Talete

Talete de Miletu (in gregu, Θαλῆς ὁ Μιλήσιος) (c. 624/3 a. C.-c. 548/5 a. C.) est istétiu unu filosofu gregu, cunsiderau su fundadòri de sa filosofia otzidentali, e in s'antigòria nomenau commenti unu de is seti sabius de s'antiga Greghia. Est nàsciu e mortu a Miletu, polis grega de sa costa Jonia (òi in Turchia). Est su fundadòri de s'iscola filosófica de Miletu. De issa ant fatu parti Anassimandru (discenti suu) e Anassimene. No s'agatat nimmancu unu iscritu suu i est possibbili chi no apit iscritu nudda in vida sua. De importu mannu funt puru is istudius fatus in matemàtica, astronomia e fìsica.

Talete de Miletu est cunsiderau su primmu filosofu de otzidènti poita est istétiu su primmu a giài una ispiegatziòni de su mudamentu continu de su mundu e de totu is cosas chi si agatant a intru suu chentza de ndi bogai a pillu mitus e divinidàdis. Est cunsiderau commenti su chi at cummintzau sa filosofia otzidentali puru poita est su primmu chi s'est postu su probbrèma de s'arché, est a nai, su de agatai s'unidàdi a intru de sa multiplitzidàdi chi si presentat in sa realidàdi.

Intàmas de si cunformai a sa mitología grega, Talete cunsiderat s'àbba su printzípiu de ònnia cosa e s'eleméntu chi fait a fundaméntu de totu is cosas chi esistint. S'àbba benit cunsiderada commenti sustàntzia (su chi est a suta e a fundamentu de ònnia cosa) e commenti essèntzia (su chi a intru suu ònnia cosa est); est a nai, s'eleméntu chi totu is cosas tenint in comunu: de ònnia cosa cambiat sa fòrma ma sa sustàntzia abarrat sempiri sa matessi. Talete sceberat s'àbba commenti printzípiu seguramènti po s'importu mannu chi tenit po sa vida de ònnia cosa chi esistit, po is mudaduras de fòrma ca issa atotu tenit in natura (ghiàciu, papòri, umidàdi) e puru po s'importu mannu chi a su tempus aiat su Nilu in Egitu.

• Fragmentos presócraticos. De Tales a Demócrito. Alianza editorial. Madrid. 2010.
• Historia de la filosofía griega. Tomo I, W. K. C. Guthrie, Ed. Gredos.
• G S Kirk: Los filósofos presocráticos, ed.Gredos, Madrid 1987.
• N. Abbagnano, Storia della filosofia, Torino, UTET, 1993.
• Le Garzantine, Enciclopedia di Filosofia, Garzanti Editore, Milano, 1981.