Su-39

Suchoj Su-39
	; Suchoj Su-39 (Su-25TM)
	Dane podstawowe
Państwo	Rosja
Producent	Ułan Udejski Zakład Lotniczy
Konstruktor	Suchoj
Typ	samolot szturmowy
Załoga	1
	Historia
Lata produkcji	od 1996
	Dane techniczne
	Wymiary
Rozpiętość	14,52 m
Długość	15,33 m
Wysokość	5,2 m
	Masa
Własna	10 740 kg
Użyteczna	16 870 kg
Startowa	21 500 kg
Uzbrojenia	6000 kg
Paliwa	3840 kg
Zapas paliwa	4900 l
	Osiągi
Prędkość maks.	1000 km/h
Prędkość przelotowa	700 km/h
Pułap	10 000 m
Zasięg	2500 km
Rozbieg	600 m
Dobieg	700 m
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1x działko GSz-30-2 kalibru 30 mm; pociski rakietowe powietrze-powietrze, powietrze-ziemia, bomby
	Multimedia w Wikimedia Commons

Su-39 (Su-25TM; kod NATO: Frogfoot) – rosyjski samolot szturmowy, będący modyfikacją radzieckiego samolotu Su-25T, którego produkcja rozpoczęła się w 1996 roku. Samolot początkowo rozwijano pod oznaczeniem Su-25TM, następnie przemianowano na Su-39.

Samolot opracowano z wykorzystaniem doświadczeń nabytych podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie. Modyfikacja obejmowała m.in. dodanie podkadłubowego zasobnika z radarem do wykrywania celów naziemnych, nawodnych i powietrznych, modyfikację układu chłodzącego, dodanie dodatkowego zbiornika paliwa oraz awioniki.

Historia

Osobny artykuł: Su-25.

Samolot Su-25TM, noszący oznaczenie biura konstrukcyjnego T-8TM, powstał w drodze dalszego rozwoju Su-25T (T-8M). Zachowano wyposażenie w ulepszony system optyczny obserwacyjno-celowniczy Szkwał-M w nosie kadłuba, z dalmierzem laserowym Priczał i podświetlaczem celu^[1]. W stosunku do poprzednika nowy wariant miał być wyposażony w podwieszane pod skrzydłami zasobniki ze stacją radiolokacyjną Kinżał oraz termowizorem Chod^[2]. Rozwój radaru Kinżał został zarzucony, również termowizor Chod okazał się zawodny, wobec czego zastosowano zasobnik z nowoczesnym radarem Kopjo-25 podwieszany pod kadłubem, rezygnując z przenoszenia dwóch środków obserwacji technicznej naraz^[1]^[2]. Zachowano w dalszym ciągu możliwość przenoszenia zamiast radaru zasobnika z kamerą niskiego poziomu oświetlenia Merkurij^[1]. Ulepszono też inne wyposażenie, przede wszystkim łącząc całość wyposażenia nawigacyjnego i celowniczego w jeden system SUW-25T Woschod z dwoma komputerami Orbita^[3]. W ramach dalszego rozwoju planowano umieścić radar Kopjo w nosie samolotu, a stację Szwał pod nim^[4].

Pierwszy prototyp T-8TM-1 został przebudowany z prototypu Su-25T (T-8M-1) i oblatany 4 lutego 1991 roku, następnie w ten sposób powstał jeszcze drugi prototyp (z przebudowy T-8M-4)^[5]. Dwa dalsze prototypy, o numerach bocznych 20 i 21, zbudowano i oblatano w Ułan-Ude 15 sierpnia 1995 roku (T-8TM-3) i w 1997 roku (T-8TM-4)^[5]^[4]. Jednocześnie od 1995 roku samolot pod nowym oznaczeniem Su-39 zaczęto promować na eksport^[5]. W 1997 roku rozpoczęto w Ułan-Ude budowę serii pięciu samolotów dla lotnictwa rosyjskiego, lecz Rosja następnie ją anulowała z przyczyn finansowych^[5].

Z uwagi na posiadanie radaru, w zestaw uzbrojenia włączono pociski powietrze-powietrze średniego zasięgu R-27R i R-77, próbując promować samolot na rynkach zagranicznych jako substytut myśliwca wielozadaniowego^[5]. W 1997 roku rosyjska centrala handlowa Roswoorużenije zaoferowała Polsce na salonie MSPO w Kielcach zakup samolotów Su-39, dostosowanych do standardów NATO, w charakterze samolotów wielozadaniowych, o 40-50% tańszych od myśliwców produkcji zachodniej^[6]. W analizie przydatności samolotu dla Polski strona rosyjska wskazywała, że duże możliwości zwalczania czołgów byłyby wartościowe w sytuacji najbardziej prawdopodobnego jej zdaniem konflikt zbrojnego na tle sporów terytorialnych z Niemcami; analizowała też zastosowanie samolotu w razie konfliktu Polski z pozostałymi sąsiadami, z wyłączeniem Rosji i Ukrainy^[6]. Cena samolotu miała nieoficjalnie wynosić ok. 30 milionów dolarów, a proponowano także ich montaż w Mielcu^[4]. Propozycja ta nie była przyjęta, a Polska następnie zakupiła w przetargu myśliwce wielozadaniowe F-16.

