Sicilia (èbbica vànnala)
La duminazzioni vànnala dâ Sicilia accuminciau ntô 440, câ cunquista dû re Gensericu, e si cunchiuriu tra lu 484 e lu 496, sutta a lu regnu di Guntamundu, ca pirdìu Lilibbeu, l'ùltima cità vànnala nta l'ìsula.
Gensericu addivintau re ntô 428, â morti di sò frati Gundericu. Dopu ca cunquistau tuttu lu Nord di l'Àfrica, nta lu 440 s'ammiscau a li bèrberi; a Cartàggini, unn'era la sò basi, misi a puntu na granni flotta e cu chissa, nta lu stissu annu, sbaracau ntâ Sicilia. Li vànnali accuminzaru a razziari l'ìsula, distruggennu Palermu e mpidennu macari ê navi bizzantini mannati di Teodosio II ntô 441 di apprudari ppi pruvari a cummàttiri li bàrbari.
Ntô 442 chiddu c'aristava di lu mpiru rumanu d'uccidenti ricanuscìu li cunquisti vànnali e vinni accusì criatu nu statu veru e propiu. Ntô 476 Odoacri, re di l' eruli, accuminciau na sanguinusa guerra contru li vànnali, pigghiànnusi quasi tutta la Sicilia cu nu tribbutu. L'unica ruccaforti vànnala aristau Lilibbeu.
Sottu a Guntamundu, niputi di Genserico, tra lu 484 e lu 496, la Sicilia fu cunquistata tutta para di l'ostrogoti.
