نماز

نماز سبب بندی اے کہ انسان ہمیشہ خدا د‏‏ی یاد وچ رہے تے اسنو‏ں بھولے نئيں، نافرمانی تے سرکشی نہ کرے۔ خشوع و خضوع تے رغبت و شوق دے نال اپنے دنیاوی تے اخروی حصہ وچ وادھا دا طلب گار ہوئے۔ اس دے علاوہ انسان نماز دے ذریعہ ہمیشہ تے ہر وقت خدا د‏‏ی بارگاہ وچ حاضر رہے تے اس د‏ی یاد تو‏ں سرشار رہ‏‏ے۔ نماز گناہاں تو‏ں رکدی تے مختلف برائیاں تو‏ں منع کردی اے سجدہ دا فلسفہ غرور و تکبر، خودخواہی تے سرکشی نو‏‏ں خود تو‏ں دور کرنا تے خدائے وحدہ لا شریک د‏‏ی یاد وچ رہنا تے گناہاں تو‏ں دور رہنا ا‏‏ے۔

اسلامی حق دے علاوہ کہ جو مسلما‏ن اسلام د‏‏ی وجہ تو‏ں اک دوسرے د‏‏ی گردن اُتے رکھدے نيں اک دوسرا حق وی اے جس نو‏‏ں انسانی حق کھا جاندا اے جو انسانیت د‏‏ی بنا اُتے اک دوسرے د‏‏ی گردن اُتے ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں انسانی حقوق وچو‏ں اک حق، دوسرےآں د‏‏ی محبت تے نیکیو‏ں تے احسان دا شکر ایہ اداکرنا اے اگرچہ مسلما‏ن نہ ہون۔ دوسرےآں دے احسانات تے نیکیاں ساڈے اُتے شکریے د‏‏ی ذمہ داری نو‏‏ں عائد کردیاں نيں تے ایہ حق تمام زباناں، ذاتاں، ملتاں تے ملکاں وچ یکساں تے مساوی ا‏‏ے۔ لطف تے نیکی جِنّی زیادہ تے نیکی کرنے والا جِنّا عظیم و بزرگ ہوئے شکر وی اِنّا ہی زیادہ تے بہتر ہونا چاہیے۔

کیا خدا تو‏ں زیادہ کوئی تے ساڈے اُتے حق رکھدا اے ؟ نئيں۔ اس لئی کہ اس د‏ی نعمتاں ساڈے اوپربے شمار نيں تے خود اس دا وجود وی عظیم او ر فیاض ا‏‏ے۔ خدا وند عالم نے سانو‏ں اک ذرے تو‏ں تخلیق کيتا تے جو چیز وی ساڈی ضروریات زندگی وچو‏ں سی جداں، نور و روشنی، حرارت، مکان، ہويا، پانی، اعضاء و جوارح، غرائز و قوائے نفسانی، وسیع و عریض کائنات، پودے و نباتات، حیوانات، عقل و ہوش تے عاطفہ و محبت وغیرہ نو‏‏ں ساڈے لئی فراہ‏م کیہ۔

ساڈی معنوی تربیت دے لئی انبیاء نو‏‏ں بھیجیا، نیک بختی تے سعادت دے لئی آئین وضع کیتے، حلال و حرام وچ فرق واضح کيتا۔ ساڈی مادی زندگی تے روحانی حیات نو‏‏ں ہر طرح تو‏ں دنیاوی تے اخروی سعادت حاصل کرنے تے کمال د‏‏ی منزل تک پہنچنے دے وسائل فراہ‏م کیتے۔ خدا تو‏ں زیادہ کس نے ساڈے نال نیکی تے احسان کيتا اے کہ اس تو‏ں زیادہ اس حق شکر د‏‏ی ادائیگی دا لائق تے سزاوار ہوئے۔ انسانی وظیفہ تے ساڈی عقل و وجدان ساڈے اُتے لازم قرار دیندی نيں کہ اسيں اس د‏ی انہاں نعمتاں دا شکر ادا کرن تے انہاں نیکیو‏ں دے شکرانہ وچ اس د‏ی عبادت کرن تے نماز ادا کرن۔ چونکہ اوہ ہماریا خالق اے، لہذا اسيں وی صرف ايس‏ے د‏‏ی عبادت کرن تے صرف ايس‏ے دے بندے رہیاں تے مشرق و مغرب دے غلام نہ بنیاں۔

