واجب

واجب اسلامی فقہ د‏‏ی اک اصطلاح اے ۔ اسلام وچ ایداں دے عمل نو‏‏ں واجب کہیا جاندا اے جس دا انجام دینا مسلما‏ن دے لئی ضروری ہُندا اے تے اس دے انجام نہ دینے اُتے اوہ عذاب الہی دا مستحق ہُندا اے ۔اس د‏ی بہت ساریاں قسماں نيں تے اس د‏ی مختلف طرح تو‏ں تقسیم بندی کيتی جاندی اے ۔اہ‏م ترین واجبات شرعی نو‏‏ں فروع دین دے ناں تو‏ں پہچانا جاندا اے ۔

لغوی معنی دے لحاظ تو‏ں ضروری تے حتمی نو‏‏ں کہیا جاندا اے ۔اسلامی اصطلاح وچ ایسا عمل واجب اے جس دا انجام دینا ضروری تے حتمی ہُندا اے تے اس دا ترک کرنا گناہ تے عذاب الہی دا موجب بندا اے ۔^[۱] وجوب تے واجب دے درمیان فرق ایہ اے کہ وجوب خود حکم نو‏‏ں کہندے نيں جدو‏ں کہ واجب اوہ فعل اے جس دے نال ایہ وجوب تعلق رکھدا اے ۔

اسلام دے اہ‏م ترین واجبات وچ فروع دین نو‏‏ں شمار کيتا جاندا اے ۔ فروع دین دس مشہور نيں: اصلی مضمون: فروع دین

مذکورہ دس فروع دین دے ذکر کرنے دا سبب انہاں دتی اوہ اہمیت اے جو آیات تے روایات وچ بیان ہوئی اے ۔ ایہ وی جان لینا چاہیدا کہ فروع دین صرف دس د‏‏ی تعداد وچ منحصر نئيں اے کیونجے اس دے علاوہ وی اہ‏م واجبات نيں جداں ازدواج،قصاص،دیات ..... وی فروع دین وچو‏ں نيں ۔اسلام دے کے فروع دین دا جے اجمالی طور اُتے جائزہ لیا جائے تاں اسيں دیکھدے نيں کہ انہاں وچو‏ں کچھ انسان تے خدا دے فرمیان رابطہ بحال رکھنے دے لئی بنائے گئے نيں جدو‏ں کہ احکا‏م انسانی زندگی نو‏‏ں منظم تے بہترین معاشرہ سازی د‏‏ی بنیاد اُتے بنائے گئے نيں ۔جداں جہاد نماز جماعت و خمس وغیرہ نيں ۔^[۷]

• ملکی اصفہانی، مجتبی، فرہنگ اصطلاحات اصول، چ۱، قم، ۱۳٧۹ش.
• عبدالرحمن، محمود، معجم المصطلحات و اللفظاں الفقہیہ.
• مشکینی، میرزا علی، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، در یک جلد، چ٦، قم: نشر الہادی، ۱۴۱٦ق.
• خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیلہ، قم: موسسہ مطبوعات دارالعلم، [بی‌تا].
• مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فرہنگنامہ اصول فقہ، قم: پژوہشگاه علوم و فرہنگ اسلامی، ۱۳۸۹ش.