przedmiotem wynalazku w wydlu¬ zaniu czasu przebywania w glebie tiolokarbaminia- nowych srodków chwastobójczych metoda analizy gleby. Substancja chwastobójcza stosowana w tyci próbach byl dwu-n^propylotiolokarbaminiain S-ety- lowy, znany pod nazwa EPTC. Gleba piaskowa sla¬ bo gliniasta otrzymana z Sunol w Kaliforni zawie¬ rala okolo 64 procent piasku, 29 procent ilu i 7 pro¬ cent gliny (wagowo) co oznaczono metoda mecha¬ niczna. Analiza chemiczna wykazala, ze ogólna za¬ wartosc substancji organicznych w glebie wynosila okolo 4 procent (wagowo) a pH wynosilo 6,8.Technika piowadizenia próby wymaga wstepnego traktowania gleby w celu symulacji warunków po¬ lowych. Tak wiec, glebe uprzednio t traktowano EPTC a nastepnie wykonywano próby trwalosci w glebie, co opisano ponizej.A. wstepne traktowanie gleby.Przez rozcienczenie koncentratu tworzacego emul¬ sje zawierajacego 0,72 kg/litr tiolokarbaminianu w 100 ml wody sporzadza sie emulsje o stezeniu tio- lokaibaminiainiu 4000 mg/litr. Piec ml tej emulsji dodaje sie do 4,54 kg gleby i mieszanine miesza sie w mlynku obrotowym przez 10—20 sekund.Okragle pojemniki plastikowe o wymiarach 22,9 cm srednicy i 22,9 cm glebokosci napelnia sie gleba piaszczysta, slabo gliniasta, ubija sie i wy¬ równuje przyrzadem do robienia rowków, wyciska¬ jac trzy rowki w kazdym pojemniku. W dwoi row¬ kach wysiano kulkurydze (Zea mays L), odmiana DeKalib XL-45A a w jednym rowku chwastmice, zbozowa. (Echinochloa crusgalli L.). Wysiano taka ilosc nasion, aby zapewnic kilka/kilkanascie roslin w rowku. Pojemniki umieszcza siie nastepnie w cieplarni, w temperaturze 20° do 30°C, podlewajac codziennie polewaczka.Po pieciu tygodniach od traktowania, glebe po¬ zostawia sie do wyschniecia i usuwa listowie roslku Nastepnie glebe te przesiewa sie przez sito o sred¬ nicy oczek 0,64 om a nastepnie przez sito o sred¬ nicy oczek 2 mm dla usuniecia korzeni i grudek.B. Próba trwalosci w glebie.Dosc 100 g wstepnie traktowanej gleby (waga gleby suszonej na powietrzu) umieszcza sie w sze- roko-szyjnej butli szklaraej o pojemnosci 0,24 litra.Koncentrat tworzacy emulsje opisany w czesci A, powyzej, rozciencza sie w wodzie tak, aby porcja 5 ml dodana do gleby dala stezenie substancji chwastobójczej w glebie równe 6 ppm (czesci na milion). Jest to ilosc równowazna dawce 6,7 kg/hek¬ tar ma polu, gdzie srodek chwastobójczy wprowadza 255 6 sie do gleby na glebokosc okolo 5,08 cm wkrótce po stosowaniu. Wybrany zwiazek przedluzajacy trwalosc w postaci technicznej (bez sporzadzania formy stosowania) rozciencza sie w mieszaninie 5 aceton-woda, tak, aby porcja jednego mililitra do- c1: :a do gleby dala stezenie 4 ppm, co odpowiada ,3 kg/ha. Wyliczona na powyzszych podstawach ilosc substancji chwastobójczej i srodka przedlu¬ zajacego trwalosc dodaje sie do butli zawierajacei io glebe. Butelke zamyka sie nastepnie pokrywka i wytrzasa recznie przez okolo 15 minut.Po tym traktowaniu glebe zwilza sie iloscia 20 ml dejonizowanej wody, butelke przykrywa szkielkiem zegarkowym dla utrzymania warunków aerobo- 15 wych i zapobiezenia szybkiemu wysychaniu gleby i umieszcza w komorze klimatyzacyjnej w ciem¬ nosci, gdzie utrzymuje sie stala temperature 25°C.Po pieciu