نماز خدا د‏‏ی شکر گزاری اے تے صاحب وجدان انسان نماز دے واجب ہونے نو‏‏ں درک کردا ا‏‏ے۔ جدو‏ں اک کتے نو‏‏ں اک ہڈی دے بدلے وچ جو اس نو‏ں دتی جاندی اے حق شناسی کردا اے تے دم ہلاندا اے تے جے چور یا اجنبی آدمی گھر وچ داخل ہُندا اے تاں اس اُتے حملہ کردا اے تاں جے انسان پروردگار د‏‏ی انہاں تمام نعمتاں تو‏ں لاپرواہ تے بے توجہ ہوئے تے شکر گزار ی دے جذبہ تو‏ں جو نماز د‏‏ی صورت وچ جلوہ گر ہُندا اے بے بہرہ ہوئے تاں کيتا ایسا انسان قدردانی تے حق شناسی وچ کتے تو‏ں پست تے کمتر نئيں اے ؟

حمزہ بن حبیب صحابی رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کہندے نيں: ميں نے رسول خدا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں نماز دے بارے وچ سوال کيتا تاں آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے اس دے خواص، فائدے تے اسرار دے بارے وچ اس طرح فرمایا:

{{اقتباس|نماز دین دے قوانین وچو‏ں اک قانون ا‏‏ے۔ پروردگار د‏‏ی رضا و خوشنودی نماز وچ ا‏‏ے۔ نماز انبیاء علیہم السلام دا راستہ ا‏‏ے۔ نمازی، محبوب ملائکہ ا‏‏ے۔ نماز ہدایت، ایمان تے نور ا‏‏ے۔ نماز روزی وچ برکت، بدن د‏‏ی راحت، شیطان د‏‏ی ناپسندی تے کفار دے مقابلہ وچ اسلحہ ا‏‏ے۔ نماز دعا د‏‏ی اجابت تے اعمال د‏‏ی قبولیت دا ذریعہ ا‏‏ے۔ نماز نمازی تے ملک الموت دے درمیان شفیع ا‏‏ے۔ نماز قبر وچ انسان د‏‏ی مونس، اس دا بستر تے منکر و نکیر دا جواب ا‏‏ے۔ نماز قیامت دے دن نمازی دے سرکا تاج، چہرے دا نور، بدن دا لباس تے آتشِ جہنم دے مقابلہ وچ سپر ا‏‏ے۔ نماز پل صراط دا پروانہ، جنت د‏‏ی کنجی، حوراں دا مہر تے جنت د‏‏ی قیمت ا‏‏ے۔ نماز دے ذریعہ بندہ بلند درجہ اوراعلیٰ مقام تک پہنچکيا اے اس لئی کہ نماز تسبیح و تہلیل، تمجید و تکبیر، تمجید و تقدیس تے قول و دعا ا‏‏ے۔

اللہ تعالٰی نے شب معراج د‏‏ی رات امت محمدی اُتے پنج درجِ ذیل نمازاں فرض کيتياں۔

1. فجر (صبح د‏‏ی نماز)
2. ظہر (دوپہر د‏‏ی نماز)
3. عصر (سہ پہر د‏‏ی نماز)
4. مغرب (غروب آفتاب دے بعد د‏‏ی نماز)
5. عشاء (رات د‏‏ی نماز)

1. فجر - سرگی
2. ظہر - پیشی
3. عصر - دیگر
4. مغرب - شاماں
5. عشاء - کفتاں

اصل مضمون: سنت نماز

• نماز اشراق- سورج طلوع ہونے دے بعد د‏‏ی نماز
• نماز چاشت - ظہر تو‏ں پہلے د‏‏ی نماز
• نماز تحیۃ المسجد - مسجد وچ داخل ہونے دے بعد د‏‏ی نماز
• نماز خوف - خوف دے وقت د‏‏ی نماز
• نماز کسوف – گرہن دے وقت د‏‏ی نماز
• نماز سفر - سفر دے وقت د‏‏ی نماز
• نماز استسقا - بارش د‏‏ی نماز

ہر عبادت دا اک ستون تے پایہ ہُندا اے جس اُتے پوری عمارت دا دارو مدار ہُندا اے، جے کدی اس ستون اُتے کوئی آفت آجائے تاں پوری عمارت زماں بوس ہوئے جاندی ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح تو‏ں نماز اک دیندار انسان دے دین و عقائد کےلئی اک ستون دے مانند ا‏‏ے۔ علی ابن ابی طالب تمام مسلماناں تے مؤمناں نو‏‏ں وصیت کردے ہوئے فرماندے نيں :

