Trombocyt
Trombocyt[1][2], płytka krwi[1], płytka Bizzozera[1], krwinka płytkowa[1][2] – morfotyczny składnik krwi, podłużny strzępek komórki (nie jest ona komórką w przeciwieństwie do erytrocytów oraz leukocytów) pozbawiony jądra komórkowego[2], niezdolny do poruszania się, odgrywający u większości kręgowców istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi. Są to dyskowate struktury, mniejsze od pozostałych komórkowych składników krwi (około 1–2 μm[2]), otoczone błoną komórkową fragmenty cytoplazmy oderwane od megakariocytów (trombopoeza). Zawierają w cytoplazmie szereg ziarnistości zawierających liczne mediatory biologiczne, a na powierzchni glikoproteiny spełniające funkcje receptorowe. Ziarnistości te to[2]: lizosomy, mitochondria, rybosomy, ziarna glikogenu oraz mikrofibryle i mikrotubule.
| thrombocytus | |
 Obraz mikroskopowy rozmazu krwi barwionego metodą Giemsy, widoczne trombocyty (fioletowe) i erytrocyty (czerwone) |
Trombocyty uczestniczą w inicjowaniu zmian miażdżycowych, stymulują wzrost fibroblastów, stymulują wzrost komórek mięśni gładkich i naczyń[2]. Są też odpowiedzialne za proces inicjacji krzepnięcia, fibrynolizy i skurczu naczyń krwionośnych. W razie uszkodzenia tkanki w osoczu rozpoczyna się seria reakcji chemicznych, w wyniku których fibrynogen zostaje przekształcony w cząsteczki fibryny, te zaś zlepiają się, tworząc siateczkę zasklepiającą ranę. W siatce tej więzną następnie erytrocyty i trombocyty – w wyniku czego powstaje skrzep.
U większości gatunków zwierząt występują w ilości 300–600 tys. trombocytów na 1 μl krążącej krwi[2]. U człowieka mikrolitr (mm³) krwi pełnej zawiera typowo 150–400 tys. płytek krwi[1]. Po około 8–10 dniach ulegają degradacji[3].
Zaburzenia związane z płytkami krwi to:
- trombocytopenia (małopłytkowość) – obniżona poniżej normy liczba płytek krwi.
- trombocytoza lub trombocytemia – zwiększona powyżej normy liczba płytek.
- trombastenia lub trombopatia – upośledzenie funkcji płytek.
Koncentrat płytkowy uzyskuje się z krwi oddawanej przez krwiodawców w procesie trombaferezy.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e płytki krwi, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2009-05-17].
- ↑ a b c d e f g Tadeusz Krzymowski, Jadwiga Przała: Fizjologia zwierząt. Podręcznik dla studentów wydziałów medycyny weterynaryjnej, wydziałów biologii i hodowli zwierząt akademii rolniczych i uniwersytetów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2005, s. 221, 225–226, 259. ISBN 83-09-01792-8.
- ↑ Tablice biologiczne. Witold Mizerski (red.). Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2004, s. 248. ISBN 83-7350-059-6.