dniach butelke wyjmuje sie z komory klimatyzacyjnej i dodaje 50 ml wody i 100 ml tolu- 2# enu. Butelke te nastepnie dokladnie sie zamyka nakrywka z celofanowa wkladka i energicznie wstrzasa na wytrzasarce o zmiennej szybkosci i ruchu posuwisto-zwrotnym (Eberbach Corp. Mo¬ del no. 6000) ustawionej na okolo 200 wychylen na 25 minute przez jedna godzine. Po wytrzasaniu, za¬ wartosc butelki pozostawia sie do ustalenia sie, pobiera pipeta próbke 10 ml toluenu i przenosi sie do fiolki szklanej po czym zamyka sie pokrywka z podwójna uszczelka. Ekstrakt toluenowy amali- * zuje sie na zawartosc srodka chwastobójczego me¬ toda chromatografii gazowej. Dame chromatogra¬ ficzne przelicza sie nastepnie na równowazne ste¬ zenie srodka chwastobójczego w glebie w czesciach wagowych na milion (ppm). *5 W ponizszej tablicy podano wyniki dla szesciu zwiajzków testowanych w trzech oddzielnie trakto¬ wanych partiach gleby. Dla kazdej partii gleby prowadzono próbe kontrolna bez zwiazku przedlu¬ zajacego trwalosc, dla wykazania jak zwiazek prze- 10 dluzajacy trwalosc wplywa na spadek stezenia substancji chwastobójczej w glebie. W kazdym, przypadku ilosc substancji chwastobójczej pozosta¬ jacej w glebie po czterech dniach znacznie zwiek¬ szala sie, jesli dodano zwiazku przedluzajacego 45 dzialanie.Tablica 1 Dane trwalosci w glebie po 4 dniach Substancja chwastobójcza: dwu-n - propylotiolokar- baminian S-etylowy 50 (EPTAM) w stezeniu 6,7 kg/ha (6 ppm w gle¬ bie) Srodek przedluzajacy dzialanie: zwiazek o wzorze 2 w stezeniu 4,5 kg/ha m (4 ppm w glebie) 1 Zwiazek przedluzajacy o wzorze 2 nr | 1 R* 2 R* 3 Pozostalosc i EPTAM-u po I 4 dniach (ppm) ze zwiazk. przedluz. 4 bez zwiazk. przedluz. 5 1 oj Partia gleby A:126 255 8 1 1 2 2 3-CH3 Partia gleby B: 3 4 3-CF3 Partia gleby C: 5 6 4-CH2Br 3-CH2Br 3 5-CH3 grupa 0 wzorze 3 H grupa 0 wzorze 4 H H 4 2,27 2,14 2,50 2.06 1,29 1,03 5 0,05 . 0,05 0,03 0,03 0,04 0,04 jeczmien proso amerykanskie dzika trzcina Przyklad II. Próba na polepszenie dzialania chwastobójczego.W niniejszym przykladzie podaje sie dane z prób na aktywnosc chwastobójcza dla wykazania sku¬ tecznosci dodatku zwiazków karbaminianowych w ulepszeniu dzialania chwastobójczego tiolokarba- minianów. Wplyw ten obserwuje sie porówmujac rozmiar niszczenia chwastów w testowanych tacach, traktowanych tiolokaTtbaminianem w porównaniu do niszczenia wystepujacego w podobnych tacach traktowanych zarówno tiolokarbamindanem jaic i kanbaminianem. Dla polepszenia selektywnosc; tiolokarbaminianu w niszczeniu chwastów wpro¬ wadza sie równiez odtrutke — N,N-dwuallilodwu- chloroacetamid.Tak jak w przykladizde I, tolokarbaminianem uzytym do ]3ifóby jest dwii^n^propylotiolokarba- minian S-etylowy w postaci koncentratu tworza¬ cego emulsje, zawierajacego 0,72 kgAitr skladnika aktywnego. Koncentrat ten zawiera równiez 0,06 kg/litr wyzej wymienionej odtrutki. Karbaminiany stosowano w postaci technicznej.Roztwory podstawowe sporzadza sie przez doda¬ nie odpowiedniej ilosci form badanych zwiazków chemicznych do 100 ml mieszaniny zawierajacej równe ilasci wody i acetonu. Piec ml roztworu pod¬ stawowego dodaje sie nastepnie do 1,362 kg gleby zawierajacej okolo 5 procent wilgoci w mieszalniku obrotowym o pojemnosc*!