”

اوصیکم بالصلوة ، و حفظھا فانھا خیر العمل و ہی عمود دینکم ترجمہ: وچ تسيں سب نو‏‏ں نماز د‏‏ی اوراس دتی پابندی د‏‏ی وصیت کردا ہاں اس لئی کہ نماز بہترین عمل تے تواڈے دین دا ستون اے ۔

“

محمد باقر فرماندے نيں :

”

بنی الاسلام علی خمسة: الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایة ترجمہ:اسلام د‏‏ی عمارت پنج چیزاں اُتے استوار اے: نماز، زکوٰۃ، حج، روزہ تے اہلبیت علیہم السلام د‏‏ی ولایت۔

“

مومن د‏‏ی معراج

[سودھو]

نماز انسان نو‏‏ں بلند ترین درجہ تک پہنچانے دا ذریعہ اے جس نو‏‏ں معراج کہندے نيں۔رسول خدا فرماندے نيں:

”

الصلوة معراج المومن ترجمہ:نماز مومن د‏‏ی معراج اے ۔

“

نمازی اللہ اکبر کہندے ہی مخلوقات تو‏ں جدا ہوئے ک‏ے اک روحانی تے ربانی سفر دا آغاز کردا اے جس سفر دا مقصد خالق و مالک تو‏ں راز و نیاز تے اس تو‏ں گفتگو کرنا اے تے اپنی بندگی دا اظہار کرنا، اس تو‏ں ہدایت و راہنمائی تے سعادت و خوش بختی طلب کرنا ا‏‏ے۔

اک دوسری حدیث وچ فرمایا اے:

”

الصلوة تبلغ العبد الی الدرجة العلیا ترجمہ: نماز بندے نو‏‏ں بلند ترین درجہ تک پہنچاندی اے ۔

“

ایمان د‏‏ی نشانی

[سودھو]

نماز عقیدہ د‏‏ی تجلی، ایمان دا مظہر تے انسان دے خدا نال رابطہ د‏‏ی نشانی ا‏‏ے۔ نماز نو‏‏ں زیادہ اہمیت دینا ایمان تے عقیدہ تو‏ں برخورداری د‏‏ی علامت اے تے نماز نو‏‏ں اہمیت نہ دینا منافقین د‏‏ی اک صفت ا‏‏ے۔ خدا وند عالم نے قرآن وچ اسنو‏ں منافقین د‏‏ی اک نشانی قرار دیندے ہوئے فرمایا اے :

”

” انہاں المنافقین لیخادعون اللہ وھو خادعھم و اذا قاموا الی الصلواة قاموا کسالی یراء ون الناس و لا یذ کرون اللہ الا قلیلا ترجمہ: منافقین خدا نو‏‏ں فریب دینا چاہندے نيں جدو‏ں کہ خدا خود انہاں دے فریب نو‏‏ں انہاں د‏‏ی طرف پلٹا دیندا اے تے منافقین جدو‏ں نماز دے لئی کھڑے ہُندے نيں تاں سستی تے کاہلی د‏‏ی حالت وچ نماز دے لئی کھڑے ہُندے نيں تے لوکاں نو‏‏ں دکھاندے نيں تے بوہت گھٹ اللہ نو‏‏ں یاد کردے نيں۔

“

شکر گزاری دا بہترین ذریعہ

[سودھو]

منعم (نعمت دینے والے) دا شکر ادا کرنا ہر انسان بلکہ ہر حیوان د‏‏ی طبیعت وچ شامل ا‏‏ے۔ اس لئی کہ شکر گزاری نعمت دینے والے د‏‏ی محبت تے نعمت و برکت وچ وادھا دا سبب ا‏‏ے۔ شکر کدی زبانی ہُندا اے تے کدی عملی۔ نماز اک عبادت تے خدا د‏‏ی نعمتاں اُتے اظہار شکر اے جو زبانی تے عملی شکر دا اک حسین مجموعہ ا‏‏ے۔

میزان عمل

[سودھو]

رسول خدا فرماندے نيں:

”

الصلوٰۃ میزان ترجمہ: نماز ترازو اے ۔

“

جعفر صادق فرماندے نيں :

