rěč

rěč

Dźělenje słowow: rěč

IPA: ['ʀɨč]

Woznamy:

[1] komunikaciski srědk; system rěčnych znamjenjow

[2] přednošk, narěč

[3] rozmołwa, słowo

[4] (we wjazbje "žana rěč" tež:) slědy

[5] zamóžnosć rěčenja

Dalše wujasnjenja:

ě so w tutym korjenju wurjekuje kaž y a so prjedy tež tak pisaše.

Kolokacije:

[1] maćerna rěč = maćeršćina, kumštna rěč, kompjuterowa rěč, wobchadna rěč, rěč dźeržeć = přednošować

Přikłady:

[1] Štóž je sčasom a pilnje literarisce dźěławy, tón hakle swoju rěč prawje spóznaje a nawuknje, tón trajnje a płódnje lubować a česćić nawuknje Serbow ród a rěč. (Ćišinski)

Woboj rěči stej wosebje na němskich mjezach a wokoło městow jara po němsku złoženej, tola pak je deln[j]a bóle z němskim změšana dyžli horn[j]a. (Smoler)

[2] Tu steji jeho tam dźeržana rěč woćišćana - a sobu tež jeho adresa. (Dobrucky)

Wo biskopa Faulhaberowej rěči nowiny pisaja, zo hišće žana rěč na zhromadźiznje katolikow njeje tak wulke spodobanjo namakała a tak wulki přiwysk zbudźiła, kaž tale. (Katolski Posoł 1911)

[3] Nan rjekny: "Ja wjezu husycu." Njebě žana rěč była wo husycy, ale dźowka přiwza stare skoćo přećelnje, wone so podźakowa z někotrymi bórbotacymi połzwukami a kročeše sprostne a ćežkotne na nowy dwór. (Brězan)

Wo swjatych sakramentach, so samo rozemi, njebě žana rěč. (Katolski Posoł 1912)

[4] Zbliska wobhladane, zwosta wot mjedwjedźoweho kožucha jenož to kužmojte a to mjechke, ale hewak žana rěč wo mjedwjedźu, dokelž, kak drje by tón dyrbjał z tejele kože wulězć, kotraž žadyn zachod a žadyn wuchod njeměješe? (Brězan)

Rěčne wobroty:

[3] k rěčam być: za rozmołwu k dispoziciji stać

do (ludźacych) rěčow přińć = swoje mjeno zhubić

někoho do rěčow přinjesć = něčejemu mjenu škodźeć, sej wo někim hubu drěć

někomu do rěče/rěčow skočić/padnyć/zjěć = někoho přetorhnyć

wulke rěče wjesć = so z wulkimi słowami naduwać

[5] něšto někomu rěč wotrazy = něšto někoho tak překwapi, zo womjelknje

Wotwodźene wopřijeća:

rěčeč, rěčny, narěč, podrěč, rěčnik, rěčnica