^18,9 litra, gdzie glebe i roztwór podstawowy miesza sie przez 10 do 20 se¬ kund. W próbie zastosowano glebe piaskow^fslabo gliniasta z Sunol w Kalifornii o przyblizonym skla¬ dzie: 49 procent piasku, 44 procent ilu i 7 procent gliny (wagowo) i zawartosci substancji organicz¬ nych 1,8 procent (wagowo) o pH równym 7,6.Traktowana glebe umieszczono w tacach alu¬ miniowych o wymiarach 6,4 X 8,9 X 19,0 cm. Glebe ubijano i wyrównywano przyrzadem do rowkowa¬ nia, wyciskajac szesc rowków przez szerokosc tac.Do prób uzyto nastepujace chwasty: nazwa zwyczajowa wyczyniec zólty chwastnica jednostronna sorgo dwubarwne nazwa naukowa Setaria lutescens (Weigel) Hubb.Echinochloa crusgalli (1.) Beauv.Sorghum bicolor (L.) Móench. 10 15 20 25 40 45 Hordeum vulgare (L).Setaria faberi (Herrm) Sorghum bicolor (L.) Moench (odmiana sorga dwu- barwnego) Równiez posiano kukurydze (Zea mays L.), od¬ miane DeKalb XL-45A. Wysiano taka ilosc nasion, aby otrzymac kilka/kilkanascie roslin na cal w kaz¬ dym rowku. Nastepnie tace umieszczano w ciep¬ larni utrzymujac temperature 21—29°C i podlewano codziennie polewaczka. Po dwu tygodniach od trak¬ towania, oceniono stopien zniszczenia chwastów i kukurydzy i notowano go w procentach zniszcze¬ nia w porównaniiiu do wzrostu tych samych gatun¬ ków roslin w nietraktowanych tacach kontrolnych w tym samym wieku. Skala ocen wynosila od 0 do 100 procent, gdzie 0 oznacza brak wplywu na wzrost rosliny, to znaczy wzrost ten jest równy wzrostowi w tacach kontrolnych a 100 procent oznacza calkowite zniszczenie roslin.W tablicy 2 podano wyniki tych prófe. Dla po¬ równania podano wyniki prób kontrolnych. Dla kazdej dawki srodka chwastobójczego i srodka przedluzajacego trwalosc widoczne jest znaczne po¬ lepszenie sredniego procentowego niszczenia chwas¬ tów w stosftmkiu do próby kontrolnych. Z tablicy jasno wynika, ze skutecznosc chwastobójcza tiolo- karbaminiami po dwu tygodniach od jego zastoso¬ wania zostala znacznie zwiekszona uzyciem srodka przedluzajacego trwalosc.Tablica 2 Dane aktywnosci chwastobójczej Substancja chwastobójcza: dwu-n - propylotiolokar- baminian S^etylowy jako ciecz tworzaca emulsje 0,72 kgA, zawierajaca ponadto 0,06 kgA N,Ns -dwuallilo -2,2-dwuchlo- roacetamidu.Srodek przedluzajacy trwalosc: 3,5-dwumetylofeny- lokarbaminian N- j ^metylowy w pos¬ taci technicznej. 60 Okres oceny: dwa tygpdmie po | Dawka stosowania kg/ha Substancja chwastobój¬ cza Srodek prze¬ dluzajacy trwalosc Dane z prób kontrolnych 3,37 | 0 Dane z prób wlasciwych 3,37 3,37 3,37 3,37 0,28 0,56 1,12 2,25 Dane z prób kontrolnych 6,75 '0 Dane z prób wlasciwych 6,75 6,75 1 6,75 6,75 • 0,28 0,56 1,12 2,25 traktowaniu gleby., Zniszczenie, roslin Srednio chwas¬ tów* 4 13 37 74 93 19 32 49 69 91 Kuku¬ rydzy 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19 * Srednia wyliczona z szesciu chwastów (wyczyniac zólty, chwastnica jednostronna, sorgo dwubarwne, jeczmien, proso amerykanskie i dzika trzcina), trzy powtórzenia próby z kazdym chwastem.Srodki chwastobójcze bedace przedmiotem wyna¬ lazku sa uzyteczne w niszczeniu niepozadanego wzrostu roslin, przy czym moga byc stosowane przed — i po wzejsciu roslin, w miejscu, gdzie