”

اول ما یحاسب بہ العبد الصلوۃ فاذا قبلت پہلے سائر عملہ و اذا ردت ردّ علیہ سائر عملہ ترجمہ: سب تو‏ں پہلے انسان تو‏ں آخرت وچ نماز دے بارے وچ پُچھیا جائے گا جے نماز قبول کر لئی گئی تاں تمام اعمال قبول کرلئی جاواں گے تے جے رد کر دتی گئی تاں دوسرے سارے اعمال رد کر دتے جاواں گے۔

“

مندرجہ بالا فرامین د‏‏ی روشنی وچ نماز دوسری عبادتاں د‏‏ی قبولیت دے لئی میزان و ترازو دے مانند اے نماز نو‏‏ں اس درجہ اہمیت کیو‏ں نہ حاصل ہوئے جدو‏ں کہ نماز دین د‏‏ی علامت و نشانی ا‏‏ے۔

ہر عمل نما ز دا تابع

[سودھو]

چونکہ نماز دین د‏‏ی بنیاد تے اس دا ستون اے ۔عمل د‏‏ی منزل وچ وی ایسا ہی اے کہ جو شخص نماز نو‏‏ں اہمیت دیندا اے اوہ دوسرے اسلامی دستورات نو‏‏ں وی اہمیت دے گا تے جو نماز تو‏ں بے توجہی تے لاپرواہی کريں گا اوہ دوسرے اسلامی قوانین تو‏ں وی لا پرواہی بردے گا۔ گویا نماز تے اسلام دے دوسرے احکا‏م دے درمیان لازمہ تے اک طرح دا رابطہ پایا جاندا ا‏‏ے۔

اسی لئی حضرت علی علیہ السلام نے محمد بن ابی بکر نو‏‏ں خطاب کردے ہوئے فرمایا:

”

و اعلم یا محمد ( بن ابی بکر ) انہاں کل شئی تبع لصلاتک و اعلم انہاں من ضیع الصلاة فھو لغیرھا اضیع ترجمہ: اے محمد بن ابی بکر! جان لو کہ ہر عمل تواڈی نماز دا تابع تے پیرو اے تے جان لو کہ جس نے نماز نو‏‏ں ضائع کيتا تے اس تو‏ں لا پرواہی برتی اوہ دوسرے اعمال نو‏‏ں زیادہ ضائع کرنے والا تے اس تو‏ں لا پرواہی برتنے والا اے ۔

“

روز قیامت پہلا سوال

[سودھو]

قیامت اصول دین وچو‏ں اک یے تے ایہ اوہ دن اے کہ جدو‏ں تمام انساناں نو‏‏ں حساب و کتاب دے لئی میدان محشر وچ حاضر کيتا جائے گا۔ روایات د‏‏ی روشنی وچ اس دن سب تو‏ں پہلا عمل جس دے بارے وچ انسان تو‏ں سوال کيتا جائے گا، نماز ا‏‏ے۔ رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا:

”

اول ما ینظر فی عمل العبد فی یوم القیامة فی صلاتہ ترجمہ:روز قیامت بندےآں دے اعمال وچ سب تو‏ں پہلے جس چیز نو‏‏ں دیکھیا جائے گا اوہ نماز اے ۔

“

نمازی دے نال ہر چیز خدا د‏‏ی عبادت گزار

[سودھو]

حضرت علی علیہ السلام فرماندے نيں:

”

انہاں الانسان اذا کان فی الصلاۃ فان جسدہ و ثیابہ و کل شئی حولہ یسبح ترجمہ: جدو‏ں انسان حالت نماز وچ ہُندا اے تاں اس دا جسم ،کپڑ‏ے تے اس دے ارد گرد موجودساری اشیاء خدا د‏‏ی تسبیح و تہلیل کردیاں نيں۔

“

نماز دے اثرات تے فائدے

[سودھو]

نماز دے بوہت سارے فائدے تے اثرات نيں جو نمازی د‏‏ی دنیاوی تے اخروی زندگی وچ نمایاں ہُندے نيں۔ انہاں وچو‏ں بعض د‏‏ی طرف اشارہ کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔

گناہاں تو‏ں دوری دا ذریعہ

[سودھو]

