Języcznik malutki

Języcznik malutki

Macroglossus minimus[1]
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Pteropodoidea
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Macroglossusinae
Rodzaj	języcznik
Gatunek	języcznik malutki
Synonimy Pteropus minimus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810[2] Pteropus rostratus Horsfield, 1822[3] Macroglossa Horsfieldii Lesson, 1827[4] Macroglossa kiodotes Lesson, 1827[4] Macroglossus Cuvieri Burnett, 1829[5] Macroglossus lagochilus Matschie, 1899[6] Macroglossus nanus Matschie, 1899[7] Macroglossus Novaeguineae[a] Matschie, 1899[8] Odontonycteris meyeri Jentink, 1902[9] Macroglossus lagochilus pygmaeus K. Andersen, 1911[10] Macroglossus lagochilus microtus K. Andersen, 1911[10] Macroglossus fructivorus E.H. Taylor, 1934[11]
Podgatunki
M. m. minimus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810) M. m. booensis Kompanje & Moeliker, 2001[12] M. m. lagochilus Matschie, 1899 M. m. nanus Matschie, 1899
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[13]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies

Języcznik malutki^[14] (Macroglossus minimus) – gatunek ssaka z podrodziny Rousettinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1810 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Pteropus minimus^[2]. Holotyp pochodził z Jawy, w Indonezji^[15].

Macroglossus minimus i M. sobrinus są obecnie (2021) uznawane za odrębne gatunki na podstawie danych morfologicznych, ale nie można ich rozróżnić genetycznie w Indochinach i dlatego mogą być jednym gatunkiem^[16]. Potrzebne są dodatkowe oceny genetyczne i morfometryczne z kompletnym pobraniem próbek geograficznych^[16]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunków^[16]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

• Macroglossus: μακρος makros „długi”; γλωσσα glōssa „język”^[20].
• minimus: łac. minimus „najmniejszy, najmniej”, forma wyższa od parvus „mały”^[21].
• booensis: Boo Besar, Indonezja^[12].
• lagochilus: gr. λαγωχειλος lagōkheilos „o zajęczej wardze”, od λαγoς lagos „zając”^[22]; χειλος kheilos, χειλεος kheileos „warga, usta”^[23].
• nanus: łac. nanus „karzeł”, od gr. νανος nanos „karzeł”^[24].

Języcznik malutki występuje w południowo-wschodniej Azji i północnej Australii zamieszkując w zależności od podgatunku^[16]:

• M. minimus minimus – Jawa, Madura, Bali, Wyspy Kangean i Lombok.
• M. minimus booensis – Wyspy Boo w Wyspach Raja Ampat u wybrzeży północno-zachodniej Nowej Gwinei.
• M. minimus lagochilus – środkowa i południowa Tajlandia, południowy Wietnam (w tym wyspa Côn Sơn), zachodnia i południowa Kambodża, Półwysep Malajski, Sumatra, Nias, Borneo, Wyspy Natuna, Filipiny, Celebes, Wyspy Talaud, Timor i Moluki (Halmahera, Buru, Seram, Ambon i kilka innych mniejszych wysp).
• M. minimus nanus – Nowa Gwinea, Yapen, Wyspy Schoutena, Wyspy Raja Ampat, Wyspa Fergussona, Wyspa Bougainville’a, Wyspy Aru, Archipelag Bismarcka, Wyspy Kai, Wyspy Admiralicji, Wyspy Salomona i północna Australia (północno-wschodnia Australia Zachodnia, północne Terytorium Północne, Wyspa Melville’a i północne Queensland).

Długość ciała (bez ogona) 49–77 mm, długość ogona około 0–4 mm, długość ucha 11–18,5 mm, długość tylnej stopy 10,3–23,3 mm, długość przedramienia 37,4–45 mm; masa ciała 8–25 g; samce są średnio większe od samic^[25]. Wzór zębowy: I ${\displaystyle {\tfrac {2}{2}}}$ C ${\displaystyle {\tfrac {1}{1}}}$ P ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ M ${\displaystyle {\tfrac {2}{3}}}$ (x2) = 34^[25].

Garnitur chromosomowy wynosi 2n = 34 i FN = 60 (Indochiny) lub 62 (Jawa)^[25].

Zamieszkuje lasy i na plantacje. Języcznik malutki jest jednym z najmniejszych nietoperzy, jest samotnikiem, więc wrogom jest go trudno wytropić. W ciągu dnia śpi we wnętrzu liści bananowców i szorstkowców i budzi się dopiero po zmroku, aby zbierać nektar i pyłek, wydając z siebie hałaśliwe krzyki. Zjada również owoce, i dlatego w niektórych częściach jego występowania uważany jest za szkodnika.

Języczniki malutkie rozmnażają się we wrześniu i w październiku. Samica rodzi 1 młode po ciąży, która trwa 12-15 tygodni.

• P. Matschie: Die Fledermäuse des Berliner Museums für Naturkunde 1. Lief Die Megachiroptera des Berliner Museums für Naturkunde. Berlin: G. Reimer, 1899, s. i–viii, 1–102. (niem.).
• Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062  (ang.).
• J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-05-07]. (ang.).
• The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).