10 Brygada Kawalerii Pancernej we Francji
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1939 |
| Rozformowanie |
1940 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja |
10 Brygada Kawalerii Pancernej (PSZ) |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa – kampania francuska | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
10 Brygada Kawalerii Pancernej (fr. 10éme Brigade de cavalerie blindée) – polska jednostka pancerna, utworzona w czasie II wojny światowej, w 1940 we Francji.
Początki
[edytuj | edytuj kod]Powstała w wyniku odtworzenia struktur 10 Brygady Kawalerii, rozbrojonej po zakończeniu kampanii wrześniowej w 1939. Sformowana w Camp de Coëtquidan, dowodzona przez gen. Stanisława Maczka. Formowana była od jesieni 1939 do wiosny 1940[1].
Zaczątkiem polskich jednostek pancernych we Francji była grupa weteranów kampanii wrześniowej, uchodźców z Węgier. W Coëtquidan grupowano obsadę osobową planowanych jednostek pancernych. Byli to początkowo kierowcy oraz żołnierze służb technicznych Wojska Polskiego. Pierwsza grupa polskich oficerów broni pancernych pod dowództwem majora Leonarda Furs-Żyrkiewicza przybyła do Coëtquidan w połowie listopada 1939 roku[2].
W czasie kampanii francuskiej 1940 brygada znajdowała się dopiero w stadium organizacji. Francuzi okazywali niechęć w uzbrajaniu polskich jednostek tłumacząc się reorganizacją wojska i formowaniu jednostek na termin 1942 roku. Oficerom brygady udało się pozyskać jedynie małe ilości prostego sprzętu szkoleniowego. Stosunek władz francuskich do brygady zmienił się dopiero po wydarzeniach z 10 maja, kiedy to Niemcy zaatakowali Francję. 24 maja Maczek otrzymał rozkaz określający formę polskiej jednostki. W ciągu 5 dni brygada musiała się zreorganizować, odebrać i nauczyć się obsługiwać nowy sprzęt oraz przenieść się pod Paryż. Symbolem 10 Brygady Kawalerii Pancernej były czerwone maki malowane na czołgach i samochodach.
Szlak bojowy
[edytuj | edytuj kod]
10 czerwca brygada, w niepełnym składzie, została włączona w skład francuskiej 4 Armii[3]. Wzięła udział w walkach opóźniających w Szampanii, uderzając na Champaubert, osłaniając tym samym odwrót francuskich 20. i 59. Dywizji Piechoty przez Saint Gond. Jako straż przednia brała też w dniach 16–17 czerwca udział w walkach o Montbard, osłaniając odwrót francuskiego korpusu przez Kanał Burgundzki. 17 czerwca osiągnęła taktyczne zwycięstwo wypierając z miasta oddziały niemieckie. Straty polskie wyniosły 17 poległych i 30 rannych żołnierzy oraz trzy czołgi. Po stronie niemieckiej zginęło 60 żołnierzy, kilkunastu wzięto do niewoli. Mimo to zwycięska bitwa nie umożliwiła zdobycia przepraw a przerzucony most został wysadzony w powietrze. Gen. Maczek zdecydował się zatem opuścić miasto[4].
Jednostka w czasie trwania kampanii zmuszona była do systematycznego porzucania i niszczenia własnego sprzętu z powodu braku zaopatrzenia w benzynę. Dowódca próbował przenieść brygadę nad Loarę aby tam przegrupować się i dołączyć do walki o Paryż.
18 czerwca w lesie pod miejscowością Moloy gen. Maczek zdecydował się rozformować brygadę, która już wtedy nie posiadała żadnych pojazdów. Podzielił ludzi na małe oddziały i rozkazał samodzielnie maszerować na południe Francji. Żołnierzom udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, by już wkrótce podjąć służbę w nowo utworzonej 1 Dywizji Pancernej.
Dzisiaj tradycje 10 Brygady Kawalerii Pancernej kontynuuje 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. S. Maczka ze Świętoszowa.
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]- Sztab brygady
- 1 pułk czołgów[a]
- dywizjon kawalerii zmotoryzowanej[b]
- dywizjon przeciwpancerny
- kompania saperów
- bateria artylerii przeciwlotniczej 25 mm
Obsada personalna Kwatery Głównej 10 BKPanc
[edytuj | edytuj kod]Dowódca:
- gen. bryg. Stanisław Maczek
Oficerowie:
- mjr dypl. Franciszek Skibiński (szef sztabu)
- mjr Leon Jankowski (dowódca szwadronu)
- mjr Aleksander Stefanowicz (adiutant dowódcy)
- mjr Leonard Furs-Żyrkiewicz (dowódca batalionu czołgów)
- kpt. dypl. Ludwik Antoni Stankiewicz (oficer operacyjny)
- kpt. Roman Proszek
- rtm. Wiktor Zarembiński
- por. Jerzy Władysław Sokołowski
- ppor. Janusz Prądzyński
- ppor. Stanisław Raczkowski
Żołnierze:
- o. Karol Bik-Dzieszowski (kapelan)
- Stefan Bałuk
- Stefan Jasieński
- Włada Majewska
- Stefan Mich
- Rafał Niedzielski
- Zbigniew Mieczysław Rosiński
- Waldemar Szwiec
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zuziak 2013 ↓, s. 136.
- ↑ Praca zbiorowa 2014 ↓, s. 10.
- ↑ Biegański 1990 ↓, s. 27-29.
- ↑ Bitwa pod Montbard – Polacy na francuskiej ziemi – bitwy II wojny światowej [online], www.sww.w.szu.pl [dostęp 2017-11-21] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Śladami polskich gąsienic tom 1 Francja 1939-1940. Warszawa: Edipresse, 2014. ISBN 978-83-7989-099-6.
- Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990. ISBN 83-03-02923-1.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939-1945 : barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.
- Janusz Zuziak: Wojsko polskie we Francji. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2013. ISBN 978-83-7399-580-2.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
| Dywizje | |
|---|---|
| Brygady | |
| Pułki | |
| Wyposażenie |
|