Zobacz też

Su-25

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Butowski 1998 ↓, s. 31-32.
↑ ^a ^b Szulc 2011 ↓, s. 67.
↑ Butowski 1998 ↓, s. 30.
↑ ^a ^b ^c Butowski 1998 ↓, s. 33.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Szulc 2011 ↓, s. 68.
↑ ^a ^b Butowski 1998 ↓, s. 30-35.

Bibliografia

Su-25/Su-39 Frogfoot. FAS.org. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
Su-39 Frogfoot. GlobalSecurity.org. [dostęp 2011-05-19]. (ang.).
Tomasz Szulc. Modernizacje Su-25. „Nowa Technika Wojskowa”. 11/2011, 2011. Magnum X. ISSN 1230-1655.
Piotr Butowski. Su-39 dla Polski?. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 1/1998, styczeń 1998. Warszawa: magnum-X. ISSN 1230-1655.

[CITEREFButowski199831-32-1] Butowski 1998 ↓, s. 31-32.

[CITEREFSzulc201167-2] Szulc 2011 ↓, s. 67.

[CITEREFButowski199830-3] Butowski 1998 ↓, s. 30.

[CITEREFButowski199833-4] Butowski 1998 ↓, s. 33.

[CITEREFSzulc201168-5] Szulc 2011 ↓, s. 68.

[CITEREFButowski199830-35-6] Butowski 1998 ↓, s. 30-35.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Myśliwce / Przechwytujące	Su-9 Su-11 Su-15 Su-27 Su-30 Su-33 Su-35 Su-37 Su-57 Su-75
Bombowce / Szturmowe	Su-2 Su-4 Su-7 Su-17 Su-20 Su-22 Su-24 Su-25 Su-32/Su-34 Su-39
Rozpoznawcze	Su-12
Szkolno-treningowe	UTB Su-26 Su-28 Su-29 Su-31
Rolnicze	Su-38
Transportowe	Su-38 Su-80 S-21 KR-860 Superjet 100
Eksperymentalne	Su-1 Su-3 Su-5 Su-6 Su-7 Su-8 Su-9 Su-10 Su-11 Su-13 Su-15 Su-17 Su-47 P-1 T-3 T-4
Projekty anulowane	KR-860 T-60S

Samoloty myśliwskie	Jak-15 Jak-17 Jak-23 Jak-25 Jak-27 Jak-28 Ła-9 Ła-11 Ła-15 MiG-9 MiG-15 MiG-17 MiG-19 MiG-21 MiG-23 MiG-25 MiG-29 MiG-31 MiG-35 Su-9 Su-11 Su-15 Su-17/20/22 Su-27 Su-30 Su-33 Su-34 Su-35 Su-57 Tu-128
Samoloty bombowe	Ił-28 M-4 Su-24 Tu-4 Tu-12 Tu-14 Tu-16 Tu-22 Tu-22M Tu-95 Tu-142 Tu-160
Samoloty obserwacyjne rozpoznawcze i dowodzenia	A-50 A-100 An-30 An-71 Be-6 Be-10 Be-12 Be-42 Ił-20 Ił-38 Ił-80 Jak-12 Ka-31 Tu-126 Tu-142 Tu-214R
Samoloty szturmowe	Jak-38 MiG-27 Su-7 Su-17/20/22 Su-25 Su-34 Su-39
Samoloty szkolno-treningowe	Jak-11 Jak-18 Jak-52 Jak-130 MiG-AT
Samoloty transportowe i szybowce desantowe	An-2 An-8 An-12 An-22 An-26 An-34 An-72 An-124 An-140 An-225 C-25 Jak-14 Ił-14 Ił-76 Ił-112
Śmigłowce	Jak-24 Mi-1 Mi-2 Mi-4 Mi-6 Mi-8 Mi-10 Mi-14 Mi-24 Mi-26 Mi-28 Mi-38 Ka-25 Ka-27 Ka-50 Ka-52 Ka-60 Ka-62
Prototypy i konstrukcje doświadczalne	A-57 I-250 Ił-20 Ił-22 Ił-24 Ił-32 Ił-40 Ił-54 Ił-102 Jak-25 Jak-29 Jak-30 (1948) Jak-36 Jak-43 Jak-44 Jak-60 Jak-100 Jak-140 Jak-141 Jak-201 Ka-8 Ka-20 Ka-22 Ka-40 Ka-60 Ła-150 Ła-152 Ła-156 Ła-160 Ła-168 Ła-176 Ła-250 M-50 M-55 Mi-18 Mi-30 Mi-46 E-8 MiG 1.44 MiG-41 MiG-110 PAK DA P-42 S-70 Skat Su-9 Su-10 Su-11 Su-17 (R) Su-35BM Su-37 Su-47 Su-75 Tu-80 Tu-98 Tu-135 Tu-138 Tu-148 Tu-156 T-4 W-7 W-50 W-80 W-100 rozwój radzieckich myśliwców odrzutowych