Liopelmowate

Liopelmowate

Leiopelmatidae[1]
Mivart, 1869
Okres istnienia: 200–0 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 200/0 200/0
Przedstawiciel rodziny – liopelma Archeya (L. archeyi)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy bezogonowe
Podrząd	Archebatrachia
Rodzina	liopelmowate
Typ nomenklatoryczny
Leiopelma hochstetteri Fitzinger, 1861
Synonimy Rodziny: Liopelmatina Mivart, 1869[2] Liopelmidae Noble, 1924[3] Leiopelmidae — Turbott, 1942[4] Leiopelmatidae — Stephenson, 1951[5] Leiopelmatinae — Kuhn, 1965[6] Liopelmoidea — Laurent, 1967[7] Leiopelmatoidia — Dubois, 2005[8] Leiopelmatoidea — Dubois, 2005[8] Leiopelmatinae — Dubois, 2005[8] Rodzaju: Liopelma[a] — Günther, 1869[9] Leioaspetos Wells & Wellington, 1985[10]
Rodzaje
Leiopelma Fitzinger, 1861[11]
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Liopelmowate^[12] (Leiopelmatidae) – monotypowa rodzina płazów z rzędu bezogonowych (Anura). Ich względnie prosta budowa wskazuje na pradawne pochodzenie^[13][14].

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Nowej Zelandii^[15].

Jaja składa w jednym kłębie pod różnymi przedmiotami w okolicy mokradeł, źródeł lub potoków (głazy, korzenie, zmurszałe pnie). Larwy nie mają aparatów gębowych i otworów oddechowych – tlen pobierają silnie ukrwioną siecią naczyń w fałdach ogona i na brzuchu, zaś żywią się zawartością żółtka. Dorosły osobnik ma ok. 3 cm (maksymalnie 5^[16]), barwę żółtoszarą. Żyje w jamach, skalnych szczelinach, pod korzeniami krzewów, gdzie chroni się przed wiatrami. Prowadzi naziemny tryb życia. Długość życia tej jednej z najprymitywniejszych żab wynosi nawet 30 lat.

Najbliższymi żyjącymi krewnymi liopelmowatych są przedstawiciele północnoamerykańskiego rodzaju Ascaphus^{[17][18][19][20]}, przy czym ostatni wspólny przodek rodzajów Ascaphus i Leiopelma żył jeszcze w mezozoiku^[19][21]. Na tej podstawie niektórzy autorzy zaliczają także rodzaj Ascaphus do liopelmowatych^[17][18], inni natomiast wydzielają go do osobnej rodziny ogończakowatych (Ascaphidae), uznając jednocześnie liopelmowate i ogończakowate za taksony siostrzane^[19][20].

• Leiopelma (Liopelma): gr. λειος leios „gładki”; πελμα pelma, πελματος pelmatos „podeszwa stopy”^[11].
• Leioaspetos: gr. λειος leios „gładki”; ασπετος aspetos „niewysłowiony”^[10]. Gatunek typowy: Liopelma hamiltoni McCulloch, 1919.

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[15]:

• Leiopelma archeyi Turbott, 1942 – liopelma Archeya^[22]
• Leiopelma hamiltoni McCulloch, 1919 – liopelma Hamiltona^[12]
• Leiopelma hochstetteri Fitzinger, 1861 – liopelma Hochstettera^[12]

oraz gatunki wymarłe:

• Leiopelma acricarina^[23]
• Leiopelma auroraensis
• Leiopelma markhami
• Leiopelma miocaenale^[23]
• Leiopelma waitomoensis

Znacznie starsze skamieniałości, datowane na okres jury, również należące do tej rodziny znaleziono w Argentynie.