Bistorta
 Rdest żyworodny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Bistorta |
| Nazwa systematyczna | |
| Bistorta (L.) Scop. Meth. Pl. 24. 25 Mar 1754 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Bistorta major Gray[3] | |
Bistorta – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Obejmuje 43 gatunki[4]. Zasięg rodzaju obejmuje strefę umiarkowaną i okołobiegunową półkuli północnej – Amerykę Północną (na południe po Meksyk), całą Europę, Maroko w północno-zachodniej Afryce, rozległe obszary Azji bez jej południowych krańców[4]. Do flory polskiej należą dwa gatunki rodzime – rdest wężownik B. officinalis i rdest żyworodny B. vivipara[5].
Jako okrywowa roślina ozdobna uprawiany jest zwłaszcza rdest pokrewny B. affinis. Rdest wężownik B. officinalis, a konkretnie jego suszone kłącze, wykorzystywane jest w ziołolecznictwie[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny rdestowatych Polygonaceae, z podrodziny Polygonoideae i plemienia Persicarieae[7][2]. W obrębie plemienia, do którego należą poza tym rodzaje Persicaria, Aconogonon i Koenigia, zajmuje pozycję siostrzaną względem tych dwóch ostatnich (rodzaj Persicaria jest bazalny w obrębie plemienia)[8].
Gatunki tu zaliczane tradycyjnie włączane były często do rodzaju rdest Polygonum lub do rodzaju Persicaria[6]. W polskim piśmiennictwie nawet po odkryciu odległego pokrewieństwa gatunków, zaliczanych tradycyjnie do szeroko ujmowanego rodzaju Polygonum, dominuje wciąż szerokie jego ujęcie, stąd także dominująca nazwa zwyczajowa „rdest” – niezależnie od przynależności taksonomicznej poszczególnych taksonów[5].
- Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][8]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz gatunków[4]
- Bistorta abukumensis Yonek., Iketsu & H.Ohashi
- Bistorta affinis (D.Don) Greene – rdest pokrewny
- Bistorta albiflora Miyam. & H.Ohba
- Bistorta alopecuroides (Turcz. ex Kom.) Nakai
- Bistorta amplexicaulis (D.Don) Greene – rdest himalajski
- Bistorta attenuata Kom.
- Bistorta attenuatifolia Miyam. & H.Ohba
- Bistorta bistortoides (Pursh) Small
- Bistorta burmanica Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta carnea (K.Koch) Kom.
- Bistorta coriacea (Sam.) Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta diopetes H.Ohba & S.Akiyama
- Bistorta elliptica (Willd. ex Spreng.) V.V.Petrovsky, D.F.Murray & Elven
- Bistorta emodi (Meisn.) H.Hara
- Bistorta griersonii Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta griffithii (Hook.f.) Grierson
- Bistorta hayachinensis (Makino) H.Gross
- Bistorta honanensis (H.W.Kung) Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta incana (Nakai) Nakai
- Bistorta jaljalensis H.Ohba & S.Akiyama
- Bistorta krascheninnikovii N.A.Ivanova
- Bistorta longispicata Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta ludlowii Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta macrophylla (D.Don) Soják
- Bistorta manshuriensis (Petrov ex Kom.) Kom.
- Bistorta milletii H.Lév.
- Bistorta milletioides H.Ohba & S.Akiyama
- Bistorta ochotensis Kom.
- Bistorta officinalis Delarbre – rdest wężownik
- Bistorta perpusilla (Hook.f.) Greene
- Bistorta plumosa (Small) Greene
- Bistorta purpureonervosa (A.J.Li) Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta × rhaetica (Brügger) Dostál
- Bistorta rubra Yonek. & H.Ohashi
- Bistorta sherei H.Ohba & S.Akiyama
- Bistorta sinomontana (Sam.) Miyam.
- Bistorta subscaposa (Diels) Petrov
- Bistorta suffulta (Maxim.) Greene ex H.Gross
- Bistorta tenuicaulis (Bisset & S.Moore) Nakai
- Bistorta tenuifolia (H.W.Kung) Miyam. & H.Ohba
- Bistorta tubistipulis Miyam. & H.Ohba
- Bistorta vacciniifolia (Wall. ex Meisn.) Greene
- Bistorta vivipara (L.) Delarbre – rdest żyworodny
- Bistorta yunnanensis H.Gross
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ a b c Bistorta (L.) Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136-137, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 115, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Genus Bistorta (L.) Scop.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-30].
- ↑ a b Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.