niszczenie takie jest wymaga: :e. Moga byc one wprowadzane do gleby przed rozpoczeciem upraw lub po uprawach, jak równiez mozna je stosowac powierzchniowo. Srodki te na ogól sporzadza sie w formach wygodnych do stosowania. Typowe for¬ my zawieraja dodatkowe skladniki lub nosniki roz¬ cienczajace. Moga byc one obojetne lub aktywne; Przykladami takich skladników lub nosników sa woda, rozpuszczalniki organiczne, nosniki pyliste^ nosniki granulowane, srodki powierzchniowo-czyn¬ ne, emulsje olej/woda i woda/olej, srodki zwilzaj-i ce, dyspergujace i emulgujace. Formy uzytkowe srodków chwastobójczych ^ to na ogól proszki pyliste, (koncentraty tworzace emulsje, granulaty i peletki lub imiikrokapsulkri.Proszki pyliste.Proszki pyliste sa to geste formy proszkowe do stosowania w postaci suchej. Charakteryzuja sie one swobodnym przeplywem i szybkim osiadaniem, a zatem nie sa latwo pnizenoszone z wiatrem na obszary, gdzie ich obecnosc nie jest pozadana. Za¬ wieraja one przede wszystkim skladnik aktywny i zwarty, swobodnie sypiacy sie staly skladnik.Ich uzytecznosc czasem poprawia sie przez do¬ danie srodka zwilzajacego a warunki wytwarzania czesto wymagaja uzycia obojetnego, absorpcyjnego czynnika scierajacego. Dla form proszkowych wed¬ lug wynalazku obojetny nosnik moze byc pocho¬ dzenia roslinnego lub mineralnego, srodek zwilza¬ jacy jest korzystnie anionowy lub niejonowy a ab¬ sorpcyjne czynniki scierajace sa pochodzenia mine¬ ralnego.Odpowiednimi klasami obojetnych stalych nosni¬ ków do stosowania w formach proszkowych sa proszki pochodzenia organicznego lub nieorganicz- nego, posiadajace wysoki ciezar nasypowy i latwy swojbodny przeplyw. Charakteryzuja sie one rów¬ niez mala jx)wierzchinia wlasciwa i slaba absorpcja cieczy. Odpowiednimi czynnikami scierajacymi sa glinki naturalne, ziemia okrzemkowa oraz napel- niacze mineralne syntetyczne, pochodne krzemionki i krzemianów. Sposród jonowych i niejonowych srodków zwilzajacych najbardziej odpowiednie sa te, które naleza do grupy zwanej jako srodki zwil^ zajace i emulgatory.Jakkolwiek bardziej korzystne sa srodki stale dla ich latwosci wprowadizania, to jednak mozna rów¬ niez „w formach proszkowych stosowac niektóre ciekle srodki niejonowe.Do korzystnych nosników pylistych naleza talki z zawartoscia miki, pirofilit, geste glinki kaolinowe, proszek tytoniowy i zmielona skala fosforanu wap¬ niowego. Korzystnymi czynnikami scierajacymi sa glinka atapulgitowa, ziemia okrzemkowa, drobna krzemionka syntetyczna oraz syntetyczne krzemia¬ ny wapniowe i magnezowe.Najbardziej korzystnymi srodkami zwilzajacymi sa aTulobenzo- i alkilonaftaleno-sulfoniany, siar- 255 10 czany wyzszych alkoholi alifatycznych, aminy lub amidy kwasowe, estry kwasów o dlugim lancuchu z sola sodowa kwasu izotionowego, estry sulfo- biirsztyniainiu sodowego, siarczany lub sulfoniany 5 estrów kwasów tluszczowych, nafta sulfonowa, sul- f:, owalne oleje roslinne i dwutrzeciorzedowe gli- : -le acetylenowe. Korzystnymi srodkami dyspergu¬ jacymi sa metyloceluloza, alkohol poliwinylowy lignino-sulfoniany, polimeryczne alkilonaftaleno * :l0 -sulfoniany, naftalenosulfonian sodowy, bisnaftale- nosulfonian polimetylenowy oraz sole sodowe N-metylo-N-(podstawionej