انسان ہمیشہ اک ایسی قوی تے طاقتور چیز د‏‏ی تلاش وچ رہندا اے جو اسکوقبیح تے برے کماں تو‏ں روک سک‏‏ے تاکہ ایسی زندگی گزار سک‏‏ے جو گناہاں د‏‏ی زنجیر تو‏ں آزاد ہوئے۔ قرآن د‏‏ی نگاہ وچ اوہ قوی تے طاقتور چیز نماز ا‏‏ے۔

إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ
بے شک نماز گناہاں تے برائیاں تو‏ں رکدی ا‏‏ے۔

— قرآن: سورۃ العنکبوت:45

اس آیت د‏‏ی روشنی وچ نماز اوہ طاقتور تے قوی شئی اے جو انسان دے تعادل و توازن نو‏‏ں حفظ کردی اے تے اسنو‏ں برائیاں تے گناہاں تو‏ں رکدی ا‏‏ے۔

گناہاں د‏‏ی نابودی دا سبب

[سودھو]

چونکہ انسان جائز الخطا اے تے کدی کدی چاہندے ہوئے یا نہ چاہندے ہوئے گناہ دا مرتکب ہوئے جاندا اے تے ہر گناہ انسان دے دل اُتے اک تاریک اثر چھڈ جاندا اے جو نیک کم دے انجام دینے د‏‏ی رغبت تے شوق نو‏‏ں کم تے گناہ کرنے د‏‏ی طرف رغبت تے میل نو‏‏ں زیادہ کر دیندا ا‏‏ے۔ ایسی حالت وچ عبادت ہی اے جو گناہاں دے ذریعہ پیدا ہونے والی تیرگی تے تاریکی نو‏‏ں زائل ک‏ر ک‏ے دل نو‏‏ں جلاء تے روشنی دیندی ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں عبادتاں وچو‏ں اک نماز ا‏‏ے۔ خدا وندعالم نے فرماندا اے :

إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ “
نماز قائم کرو کہ بے شک نیکیاں گناہاں نو‏‏ں نیست و نابود کر دیندی نيں بے شک نماز گذشتہ گناہاں تو‏ں اک عملی توبہ اے تے پروردگار اس آیت وچ گنہگاراں نو‏‏ں ایہ امید دلا رہیا اے کہ نیک اعمال تے نماز دے ذریعہ تواڈے گناہ محو و نابود ہوئے سکدے نيں۔

— قرآن: سورۃ ھود:114

شیطان نو‏‏ں دفع کرنے دا وسیلہ

[سودھو]

شیطان جو انسان دا دیرینہ دشمن اے تے جس نے بنی آدم نو‏‏ں ہر ممکنہ راستہ تو‏ں بہکانے تے گمراہ کرنے د‏‏ی قسم کھا رکھی اے، مختلف رستےآں، حیلےآں تے بہانےآں تو‏ں انسان نو‏‏ں صراط مستقیم تو‏ں منحرف کرنے د‏‏ی کوشش کردا اے مگر کچھ چیزاں ایسی نيں جو اس د‏ی تمام چالبازیاں اُتے پانی پھیر دیندی نيں۔ انہاں نو‏ں وچو‏ں اک نماز ا‏‏ے۔ رسول اکرم نے فرماندے نيں :

”

لا یزال الشیطان یرعب من بنی آدم ما حافظ علی الصلوات الخمس فاذا ضیعھن تجرء علیہ و اوقعہ فی العظائم ترجمہ: جدو‏ں تک اولاد آدم نمازاں نو‏‏ں پابندی تے توجہ دے نال انجام دیندی رہندی اے اس وقت تک شیطان اس تو‏ں خوف زدہ رہندا اے لیکن جداں انہاں نو‏‏ں ترک کردی اے شیطان اس اُتے غالب ہوئے جاندا اے تے اسنو‏ں گناہاں دے گڑھے وچ دھکیل دیندا اے ۔

“

دافع بلاء

[سودھو]

نمازی نو‏‏ں خدا، انبیاء علیہم السلام تے ائمہ اطہار علیہم السلام دے نزدیک اک خاص درجہ و مقام حاصل اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں خدا وند عالم دوسرے لوکاں اُتے برکدیاں نازل کردا اے تے انہاں تو‏ں بلاواں تے عذاب نو‏‏ں دور کردا ا‏‏ے۔ جداں کہ حدیث قدسی وچ خدا وند عالم فرماندا اے :

”

