گەرم
بلێڤکرن
[دەستکاری]رەنگدێر
[دەستکاری]| پۆزیتیڤ | کۆمپاراتیڤ | سووپەرلاتیڤ |
|---|---|---|
| گەرم | گەرمتر | هەری گەرم گەرمترین |
گەرم
- نە سار، نە تەزی،
خوەدی تین، تەسیرا اگری یان ژی یا رۆژێ - گور، گەش، خورت:
- ژ دل، جدی، دۆستانە:
- سلاڤێن گەرم، سپاسیەکە گەرم، بخێرهاتنەکە گەرم
ژ وێژەیا کلاسیک
[دەستکاری]- حەر دەما خوتبە دهاتە
گەرم دبوون زکرئوو جڤاتە
کەشف دبوون ژێ موجزاتە — (فەقیێ تەیران، )
بئا لفابەیێن دن
[دەستکاری]حەروها
[دەستکاری]نێزیک
[دەستکاری]تێکلی
[دەستکاری]قافیە
[دەستکاری]بنێرە هەروها
[دەستکاری]ژێ
[دەستکاری]ئەتیمۆلۆژی
[دەستکاری]حەڤرەها سۆرانی گه‌رم (گەرم)، هەورامی/زازاکی گەرم، بەلووچی/فارسی گرم (گەرم)، پەشتوویی ګرم (گەرëم)،ئا ڤەستایی 𐬔𐬀𐬭𐬆𐬨𐬀 (گارəما، /گەرمە/)... سانسکریتی घर्म (گهارما) (گهارمá)، هندی घर्म (گهارما)،ئوو ردوویی گھرم (گهارم، گهەرم)... ەرمەنی ջերմ (ǰەرم) (ǰەرم)...ئا لمانی/هۆلەندی/ینگلیزی وارم، دانمارکی/نۆروەجی/سوێدی ڤارم... لاتینی فۆرموس (گەرم)... یوونانیا کەڤن θερμός (تهەرمóس) (تهەرمóس)... روسی горе́ть (گۆرéتʹ) (گۆرéتʹ: سۆتن، شەوتین، هلبوون)ئوو греть (گرەتʹ: گەرم کرن)... هەموو ژ پرۆتۆ-هندووەورۆپی *گʷʰەر- (گەرم).
پەیڤا یوونانی θερμός (تهەرمóس) هەم وەک تەرمۆسئوو هەم ژی وەک پێشگرا تەرمۆ- کەتیە گەلەک زمانانئوو کوردی ژی.
حەمان رەهێ پرۆتۆ-هندووەورۆپی هەروها سەرەکانیا پەیڤا لاتینی فۆرنوس / فورنوسئە کو وەک فرن کەتیە کوردی ژی.
- چاڤکانی:
- جهیەت، مجهاەل ل. (2003): کوردسه-ئەنگلسه دجتۆناری، فەرهەنگا کورمانجی-Iنگلیزی، یالەئو نڤەرستی پرەسس.
- حۆرن، پاول. (1893): گروندرسس دەر نەوپەرسسجهەنئە تیمۆلۆگە [بنگەهێئە تیمۆلۆژیا فارسی] (بئا لمانی). ستراسسبورگ
- رخ، حەلموت،ئە دیتۆر (2001): لەخکۆن دەر ندۆگەرمانسجهەن ڤەربەن، چاپا دویەم، وەسبادەن: در. لودوگ رەجهەرت ڤەرلاگ. Iسبن 3895002194
- تهە تۆوەرئۆ ف بابەل -ئا نئە تیمۆلۆگجال داتاباسە پرۆژەجت [برجا بابلێ - پرۆژەیەکە دانەگەهائە تیمۆلۆژی] (بئی نگلیزیئوو روسی): http://starling.rinet.ru/
- تسابۆلۆڤ، ر. ل.، فەرهەنگائە تیمۆلۆژی یا زمانێ کوردی ["Цаболов، Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"]، مۆسکۆڤا، 2001-2010