kwasami o dlugim lan- cuchu)-taiuryny.W proszkach wedlug wynalazku, obojetne, stals 15 nosniki sa obecne w stezeniu od 30 do 90 procena wagowych w stosunku do calkowitej wagi. Czynnik scierajacy stanowi zwykle 5 do 50 procent a srodek zwilzajacy stanowi od okolo 0 do 1,0 procenta wa¬ gowego calkowitej wagi formy proiszkowej. Formy 20 proszkowe moga równiez zawierac inne srodki po-| wiarzchndowo-czynne, takie jak srodki dyspergujace w stezeniu od okolo 0,5 procenta wagowego i male ilosci srodków przeciw zbrylaniu i antystatycznychy Rozmiary czastek nosnika sa zwykle w granicach M 30 do 50 mikronów.Koncentraty tworzace emulsje.Koncentraty tworzace emulsje sa zwykle roztwo¬ rami substancji aktywnych w rozpuszczalnikach mieszajacych sie z cieczami niewodnymi, lacznia M ze srodkiem emulgujacymi. Przed stosowaniem kon¬ centrat rozciencza sie woda otrzymujac rozpiroszona emulsje kropelek rozpuszczalnika. ; Typowymi rozpuszczalnikami do stosowania^ w koncentratach tworzacych emulsje sa oleje z chwas- M tów, chlorowane weglowodory oraz niemieszajaceisie z woda etery, estry i ketony. Typowymi srodkami emulgujacymi sa srodki pówierzchruowo^czynne anionowe lufo niejonowe albo ich mieszaniny.; Przy¬ kladami sa dlugolancuchowe alfcilo- lub merkapto „ polietoksy-alkohole, alkiloarylo-polietoksy-alkohole. estry soirbitanu z kwasami tluszczowymi', etery poli- oksyetylenowe z estrami kwasów tluszczowych z sór- bitanem, estry polioksyetylenoglikolu z kwasami tluszczowymi lufo kalafonia, kondensaty dlugólancu- chowych alkilo-amidów, sole wapniowe lub amino-* we siarczków alkoholi dlugolancuchowych, rozpusz¬ czalne w oleju sulfoniany naftowe albo korzystnie, mieszaniny tych srodków emulgujacych. Tego typu srodki emulgujace stanowia od okolo 1 do 10 pro- 0 cent (wagowo) calkowitego ciezaru formy uzytko¬ wej.Tak wiec, bedace przedmiotem wynalazku kon¬ centraty tworzace emulsje skladaja sie z okolo 15 do okolo 50 procent (wagowo) skladnika aktywnego, okolo 40 do 82 procent (wagowo) rozpuszczalnika i od okolo 1 do 10 procent (wagowo) emulgatora.Moga one równiez zawierac inne dodatki, takie jak srodki powlekajace i zlepiajace.Granulaty i peletki Granulaty i peletki sa fizycznie stabilnymi, po¬ dzielonymi formami uzytkowymi, zawierajacymi skladniki aktywne przylegajace do/lub rozproszone w matrycy kohezyjnego, obojetnego nosnika o roz*j miarach makroskopowych. Typowa czastka posiada .5 rozmiary okolo 1 do 2 mm srednicy. Dla zapobie-126 11 zenia „uciekania" skladników aktywnych z granulki lub peletki czesto dodaje sie srodka powierzchnio¦-» wo-ozyinnego.Nosnik, korzystnie jest pochodzenia mineralnego i na ogól zalicza sie do jednego z dwu typów. 5 Pierwszym typem sa porowate, absorpcyjne gra¬ nulki uksztaltowane, takie Jak wstepnie uksztalto¬ wany i przesiany granulowany atapulgit lub eks¬ pandowany na goraco, granulowany i przesiany wermikulit. Na nosniki te mozna natryskiwac sro- u dek aktywny. Absorbuje sie on w stezeniu do 25 procent ogólnej wagi.Drugim typem, odpowiednim równiez do peletek sa poczatkowo sproszkowane glinki kaolinowe, uwodniony atapulgit lub glinki bentonitowe w pos- * taci bentonitów sodowych, wapniowych lub magne¬ zowych. Moga byc równiez obecne sole rozpuszczal¬ ne w wodzie takie jak sole sodowe dla ulatwienia rozpadu granulek lub peletek w obecnosci wilgoci.Skladniki te miesza sie ze skladnikami aktywnymi 20 otrzymujac mieszaniny, które granuluje sie lub peletkuje i nastepnie suszy otrzymujac forme uzyt¬ kowa, w której skladnik aktywny jest równomier¬ nie rozproszony w calej masie. Mozna wytwarzac, granulaty i peletki o zawartosci 25 do 30 procent * (waigowo) skladnika aktywnego, lecz czesciej, dla zapewnienia optymalnego rozproszenia wymagane jest stezenie okolo 10 procent. Granulaty wedlug wynalazku sa najbardziej uzyteczne w zakresie rozmiarów czastek 0,59—1,30mim. 30 Ssrodkiem powierzchniowo-czynnym, jest na ogól zwykly srodek zwilzajacy o charakterze anionowym lub niejonowym. Wybór najodpowiedniejszego srod¬ ka zwilzajacego zalezy od typu uzytego granulatu* Jezeli uksztaltowane granulki natryskuje sie sub- M stancja aktywna w formie cieklej, wtedy najodpo- wiejiniejsze sa srodki zwilzajace niejonowe, ciekle, mieszajace sie z irozpuszczalnilkiem. Sa to zwiazkj powszechniej znane jako emulgatory.Naleza do nich a!MloaryloHPolie*eroaJkx3ihole, poldeteroalkohole alki- *° lowe, estry poliofcsyetyienosoribitenu z kwasami, tluszczówyimi, estry glikolu polietylenowego z kwa¬ sami tluszczowymi lub kalafonia, kondensaty alki- loloamidów alifatycznych o dlugom lancuchu, ole¬ jowy roztwór nafty sulfonowanej luib sulfonianów « olei roslinnych l*ib ich mieszaniny. Srodki te wcho¬ dza w Sklad formy zwykle w ilosci do Okolo 5 pro¬ cent (wagowo) calkowitej masy formy uzytkowej.Jesli skladnik aktywny na poczatku miesza sie ze sproszkowanym nosnikiem a nastepnie granuluje lub peletkuje, mozna równiez uzyc ciekle, niejono¬ we srodki zwilzajace, lecz zwykle korzystnie jest wprowadzic w etapie mieszania jeden ze stalych, sproszkowanych anionowych srodków zwilzajacych, taki, jak podano przy proszkach zwilzalnych. Srod¬ ki te stanowia od 0 do 2 "procent '(wagowo) calko¬ witej masy formy uzytkowej.Tak wiec, korzystne, granulowane lub peletko¬ wane formy uzytkowe wedlug wynalazku zawieraja okolo 5 do 30 procent (wagowo) skladnika aktyw-? nego, okolo 0 do 5 procent (wagowo) srodka zwil¬ zajacego i okolo 65 do 95 procent (wagowo) obo¬ jetnego nosnika. Uzyte tu terminy objasniono w niniejszym opisie. 255 12 ; Mikrokapsulki Mikrokapsulki sa to calkowicie zamkniete kro¬ pelka lub granulki zawierajace substancje aktywne, w których materialem zamykajacym jest porowata i membrana, tak dobrana, aby pozwalala na prze¬ dostawanie sie substancji zamknietych w mikro- kapsulce do otaczajacego srodowiska z kontrolowana szybkoscia, w okreslonym czasie.Sdrapsiulkowane kropelki maja na ogól srednice i od okolo 1 do 50 mikronów. Zamknieta w kapsulej ciecz na ogól stanowi 50 do 95 procent wagi calej kapsulki i moze zawierac oprócz skladnika aktyw¬ nego mala ilosc rozpuszczalnika.Skapsulkowane granulki charakteryzuja sie poro¬ watymi membranami zamykajacymi otworki po¬ rów nosnika granulek, zatrzymujacymi wewnatrz ciecz zawierajaca skladniki aktywne w celu kontro¬ lowanego uwalniania. Typowe rozmiary granulek wynosza 1 mm do 1 cm sjrednicy. Do celów rol¬ nictwa rozmiary gsranulek wynosza na ogól 1 do 2 mm srednicy. Do celów niniejszego wynalazku uzyteczne sa zarówno granulki formowane przez wytlaczanie, aglomeracje luib zbrylanie jak i ma- terialy wystepujace w swej naturalnej formie.Przykladami, Jtakich nosników sa wermikulit, spie¬ kane granulaity glinek, kaolin, glinka atapulgitowa, trociny i wegiel granulowany.Do uzytecznych materialów zamykajacych na¬ leza zywice naturalne i syntetyczne, materialy oparte na celulozie, kopolimery styrenowo-lDutadie- nowe, poliakrylonitryl, poliakrylany, poliestry, poli¬ amidy, poliuretany i ksantogeniany skrobii.Formy uzytkowe ogólnie Kazda z powyzszych form uzytkowych mozna przygotowac jako opakowanie zawierajace zarówno srodek chwastobójczy jak i srodek przedluzajacy trwalosc, lacznie z innymi dodatkami (rozcienczal¬ niki, emulgatory, srodki powierzchniowo-czynn^ i inne). Formy te mozna równiez sporzadzac me¬ toda mieszania w zbiorniku, gdzie skladniki otrzy¬ muje si.a oddzielnie i laczy u hodowcy. Substancja chwastobójcza i -srodek przedluzajacy trwalosc moga byc stosowane w tym samym typie formy uzytkowej, albo tez dla kazdego z tych zwiazków mozna stosowac inna forme uzytkowa. Na przyklad, substancja chwastobójcza moze wystepowac w formie mikrokapsulek, podczas gdy srodek przedlu¬ zajacy trwalosc — w postaci koncentratu tworza¬ cego emulsje luib .na odwrót.W alternatywnym rozwiazaniu, srodek chwasto¬ bójczy i srodek przedluzajacy trwalosc moga byc stosowane kolejno, w dowolnej kolejnosci. Jest to mniej korzystny sposób, gdyz przy jednoczesnym stosowaniu otrzymuje sie lepsze wyniki.Na ogól mozna stosowac kazda konwencjonalna metode podawania. Miejscem stosowania moze byc gleba, nasiona, sadzonki lub rosnace rosliny, jak równiez zalane pola. Korzystne jest Stosowanie do- glebowe. Proszki i formy ciekle mozna Stosowac przy uzyciu rozpylaczy do proszków, opryskiwaczy mechanicznych i recznych i zraszaczy. Formy te mozna równiez stosowac z samolotów, jako proszki pylisite i srodki do rozpylania, dla ich wysokiej efektywnosci przy bardzo malych dawkach. W ty¬ powym przykladzie stosowania, w celu zmiany lub13 126 255 14 niszczenia wzrostu kielkujacych nasion lab wscho¬ dzacych roslin, proszek pylisty lub formy ciekle stosuje sie do gleby w zwykly sposób i rozprowa¬ dza w glebie do glebokosci przynajmniej 1,26 cm pod powierzchnie gleby. Nie jest konieczne miesza¬ nie fitotaksycznej foirmy uzytkowej z czastkami gleby. Formy te mozna natomiast stosowac przez opryskiwarnie lub zraszanie powierzchni gleby.Fitotoksyczne formy srodka wedlug wynalazku mozna równiez stosowac przez dodanie ich do wody irygacyjnej dostarczanej na pole. Sposób ten poz¬ wala na przenikanie ich do gleby w miare jak absorbuje ona wode. Proszki pyliste, granulaty l.ib formy ciekle zastosowane na powierzchnie gleby mozna wprowadzac pod powierzchnie w zwykly sposób, talki, jak bronowanie brona talerzowa, wlókowanie lub mieszanie.Formy uzytkowe srodka chwastobójczego (sroi.:a przedluzajacego trwalosc) mozna równiez stosowac do ziemi poprzez systemy irygacyjne. W technice tej, formy uzytkowe dodaje sie bezposrednio do wody irygacyjnej, na krótko przed irygacja pola.Technika ta moze byc stosowana we wszystkich obszarach geograficznych, niezaleznie