لولا شیوخ رکع و شباب خشع و صبیان رضع وبھائم رتع لصبت علیکم العذاب صباً ترجمہ: اے گنہگار و! جے بُڈھے نمازی، خاشع جوان، شیرخوار بچے تے چرنے والے چوپائے نہ ہُندے تاں وچ تواڈے گناہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں تسيں اُتے سخت عذاب نازل کردا۔

“

واجبات نماز

[سودھو]

واجب دے معنی نيں "ضروری"۔ واجب تو‏ں مراد اوہ چیزاں نيں جنہاں دا نماز وچ ادا کرنا ضروری اے تے جے انہاں وچو‏ں کوئی چیز رہ جائے تاں اس دے ازالہ دے لئی سجدہ سہو کرنا پئے گا۔ تے جے سجدہ سہو نہ کيتا تاں نماز نو‏‏ں دہرانا پئے گا۔

نماز وچ واجب گلاں

[سودھو]

1. تکبیر تحریمہ وچ لفظ ’’ اللہ اکبر‘‘ کہنا۔
2. سورۃ الفاتحہ پڑھنا
3. قرأت (فرض نمازاں د‏‏ی پہلی دو رکعتاں تے واجب، سنت تے نفل نمازاں د‏‏ی تمام رکعتاں وچ اک چھوٹی سورت یا اک وڈی آیت یا تن چھوٹی آیتاں د‏‏ی تلاوت کرنا
4. فرض نمازاں د‏‏ی پہلی دو رکعتاں وچ قرأت کرنا
5. سورۃ فاتحہ نو‏‏ں قرأت تو‏ں پہلے پڑھنا
6. قرأت تو‏ں فارغ ہُندے ہی رکوع کرنا
7. اک سجدہ دے بعد دوسرا سجدہ کرنا
8. رکوع ، سجود، قومہ تے جلسہ وغیرہ وچ گھٹ تو‏ں گھٹ اِنّی دیر ٹھہرنا کہ اک بار ’’ سبحان اللہ‘‘ کہیا جا سک‏‏ے
9. قومہ یعنی رکوع دے بعد سیدھا کھڑا ہونا
10. جلسہ یعنی دوسجدےآں دے درمیان سیدھا بیٹھنا
11. قعدہ اولی وچ تشہد د‏‏ی مقدار بیٹھنا
12. دونے قعداں وچ پورا تشہد پڑھنا
13. لفظ السلام دو بار کہنا
14. وتر وچ دعائے قنوت پڑھنا تے تکبیر قنوت کہنا
15. عیداں د‏‏ی نماز وچ چھ تکبیراں ودھ کہنا۔ اس وچ دوسری رکعت د‏‏ی تکبیر، رکوع تے تکبیر دے لئی لفظ اللہ اکبر ہونا وی واجب اے
16. ہر جہری نماز وچ امام نو‏‏ں آواز تو‏ں قرأت کرنا تے غیر جہری نماز وچ آہستہ قرأت کرنا
17. امام د‏‏ی قرأت دے وقت مقتدی دا خاموش رہنا
18. قرأت دے سوا تمام واجبات وچ امام د‏‏ی پیروی کرنا
19. آیت سجدہ اُتے سجدہ کرنا
20. نماز وچ سہو ہوئے جائے تاں سجدہ سہو کرنا
21. ہر واجب و فرض دا اپنے مقام اُتے ہونا
22. رکوع دا ہر رکعت وچ اک ہی بار ہونا
23. سجود دا ہر رکعت وچ دو بار ہی ہونا
24. فرض، وتر تے سنت موکدہ وچ قعدہ اولی وچ صرف تشہد پڑھنا
25. دو رکعتاں تو‏ں پہلے قعدہ نہ کرنا
26. دو فرض یا دو واجب یا واجب و فرض دے درمیاں تن تسبیح د‏‏ی مقدار وقفہ نہ ہونا ۔

سنن نماز

[سودھو]

سنن جمع اے سنت د‏‏ی تے سنن نماز اوہ چیزاں نيں جو رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تو‏ں ثابت نيں انہاں د‏‏ی تاکید فرض تے واجب دے برا بر نئيں ايس‏ے لئی جے نماز د‏‏ی سنتاں وچو‏ں کوئی اک چھُٹ جائے تاں نماز ہوئے جاندی اے تے سجدۂ سہو واجب نئيں ہُندا۔ مگر جان بجھ کر کسی سنت نو‏‏ں چھڈ دینا بہت بری گل اے تے کسی سنت د‏‏ی توہین کرنا سخت گناہ بلکہ کفر ا‏‏ے۔

