Baal Ammon

Baal Ammon, a vegada chafrat lo « Saturn african », es la divinitat centrala de la religion cartaginesa a qui es ofèrt lo sacrifici del molk.

Dieu cosmic, ocupa una plaça de tria dins lo panteon berbèr-punic, possedís son sacerdoci, sos sanctuaris (tofet), sas representacions e los sieus atributs. Aviá per paredra Tanit. Son culte èra particularament exigent e demandava una totala fisança dels fidèls.

Dieu de la feconditat e de las culhidas, sembla aver, per son especificitat, constituit un element de permanença dins lo mond berbèr e, per son caractèr central (enoteïsme), bobriguèt la via al monoteïsme en Africa romana. Amb la romanizacion de l'Africa del Nòrd, aqueste dieu d'origina semitica es captat per la divinitat romana Saturn (sincretisme d'associacion) avant de desaparéisser amb lo trionf del cristianisme.

Pasmens, i a una cèrta subrevivença dins l'onomastica e mai precisament l'antroponimia, de prenoms en usatge subretot en Tunisia utilizant lo nom del dieu: per exemple una cultura es dicha « Baali » s’es menada sens irrigacion, o a la gràcia de Dieu^[1].

Yigael Yadin, arqueològ israelian, pensa qu'un culte èra rendut a Baal Ammon e a Tanit pendent l'edat del bronze a Hazor. Atal escavèt de roïnas d’aquesta vila d’estèlas, de masquetas e un estendard que fa ressona al culte d’aqueste dieu de la cultura punica^[2]. Mai, de comentators identifiquèron Baal Ammon e lo dieuMolòc citat dins la tradicion ebraïca, a causa dels sacrificis que se serián renduts a aqueste dieu a Cartage, lo nom Molòc remandant benlèu al tèrme molk o sacrifici^[3]. La question dels sacrificis umans a Cartage es pas gaire resolguda, a causa de la flaquesa dels indicis arqueologics e de la natura partisana de las fonts literàrias.

Una carièra de Cartage, situada près dels pòrts punics, pòrta lo nom de Baal Hammon^[4].

1. ↑ Ottavo contributo alla storia degli studi classici e del mondo antico Arnaldo Momigliano - 1987 p. 240 : « There Juno Caelestis (or simply Caelestis, destined to considerable veneration outside Africa) is Tanit (Tinnit), the female companion of Baal Hammon... Victoria was already recognized as a goddess during the Samnite Wars. She was later... ».
2. ↑ Yigael Yadin, Hazor, The Rediscovery of a great citadel of the Bible, éd. Random House, New York, 1975
3. ↑ Lawrence E. Stager et Samuel R. Wolff, « Child Sacrifice at Carthage. Religious Rite or Population Control? », Biblical Archaeology Review, janvier-février 1984
4. ↑ Rue Baal Hammon, Site archéologique de Carthage, Tunisie, sur google.com/maps

• Marcel Leglay, Saturne africain. Histoire, éd. De Boccard, Paris, 1966.

• Baal
• Tofet de Cartage