od opadów deszczu, poniewaz zapewnia uzupelnianie opadów naturalnych w krytycznych okresach wzrostu ros¬ lin. Przy typowym stosowaniu, stezenie srodka chwastobójczego (przedluzajacego trwalosc) w wo¬ dzie irygacyjnej waha sie od okolo 10 do 150 czesci wagowych na milion. Wode irygacyjna podaje sie poprzez systemy zraszaczy, bruzdy powierzchniowe lub zalewanie. Taki sposób stosowania jest najbar¬ dziej skuteczny jesli jest dokonany przed kielkowa¬ niem chwastów, albo wczesna wiosna przed kielko¬ waniem luib w ciagu 2 dni po uprawie pola.Formy srodka wedlug wynalazku moga zawierac równiez inne srodki ochrony roslin, takie jak srodki grzybobójcze, owadobójcze, inne srodki chwasto¬ bójcze i podobne. Do odpowiednich srodków ochro-j ny roslin naleza tu kwas 2,4-dwuchlorofenoksyoc-» towy, kwas 2,4,5-trójchlorofenOksyoctowy, kwas 2-metylo-4-chlorofenoksyoctowy i ich sole, estry i amidy; pochodne triazyny, takie jak 2,4-bis(3-me7 toksypaxpyloamino)-6-metylo-tio-s-triazyna; 2-chlo- ro- 4 - etyloamino - 6 - izopropyloamino - s - triazyna; 2 -etyloamino-4-izopropyloamino-6- metylomerkapto- -c-juzyra; pochodne mocznika, takie jak 3-(3,4- -iwuchlor ofenylo)-1,1-dwumetylomoczinik; acetami¬ dy, takie jak N,N-dwuallilo-2-chloroacetamid, N-(a- i -cMoroc.2etylo)heksa metylenoimina i N,N-dwuety- l:-::-bromoacetamid; kwasy benzoesowe takie jak ¦l..\v£G C-ai-*J.rLC-?}5-dwuchlorobenizoesowy. Mozna równiez dodawac nawozy sztuczne, takie jak azotan amonowy, mocznik, superfosfat. io Ilosc formy uzytkowej bedacej przedmiotem wy¬ nalazku, która zawiera ilosc efektywna chwasto¬ bójczo, zalezy od gatunku nasion lub roslin, które maja byc niszczone. Dawka skladnika aktywnego waha sie od okolo 0,011 do okolo 56,25 kg/ha, ko-, 15 rzystnie od okolo 0,112 do okolo 28,12 kg/ha, przy czym zalezy oma od ogólnych kosztów i wymaga¬ nych wyników. Dla fachowców jest oczywiste, ze dla osiagniecia tego samego stopnia zniszczenia, formy wykazujace nizsza aktywnosc chwastobójcza M wymagaja wyzszych dawek niz zwiazki bardziej aktywne.Zastrzezenia patentowe M 1. Srodek chwastobójczy zawierajacy odpowiedni nosnik i srodki pomocnicze oraz skuteczna chwas¬ tobójczo ilosc tiolokarbaminianu o wzorze ogól¬ nym 1, w którym R,* R2 i R», kazdy oznacza nieza¬ leznie gru£e. alkilowa o 2—4 atomach wegla, zna- m mienny tym, ze dodatkowo zawiera karbaminian o wzorze ogólnym 2, w którym R4 i R5, kazdy oznacza grupe metylowa albo R4 i R5 tworza lacznio alkilenodioksylowa grupe o 1—4 atomach wegla albo R4 oznacza grupe trójfluorometylowa a R5 N oznacza atom wodoru albo R4 oznacza grupe o wzo¬ rze -CH2Br a R5 oznacza atom wodoru, przedluza¬ jacy trwalosc w glebie tiolokairbaminianu o wzo¬ rze 1, przy czym stosunek wagowy tiolokarbaminia¬ nu o wzorze ogólnym 1 do karbaminianu o wzorze 40 ogólnym 2 wynosi od okolo 1 : 1 do okolo 20 :1. 2. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, zna¬ mienny tym, ze zawiera jako substancje o dzia¬ laniu chwastobójczym N,N-dwUHn^propylotiolokar- baaninian S-etylowy oraz karbaminian N-metylo-» « /3,5-dwumetylofenylowy.126 2C5 d5jO^0"c-nh"CH5 uzór 2 -O-CH, I -0-CH2 mor 3 -0-CH2 I -0-CH-C2H5 wzór 'r 4 OZGraf. Z.P. Dz-wo, z. 1008 (80+15) 9.85 Cena 100 zl PL PL