- واتکنس، جالڤەرت، تهەئا مەرجان حەرتاگە دجتۆناریئۆ ف Iندۆ-ئەورۆپەان رۆۆتس [ارشیڤ]، حۆوگهتۆن مففلن جۆ.، 2007، چاپا 2ەم
ب زاراڤایێن دن
[دەستکاری]وەرگەر
[دەستکاری]هنەکی گەرم، بئا وایەکی خوەش گەرم
- ئالبانی: نگرۆهتë → سق
- ئالمانی: وارم → دە
- ئارۆمانی: جالدو
- ئاسامی: গৰম (گۆرۆم)
- ئاڤاری: хинаб (χناب)
- ئازەری: لıق → از
- باشکیری: йылы (یïلï)
- بەلاروسی: цёплы → بە (جژóپلی)
- بەنگالی: গরম → بن (گôرôم)
- برەتۆنی: تۆمم → بر
- بولگاری: то́пъл (تóپǎل)
- بورمایی: ပူ → می (پو)، နွေး → می (نوە:)
- بوریاتی: дулаан (دولاان)
- جنگپهۆیی: لوم
- چەچەنی: мела (مەلا)
- چەکی: تەپلý → جس
- چینی:
- چوڤاشی: ӑшӑ (ăšă)
- دانمارکی: ڤارم → دا، لون
- ئەندۆنەزیایی: هانگات → د، پاناس → د
- ئەرەبی: دَافِئ (دāفʾ)، دَفِيء (دافīʾ)
- ئەرمەنی: ջերմ → هی (ǰەرم)، տաք → هی (تاکʻ)
- ئەسپەرانتۆیی: ڤارما → ەۆ
- ئەستۆنی: سۆە → ەت
- ئەڤەنی: ням (ņام)
- ئەڤەنکی: няма (ņاما)
- فارسی: گرم → فا (گارم)
- فینی: لäممن → ف، لäمپöنەن → ف
- فرانسی: جهاود → فر ن، جهاودە → فر م
- فریۆلی: جژالت، čهالد
- فریسیا باکور: وāرەم
- فریسی: واارم → فی
- گاەلیکا سکۆتی: بلàته
- گالیسی: قوەنتە → گل ن، مۆرنۆ → گل
- گورجی: თბილი → کا (تبل)
- گووارانی: اکو
- حایتی: جهۆ
- حگاۆنۆنی: ماداگادانگ
- حندی: गरम → ه (گارام)، गर्म → ه (گارما)
- حمۆنگی: کوب، سۆڤ
- حۆلەندی: وارم → نل
- ئیبرانی: חמים → هە ن (کهامíم)، חמימה م (کهاممá)
- ئینگلیزیا کەڤن: وەارم
- ئینگلیزی: وارم → ەن
- ئینگریی: لäممää، سۆۆژا
- ئینگووشی: мела (مەلا)
- ئینتەرلینگوا: جالدە، جالۆرۆسە
- ئیرلەندی: تە
- ئیتالی: جالدۆ → ت
- ئیو مەنی: سۆوڤ
- ئیزلەندی: هلýر → س
- ژاپۆنی: 暖かい → ژا (あたたかい،ئا تاتاکا)، 温かい → ژا (あたたかい،ئا تاتاکا)، ホカホカ (حۆکاهۆکا)
- ژاڤاییا کەڤن: هانگĕت، پاناس
- ژاڤایی: انگەت → ژڤ
- کالمیکی: дулан (دولان)
- کاشووبی: جەپłی
- کاتالانی: جالەنت → جا، جàلد → جا
- کەچوایی: ق’وñ → قو
- کرگزی: жылуу → کی (جıلوو)
- کۆمی-پەرمیاکی: шоныд (šۆنید)
- کۆرەیی: 따뜻하다 → کۆ (تتاتتەوتهادا)
- کۆتتی: فال، پهال
- کرەیۆلیا مۆریتانی: سۆ
- لاتگالی: سیلتس
