Tennessu

Su tennessu o tennèssiu (a bortas inditadu cun s'anglitzismu tennessìniu, pretzedentemente nodidu cun su nùmene sistemàticu temporàneu ununsèptiu, o eka-astatu) est s'elementu chìmicu de nùmeru 117 e sìmbulu Ts. Est un'elementu chìmicu sintèticu de sa tàula periòdica. S'elementu est istadu intradu in sa tàula periòdica ufitziale de sa IUPAC su 30 de nadale de su 2015, paris cun is elementos cun nùmeru atòmicu 113, 115 e 118, cumpletende de custa manera su de sete perìodos de sa tàula.^[1] Su nùmene ufitziale (in inglesu, tennessine [ˌtɛnəˈsiːn]), propostu dae sos iscoberridores, est istadu atribuidu ufitzialmente su 28 de santandria de su 2016 e faghet relatu a s'Istadu istadunidensu de su Tennessee.

Su tennessu est istadu otentu bombardende cun càlciu-48 de su berkèliu-249. Est cun med probabilidade unu semi-metallu. A pustis de sa sìntesi de s'elementu fata dae su Gesellschaft für Schwerionenforschung de Darmstadt, su cumprou de duos isòtopos supergraes cun emividas longas in manera piessigna (tzirca 1 ora e 11 oras) paret cunfirmare sa presèntzia de s'ìsula de istabilidade.^[2]

1. ↑ IUPAC ANNOUNCES THE NAMES OF THE ELEMENTS 113, 115, 117, AND 118, in iupac.org.
2. ↑ 48Ca+249Bk Fusion Reaction Leading to Element Z=117: Long-Lived α-Decaying 270Db and Discovery of 266Lr, in journals.aps.org.

Wikimedia Commons tenet files chi ligant a: Tennessu