Lapsus Linguae (zu lateinisch lingua ‚Zunge‘, ‚Sprache‘) – ein Sichversprechen, ein Sprechfehler oder Versprecher. Der Lapsus linguae wird oft gleichgesetzt mit dem Freudschen Versprecher.
* den Lapsus Memoriae (zu lateinisch memoria ‚Gedächtnis‘) – ein Gedächtnis- bzw. Erinnerungsfehler. (de)
- Un lapsus (dal latino labi «scivolare», part. pass. lapsus) è un errore non intenzionale che viene compiuto quando a un movimento o azione mentale volontaria non corrisponde la rispettiva e normale concretizzazione motoria o mentale. Sono esempi di lapsus errori linguistici e vuoti di memoria. Un'espressione idiomatica della lingua italiana, utilizzata in caso di vuoto di memoria, è "Ce l'ho sulla punta della lingua", detta quando si vuole utilizzare una certa parola in un discorso verbale, ma non la si ricorda. Inoltre può trattarsi di un errore non volontario che causa una pronuncia errata di una parola (ad esempio la pronuncia di antitesi come antisesi) o lo scambio dei generi grammaticali per quanto riguarda aggettivi o articoli (ad esempio il quaderno può esser pronunciato come la qua (it)
- Przejęzyczenie (także przejęzyczenie się, omyłka słowna, lapsus językowy, pot. lapsus, z łac. lapsus – pomyłka) – rodzaj błędu popełnionego w wypowiedzi wskutek roztargnienia, przez nieuwagę lub niewiedzę. Polega na niewłaściwym doborze lub użyciu wyrazów bądź ich przekręceniu (zniekształceniu). Lapsus może dotyczyć wypowiedzi ustnej bądź pisemnej. Jego skutki mogą być banalne (rozbawienie słuchaczy i czytelników), jednakże w niektórych dziedzinach życia skutki mogą być doniosłe i z upływem czasu nieodwracalne (np. dyplomacja, orzecznictwo organów władzy publicznej, hierarchów kościelnych, dydaktyka). Natomiast nie jest właściwym przejęzyczeniem umyślne sformułowanie wypowiedzi w sposób błędny, czym jej autor zamierzał coś osiągnąć (np. dowcip). (pl)
|