- لاتینی: جالدوس → لا، جالەō، فۆرموس
- لاتڤیایی: سلتس → لڤ
- لاوسی: ອຸ່ນ (ʼون)، ອົບອຸ່ນ (ʼۆپ ʼون)
- لیتوانی: šلتاس ن، šلتا م
- لۆمباردی: جالد
- لوکسەمبوورگی: واارم → لب، ووارم
- مòچەنۆیی: بòرم
- ماکەدۆنی: топол (تۆپۆل)
- مالایالامی: ഊഷ്മള → مل (ūṣماḷا)
- مالەزی: هانگات، سوام، پاناس → مس
- مانچوویی: ᠪᡠᠯᡠᡴᠠᠨ (بولوکان)
- مانسی: ма̄лтып (مāلتیپ)، лоньсиӈ (لۆنʹسň)
- ماۆری: ماهانا → م، پūماهانا، پūوەراوەرا، پūوەرا، پūāهورو، āهورو
- مەجاری: مەلەگ → هو
- مزۆیی: لوم
- مۆنگۆلی: дулаан → من (دولاان)، дулаахан (دولااهان)
- نانایی: няма
- نۆرماندی: جاوود
- نۆروەجی: ڤارم → نۆ
- ئۆریایی: ଗରମ (گôرôمô)
- ئۆسەتی: хъарм (قارم)
- ئۆیگوری: ئىلمان (لمان)، ئىسسىق (سسق)
- ئۆزبەکی: لق → وز، سسق → وز
- پاپیامەنتۆیی: کایەنتە
- پۆلۆنی: جەپłی → پل
- پۆرتوگالی: مۆرنۆ → پت، قوەنتە → پت
- قازاخی: жылы (ژیلی)
- راپانویی: هانا
- راوانگی: لø̀م
- رۆمانجی: جهاود
- رۆمانی: تاتۆ
- رۆمانیایی: جالد → رۆ ن، جالدă → رۆ م
- روسی: тёплый → رو (تژóپلیژ)
- سامیا باکوری: لەککاس
- سامۆایی: مافانافانا
- سانسکریتی: उष्ण → سا (وṣṇا)
- ساردینی:
- ساسساریسی: جالدو
- سەبوانۆیی: الموۆت، گانگ
- سجیلی: جàودو → سجن
- سربۆخرواتی:
- سلاڤیا کەڤن:
- کریلی: топлъ (تۆپلŭ)
- سلۆڤاکی: تەپلý
- سلۆڤەنی: تۆپەل → سل
- سۆربی:
- سپانی: جالەنتە → ەس، جáلدۆ → ەس، جالورۆسۆ → ەس
- سوندانی: وارم
- سوێدی: ڤارم → سڤ
- تاجکی: гарм → تگ (گارم)
- تالیسه:
- تالشی: گرم (گارم)
- تاگالۆگی: مانت
- تایی: อุ่น → ته (ùن)
- تەلووگوویی: వెచ్చని → تە (ڤەججان)
- تەرناتەیی: ساهو
- تەتەری: җылы (جıلı)
- تەتوومی: ماناس
- تدۆرەیی: ساهو
- ترکی: ıلıک → تر
- ترکمەنی: ýیلی
- تۆنگی: مāفانا
- تۆخاری ب: تāپجە، ەماللە
- توپینامبایی: اکوب
- ئودمورتی: шуныт (šونیت)
- ئوردوویی: گرم (گارام، گارم)
- ئووکراینی: те́плий (تéپلیژ)
- ڤەنیسی: جالت
- ڤیەتنامی: ấم → ڤ
- ڤۆرۆیی: لäمم
- وەیلسی: جیننەس → جی
- خمێری: ក្ដៅ → کم (کداو)
- یدیشی: וואַרעם (ڤارەم)
- یوونانی: ζεστός → ەل (زەستóس)
- کەڤن: θερμός (تهەرمóس)
- زێلاندی: واەرم
- ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.
