milczeć

wymowa:

IPA: [ˈmʲilt͡ʃɛt͡ɕ], AS: [mʹilčeć], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​^?/i

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany

(1.1) nie mówić, nie wydawać głosu

(1.2) nie chcieć wypowiadać się na jakiś temat

odmiana:

(1.1-2) koniugacja VIIb

 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		milczeć
czas teraźniejszy		milczę	milczysz	milczy	milczymy	milczycie	milczą
czas przeszły	m	milczałem	milczałeś	milczał	milczeliśmy	milczeliście	milczeli
	ż	milczałam	milczałaś	milczała	milczałyśmy	milczałyście	milczały
	n	milczałom	milczałoś	milczało
tryb rozkazujący		niech milczę	milcz	niech milczy	milczmy	milczcie	niech milczą
pozostałe formy czas przyszły m będę milczał, będę milczeć będziesz milczał, będziesz milczeć będzie milczał, będzie milczeć będziemy milczeli, będziemy milczeć będziecie milczeli, będziecie milczeć będą milczeli, będą milczeć ż będę milczała, będę milczeć będziesz milczała, będziesz milczeć będzie milczała, będzie milczeć będziemy milczały, będziemy milczeć będziecie milczały, będziecie milczeć będą milczały, będą milczeć n będę milczało, będę milczeć będziesz milczało, będziesz milczeć będzie milczało, będzie milczeć czas zaprzeszły m milczałem był milczałeś był milczał był milczeliśmy byli milczeliście byli milczeli byli ż milczałam była milczałaś była milczała była milczałyśmy były milczałyście były milczały były n milczałom było milczałoś było milczało było forma bezosobowa czasu przeszłego milczano tryb przypuszczający m milczałbym, byłbym milczał milczałbyś, byłbyś milczał milczałby, byłby milczał milczelibyśmy, bylibyśmy milczeli milczelibyście, bylibyście milczeli milczeliby, byliby milczeli ż milczałabym, byłabym milczała milczałabyś, byłabyś milczała milczałaby, byłaby milczała milczałybyśmy, byłybyśmy milczały milczałybyście, byłybyście milczały milczałyby, byłyby milczały n milczałobym, byłobym milczało milczałobyś, byłobyś milczało milczałoby, byłoby milczało imiesłów przymiotnikowy czynny m milczący, niemilczący ż milcząca, niemilcząca milczące, niemilczące n milczące, niemilczące imiesłów przysłówkowy współczesny milcząc, nie milcząc rzeczownik odczasownikowy milczenie, niemilczenie

przykłady:

(1.1) Lepiej milczeć niż głupio gadać.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) nie puszczać pary z ust

(1.2) nabrać wody w usta, siedzieć cicho

antonimy:

(1.1) mówić

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. milczenie n, milczek m, zamilknięcie n, zmilczenie n, zmilczanie n, przemilczenie n, milkliwość ż

czas. milknąć, przemilczeć, zamilknąć dk., zmilczeć dk., zmilczać ndk.

przym. milczący, milkliwy

związki frazeologiczne:

milczeć jak grób • milczeć jak zaklęty • kto milczy, znać, że przyzwała • kiedy miłość szepce, rozum milczeć musi • głupi, gdy milczy, za mądrego ujdzie • słuchaj, patrz, milcz • milcz, kiedy niebezpieczno mówić • milcz o drugich, a patrz siebie, będzie święty człowiek z ciebie • masz – trzymaj, wiesz – milcz, umiesz – czyń • milcz, byś wilka z lasu nie wyszczekał • jeśli masz Dobrojewo i Kwilcz – to ty szlachcicu milcz • albo milczeć, albo co lepszego mówić nad milczenie • bezpieczniej jest milczeć niż mówić • kto nie umie milczeć, nie umie też mówić • kto milczeć nie chce, ten próżno klekce • lepiej milczeć niż źle mówić • milcząc niewiele zgrzeszysz • nigdy nie żałował, kto milczał • zacna cnota, kto milczeć umie • stracić okazję, by milczeć • milcząc nie urazisz, milcząc zbędziesz, milcząc wyrozumiesz, milcząc dokażesz • mów ostatni, milcz pierwszy • strzeż się psa milczącego i spokojnej wody

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) be silent, keep silent
• arabski: (1.1) صمت
• białoruski: (1.1) маўчаць; (1.2) маўчаць
• bułgarski: (1.1) мълча; (1.2) мълча
• duński: (1.1) tie; (1.2) tie
• esperanto: (1.1) silenti
• francuski: (1.1) se taire
• hiszpański: (1.1) callar, guardar silencio
• kazachski: (1.1) үндемеу
• niemiecki: (1.1) schweigen
• nowogrecki: (1.1) σιωπώ, σωπαίνω
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  ,    
• rosyjski: (1.1) молчать, безмолвствовать; (1.2) молчать
• ukraiński: (1.1) мовчати; (1.2) мовчати
• węgierski: (1.1) hallgat
• włoski: (1.1) tacere, stare zitto

źródła: