Schippbo

Schippbu ward dat Handwark, de Kunst un de Industrie nömmt, de Scheep mookt un repareert.

De Schippbu ward vun besünnere Bedrieven dörföhrt, de Werften. Dor ward dat Schipp, tomeist in en Dröögdock op Kiel leggt. Denn ward de Rump opbaut, toeerst de Spantens, denn de Plankens, denn de Opbau. Denn ward dat Schipp to Water laten, dat heet, dat löppt vun den Stapel. An den Utrüstungskai kümmt denn de Rest vun de Inbauten rin.

För dat een Schipp baut ward, mutt dat eerstmol konstrueert warrn. Freuger weer dat na de Erfahrung un Handwarksregeln. In de niege Tied geev dat denn nipp un naue Plaans. Un en Modell, wat nipp un nau so utkiekt as dat Schipp, blots lütter is. Dat weer al in dat 17. Johrhunnert so. Vun dat 19. Johrhunnert weg weern anner Modellen ok dorto dor, de Hydrodynamik vun dat Schipp ruttokriegen. Hüüt geiht dat mit Computermodellen.

Toeerst weern dat de Ägypters, de Scheep för den Nil baut hebbt. Al ut Holt. Vun de Tied geev dat denn den Timmermann, den Seilmoker un den Reepslager. De Reepslager ehr Tampens weern ok för de Stabilität neudig, vun wegen dat se Vörschipp un Achtersteven tosomen holln harrn. Anners weern de Scheep tweibroken.

De Phönizier un Greken dreven dat denn wieder. Se moken grote Langscheep un Hannelsscheep för de Middellannsche See un de Swarte See. Faken weer dat neudig, dat Schipp op See wedder kloor to moken. Vun dor weg weer de Timmermann an Bord neudig. Toerst weer dat Bauen an den Strand dat Normale, denn geev dat de ersten Werften.

In dat 3. Johrhunnert v. Chr. weer de Schippbau de Domäne vun de Karthagers. Denn keem de punisch Kreeg un de Römers hebbt den anfungen, ok grote Scheep to bauen.

In dat Middeloller geev dat an de Middellannsche See un in den Norden twee Linien vun de Utwickeln.

An't Mittelmeer güng dat na de Wies vun de Römers wieder, in Skandinavien un bi de Sassen keem de Klinkerbuwies för de Planken op. Dat Nydam-Schipp ut dat 4. Johrhunnert is typisch dorför.

De Wikingers harrn denn dorut ehr Langscheepe utwickelt, mit de se op Wikingerfohrt güngen, obers ok na Iesland, Gröönland un Amerika. Denn ok Hannelsscheep, de breder weern. De Wikingerscheep harrn en Rahseils.

In de Hansetied keem dat denn to de Hansekogge, ok mit Klinkerplankens, obers wat breder un mit en Ruder in de Mitt. Later keem denn de Kraweelplankung ok na den Norden un de Holk keem op.

De ersten Dröögdocks geev dat bi de Chinesen. Dor harr de Admiral Zheng He al an den Anfang vun dat 15. Johrhundert welk in Nanking baut. Dat weer de Basis för siene riesigen Schattscheep, de över 100 m lang weern.

In Europa geev dat dat eerst Dröögdocks 1495 in Portsmouth (England).

De langste Tied weer Holt dat Material för den Schippbau. Denn woor dat Holt raar un Spantens un Kielswien woorn ok ut Iesen mookt. De Planken bleven ut Holt, kregen obers ünner Water noch Kopperblick op.

Komplett ut Iesen, dat wülln de Seelüü nich, vun wegen dat dat jo nich swemmt. Obers as denn in en Storm blots een iesern Schipp dörkeem un de hölten Scheep nich, güng dat anners. Vun 1890 weg keem denn de Stahl, de mit Nieten tosomenholln woor.