کەل، زێدە گەرم
- ئاهۆمی: 𑜍𑜨𑜃𑜫 (رۆن)
- ئالبانی: نخەهتë → سق
- ئالمانیا پەننسیلڤانا: هەەسس
- ئالمانی: هەß → دە
- ئاسامی: গৰম (گۆرۆم)، তপত (تۆپۆت)، চেঙা (سەṅا)
- ئاستووری: جالەنتە → است
- ئاینویی: セセㇰ (سەسەک)، セイセㇰ (سەیسەک)
- ئازەری: ست → از، قاینار → از، قıزğıن → از
- باهناری: تŏ
- باسکی: بەرۆ
- باشکیری: эҫе (ەθە)
- بەلاروسی: гара́чы (هارáčی)
- بەنگالی: গরম → بن (گôرôم)
- بیکۆلیا ناڤەراست: مانت
- بولگاری: горе́щ (گۆرéšت)
- بورمایی: ပူ → می (پو)
- چامجورۆیی: جهپەلۆ
- چەچەنی: довха (دۆوχا)
- چەکی: هۆرکý → جس ن
- چەرۆکی: ᎤᏗᎴᎩ (ودلەگ)
- چینی:
- کانتۆنی: 熱 (ژت6)
- دونگانی: жә (řə)
- ماندارینی: 熱 → زه (رè)
- مننانی: 熱 → زه-من-نان (ژۆا̍ه، لۆا̍ه)، 燒 → زه-من-نان (سۆ)
- وویی: 熱
- چوکچی: нытгылӄин (نیتگیلقن)
- دانمارکی: ڤارم → دا
- دڤەهی: ހޫނު (هūنو)
- ئەندۆنەزیایی: پاناس → د
- ئەرەبی: حَارّ → ار ن (ḥāرر)، سَاخِن → ار (سāḵن)
- ئەرمەنی: տաք → هی (تاکʻ)
- ئەسپەرانتۆیی: ڤارمەگا
- ئەستۆنی: کووم → ەت
- ئەڤەنکی: хэку (هəکو)
- فارسی: داغ → فا (دâğ)
- فەری: هەتور
- فینی: کووما → ف
- فرانکۆپرۆڤانسی: جهôد
- فرانسی: جهاود → فر
- فریۆلی: جژالت، čهالد
- گاەلیکا سکۆتی: تەته
- گالیسی: قوەنتە → گل
- گورجی: ცხელი → کا (جخەل)
- گووارانی: اکو
- حایتی: جهۆ
- حندی: गरम → ه (گارام)، गर्म → ه (گارما)، उष्ण → ه (وṣṇ)، तपित → ه (تاپت)
- حونگاران: (ەخجەسسڤەلی،ئو نپلەاسانتلی) فۆررó → هو، (پلەاسانتلی، مۆدەراتەلی) مەلەگ → هو
- حیلیگاینۆنی: مانت
- حمۆنگی: کوب
- حۆلەندی: هەەت → نل، وارم → نل
- Iسانی: ฮ้อน
- ئیبرانی: חַם (کهام)
- ئیدۆیی: ڤارمەگا → ۆ
- ئیلۆکانۆیی: ناپودۆت
- ئینگلیزیا کەڤن: هāت، وەارم
- ئینگلیزی: هۆت → ەن
- ئینگریی: کووما، ڤار
- ئینگووشی: дӏайха (دʿاژχا)
- ئینتەرلینگوا: جالدە
- ئیرلەندی: تە
- ئیرلەندیا کەڤن: تé
- ئیتالی: جالدۆ → ت، بۆللەنتە → ت
- ئیو مەنی: ژۆرم
- ئیزلەندی: هەتور → س
- ژاپۆنی: 熱い → ژا (あつい،ئا تسو)
- ژاڤایی: پاناس → ژڤ
- کاپامپانگانی: ماپال
- کاتالانی: جالەنت → جا
- کاینگانگی: رỹ
- کەچوایی: روپها
- کەشمیری: وُشُن (ڤوśون)، گَرٕم (گارụم)، تۆت (تۆت)
- کرگزی: ысык → کی (ıسıک)
- کینگالی: රස්නෙ (راسنە)، උණු → س (وṇو)
- کۆمی-پەرمیاکی: пöсь (پöسʹ)
- کۆرەیی: 뜨겁다 → کۆ (تتەوگەۆپدا)،
- کۆتتی: افام، فال، پهال، پالتو، پالá، پفóلتو
- کرەیۆلیا فرانسی یا لۆوسانا: سهۆ
- لاتگالی: کۆرستس
- لاتینی: جالدوس → لا، گنەوس → لا
- لاتڤیایی: کارستس → لڤ
- لاوسی: ຮ້ອນ (هǭن)
- لیتوانی: کارšتاس
- لوەیی: ᦣᦸᧃᧉ (هۆان2)
- ماکەدۆنی: врел (ڤرەل)، жежок (žەžۆک)، топол (تۆپۆل)