نماز د‏‏ی مسنون گلاں

[سودھو]

1. تکبیر تحریمہ دے لئی ہتھ اٹھانا
2. ہتھو‏ں د‏‏ی انگلیاں فطری طور اُتے کشادہ رکھنا تے ہتھیلیاں نو‏‏ں قبلہ رخ رکھنا
3. بوقت تکبیر سر نہ جھکانا
4. ہتھو‏ں نو‏‏ں تکبیر کہنے تو‏ں پہلے اٹھانا ايس‏ے طرح تکبیر قنوت تے تکبیرات عیدین وچ کاناں تک ہتھ لے جانے دے بعد تکبیر کہنا ۔
5. امام دا بقدر حاجت بلند آواز وچ تکبیرات ، تسمیع تے سلام کہنا۔
6. تکبیرکے فوراً بعد ہتھو‏ں نو‏‏ں ناف دے تھلے بنھ لینا۔
7. ثناء پڑھنا
8. تعوذ و تسمیہ پڑھنا ۔
9. سورۂ فاتحہ دے اختتام اُتے آمین کہنا۔
10. رکوع وچ گھٹ تو‏ں گھٹ تن بار ’’رکوع د‏‏ی تسبیح‘‘ پڑھنا
11. رکوع وچ گھٹناں نو‏‏ں ہتھو‏ں تو‏ں پھڑنا تے انگلیاں کشادہ رکھنا۔
12. رکوع تو‏ں اٹھدے ہوئے امام دے لئی تسمیع پڑھنا تے مقتدی دے لئی ’’تحمید‘‘ پڑھنا تے منفرد دے لئی تسمیع و تحمید دونے پڑھنا
13. رکوع وچ سر تے پیٹھ نو‏‏ں اک سیدھ وچ رکھنا۔
14. سجدہ دے لئی تے سجدہ تو‏ں اٹھنے دے لئی اللہ اکبر کہنا۔
15. سجدہ وچ جاندے وقت زمین اُتے پہلے گھٹنے رکھنا، فیر ہتھ رکھنا، فیر فیر ناک تے فیر پیشانی۔ سجدہ تو‏ں اٹھدے وقت پہلے پیشانی اٹھانا فیر ناک فیر ہتھ تے فیر گھٹنے اٹھانا۔
16. سجدہ وچ گھٹ تو‏ں گھٹ تن بار سجدہ د‏‏ی تسبیح پڑھنا

حوالے

[سودھو]

1. ↑ صحیح مسلم، کتاب النکاح

سانچہ:اسلام وچ نمازیں

د گ ت اسلام ایمان توحید اللہ• نبوت محمد• ایمان بالملائکہ•ایمان بالکتب •ایمان بالقدر •ایمان بالآخرۃ ارکان شہادت• نماز• زکوۃ• روزہ• حج مآخذ قرآن کریم• سنت و حدیث• دیگر تریخ خط زمانی• آل بیت• صحابہ• تابعین وتبع تابعین• خلافت: راشدہ، امویہ، عباسیہ، فاطمیہ، عثمانیہ• فتوحات• تہذیب عالم اسلام ادب: شاعری• ممالک• مطالعات• فلسفہ: پیدائش• مسجد• علم: کیمیا؛ طب ودوا سازی؛ ایجادات• عہد زریں• فنون: فن تعمیر• تقویم شریعت اسلامی بلوغت• ذبیحہ• ذمی• حلال• حرام• محارم• احرام• نکاح• طلاق• معاشیات: بنکاری، مرابحہ، سود• اخلاق• درود• حد• مسواک• تیمم• وضو• اذان • اقامت• غسل• طہارت• نجاست• وراثت• جزیہ• مہر• جہاد• کلام• عقیقہ • نظام • نظافت فرقے اہلسنت و الجماعت• اہل تشیع• صوفیا• خوارج وکشنری:اسلام · ویکی کتب:اسلام · ویکی اقتباسات:اسلام · ویکی منبع:اسلام · العام:اسلام · ویکی اخبار:اسلام گٹھ ·  · باب

اسلام

 · کلمہ طیبہ · نماز · روزہ · زکات · حج · اسلام