Bangladess

Nákvæmur uppruni orðsins Bangla er ekki þekktur, þó að það sé talið koma frá „Vanga“, fornu konungsríki og landsvæði á árósum Gangesfljóts á indverska meginlandinu. Ríkið var í Suður-Bengal, en kjarnasvæðið þess náði yfir núverandi suðurhluta indverska héraðsins Vestur-Bengal og suðvesturhluta Bangladess. Í íslamskri hefð er sagt að heitið komi frá „Bung/Bang“, sem var sonur Hind (sem aftur var sonur Hams, sonar Nóa) sem hafi fyrstur manna byggt svæðið. Viðskeytinu „al“ var bætt við það eftir að furstar til forna reistu hauga sem voru 10 fet á hæð og 20 á breidd á láglendinu við rætur hæðanna sem kallaðar voru „al“. Með því að bæta viðskeytinu við Bung, varð heitið Bengal til og öðlaðist fastan sess“. ^[1][2] Þessa kenningu er að finna í sagnfræðiritinu Riyaz-us-Salatin eftir Ghulam Husain Salim.^[3]

Aðrar kenningar benda á heiti frumdravidísks ættbálks frá bronsöld,^[4] ástríska orðið „Bonga“ (sólguð),^[5] og járnaldarríkið Vanga.^[5] Indóaríska viðskeytið Desh er dregið af orðinu deśha úr sanskrít, sem þýðir „land“. Þess vegna þýðir nafnið Bangladess „land Bengal“.^[6]

Hugtakið Bangla vísar bæði til Bengalsvæðisins og tungumálsins bengölsku. Elsta þekkta notkun hugtaksins er á Nesari-plötunum frá árinu 805. Hugtakið Vangaladesa er að finna í skjölum frá 11. öld á Suður-Indlandi. ^[6][7] Heitið fékk opinbera stöðu í soldánsdæminu Bengal á 14. öld.^[8] Shamsuddin Ilyas Shah lýsti því yfir að hann væri fyrsti „sja Bangala“ árið 1342. Orðið Bangla varð algengasta heiti svæðisins á íslamska tímabilinu. Portúgalar vísuðu til svæðisins sem Bengala á 16. öld.^[9] Hugtakið Bangladess var oft skrifað sem tvö orð, Bangla Desh, áður fyrr. Frá og með sjötta áratugnum notuðu þjóðernissinnar í Bengal hugtakið á pólitískum fjöldafundum í Austur-Pakistan .

 

Bangladess skiptist í átta stjórnsýsluumdæmi^[10][11][12] sem hvert er nefnt eftir höfuðstað þeirra: Barisal (opinberlega Barishal^[13]), Chittagong (opinberlega Chattogram), Dhaka, Khulna, Mymensingh, Rajshahi, Rangpur og Sylhet.

Umdæmin skiptast í héruð (zila). Í Bangladess eru 64 héruð, sem hvert og eitt skiptist aftur í upazila (undirdeildir) eða thana. Umdæmi hverrar lögreglustöðvar, nema þeirra sem eru á stórborgarsvæðum, skiptist í nokkur sveitarfélög þar sem hvert sveitarfélag samanstendur af mörgum þorpum. Á höfuðborgarsvæðunum er umdæmum lögreglustöðva skipt í deildir sem skiptast frekar í mahallas .

Engir kjörnir fulltrúar eru á umdæmis- eða héraðsstiginu og stjórn þeirra er í höndum skipaðra embættismanna. Beinar kosningar eru haldnar í hverju sveitarfélagi (eða deild) til að kjósa formann og nokkra fulltrúa. Árið 1997 voru samþykktar lög þannig að þrjú sæti (af 12) í hverju sveitarfélagi væru frátekin fyrir kvenkyns frambjóðendur.^[14]