- مالایالامی: ചൂട് → مل (جūṭŭ)
- مالاییا بابا: پانە
- مالەزی: پاناس → مس
- مالتایی: سħون ن
- مانچوویی: ᡥᠠᠯᡥᡡᠨ (هالهūن)
- ماۆری: ماهانا → م، وەرا
- ماراتی: गरम (گارام)، तप्त (تاپتا)
- مۆنگۆلی: халуун → من (هالوون)
- نانایی: пеку
- ناخی: جەر
- نۆروەجی: ڤارم → نۆ، هەت → نۆ
- ئۆکسیتانی: جاود → ۆج ن
- ئۆرۆمۆیی: هۆ'اا
- ئۆسەتی: тӕвд (تæڤد)
- ئۆیگوری: ئىسسىق (سسق)
- ئۆزبەکی: سسق → وز
- پانگاسینانی: امپوەتانگ
- پاراوکی: هاخ
- پەشتوویی: تود → پس ن (تۆد)، توده م (تاودا)، ګرم (گارëم)
- پۆلۆنی: گۆرąجی → پل
- پۆرتوگالی: قوەنتە → پت
- قازاخی: ыстық (یستیق)
- راپانویی: هانا
- رۆمانیایی: جالد → رۆ، فەربنتە → رۆ
- روسی: горя́чий (گۆرژáčژ)
- س'گاو کارەنی: ကိၢ် (کۆẖ)
- ساکسۆنیا کەڤن: هēت، وارم
- سامۆایی: ڤەڤەلا
- سانسکریتی: उष्ण → سا (وṣṇا)، तप्त → سا (تاپتا)
- سەبوانۆیی: نت
- سربۆخرواتی:
- سیلهەتی: ꠉꠞꠝ (گۆرۆمۆ)
- سلۆڤاکی: هۆرúج
- سلۆڤەنی: ڤرۆč → سل
- سۆمالی: کول
- سپانی: جالەنتە → ەس، موی جالەنتە
- سوێدی: هەت → سڤ، ڤارم → سڤ
- شانی: ႁွၼ်ႉ (هô̰ان)
- تاجکی: доғ (دۆġ)
- تاگالۆگی: مانت، ناکاپاپاسۆ
- تاییا باکوری: ᩁ᩶ᩬᩁ
- تایی: ร้อน → ته (رɔ́ɔن)
- تەلووگوویی: వేడైన (ڤēḍانا)
- تەتەری: эссе (ەسسە)
- تەتوومی: ماناس
- ترکی: سıجاک → تر
- ترکمەنی: یسسی
- تیبەتی: ཚ་པོ (تسها پۆ)
- تۆنگی: ڤەلا
- تۆخاری ب: ەماللە
- توپینامبایی: اکوب
- توڤانی: изиг (زگ)، хайныышкынныг (خاینııشکıننıگ)
- ئودی: гам (گام)
- ئودمورتی: пӧсь (پöسʹ)
- ئوردوویی: گرم (گارام)
- ئووکراینی: гаря́чий (هارژáčیژ)
- ڤیەتنامی: نóنگ → ڤ
- ڤۆلاپووکی: هتک → ڤۆ
- وارایی: نت، پاسۆ، توب-ۆک
- وەیلسی: پۆەته → جی
- خمێری: ក្ដៅ → کم (کداو)
- یدیشی: הייס (هەیس)
- یۆروبایی: گبۆنا
- یوونانی: ζεστός → ەل ن (زەستóس)، θερμός → ەل (تهەرمóس)
- زهوانگی: ندات
- زولویی: فودومەلە
- ئەڤ قسمێ وەرگەرێ ژئا گاهیێن ناڤەرۆکا ڤێ گوهەرتۆیا گۆتارا وەکهەڤئا ل سەر ویکیفەرهەنگائی نگلیزی پێک تێ.
ناڤدێر
[دەستکاری]گەرم مێ
- گەرماهی، گەرمایی، گەرمی، رەوشا گەرم:
- لاشێ گەرناسئوو مێرا ژ بەر گولێ نەیارا
نەمایە جی ژ دەردان برین ل سەر برینێ
تلی نەما خوە دگرن ل چەقماقێ تفنگا
زنگرینە سەرئوو بن ژ گەرمێ، تەڤ ژ تینێ. — (سەیدایێ تیرێژ: برین ل سەر برینێ)
- لاشێ گەرناسئوو مێرا ژ بەر گولێ نەیارا
وەرگەر
[دەستکاری]گەرماهی — بنێرە گەرماهی
رەنگدێر
[دەستکاری]گەرم
رەنگدێر
[دەستکاری]گەرم (فۆرما مێ گەرمە)
بلێڤکرن
[دەستکاری]ناڤدێر
[دەستکاری]گەرم
چاڤکانی
[دەستکاری]- ↑ فەرهەنگا کوردی-ئینگیلیزی یا سالاه ساداللاه