Parador de turismo

Coa súa creación buscábase aproveitar os numerosos monumentos históricos e artísticos, así como as paraxes de gran beleza que posúe España, para situar uns establecementos que permitisen coñecer a variada riqueza cultura, artística, histórica e paisaxística do país

A rede de Paradores abarca gran parte da xeografía española, desde os Pireneos ata as Illas Canarias. Boa parte deles están situados en edificios de interese histórico-artístico, tales como castelos ou mosteiros, que foron debidamente rehabilitados para usos hostaleiros. Outros, na súa maioría os de recente apertura, son de nova planta.

Tales establecementos adoitan estar situados en zonas apartadas e afastadas dos habituais circuítos turísticos. Deste xeito, ningunha das principais cidades de España (como Madrid, Barcelona, Valencia, Sevilla ou Bilbao) conta cun, aínda que todas teñen algún parador próximo. Nas Illas Baleares tampouco hai Paradores de Turismo. Porén, as Illas Canarias contan con cinco (en La Gomera, El Hierro, Tenerife, La Palma e Gran Canaria) e tamén hai en Ceuta e Melilla, as dúas cidades autónomas do norte de África.

No ano 2012, a rede de paradores estaba formada por 93 establecementos. O Plan de Expansión de Paradores fai fincapé na innovación e modernización.^[1]

En Portugal, pódense atopar establecementos equivalentes aos Paradores de Turismo españois que reciben a denominación de Pousadas.

 

 

O proxecto Vive la Historia^[2] trata de contar ás persoas usuarias os segredos duns edificios que transmiten a súa historia e as súas lendas a través das figuras que o habitaron, dos usos que tiñan no pasado os seus espazos e do significado da decoración dos seus patios e fachadas, achegando información sobre os seus diferentes estilos arquitectónicos.

Esta inciativa foi precedida polo proxecto Parador Museo. Os que se hospedaban nun Parador Museo recibían, xunto coa chave do seu cuarto, unha guía de visita para poder facer un percorrido polo interior do monumento, durante o que ían encontrando un conxunto de soportes informativos, ilustrados con planos, mapas, gráficos e fotografías, que explican os aspectos máis significativos do edificio.^[3] Para a elaboración destes contidos, a rede de paradores conta cun equipo propio que investiga o pasado dos monumentos, mergullándose en arquivos históricos, bibliotecas e museos, até reuniren unha información ampla e fidedigna do pasado do parador.^[4]

 

Instalado no Castelo de Cardona (Barcelona), que ten as súas orixes no século III a.C., no que os iberos xa construíran no lugar unha fortificación e que, na alta Idade Media, foi fronteira da Marca Hispánica con Al-Andalus.

Neste enclave establecéronse as tropas francas de Carlomagno a finais do século VIII. Cen anos máis tarde, o conde Wifredo I o Viloso impulsou a construción do castelo e lle outorgou a primeira carta de poboación.^[5]

Desde o século XI até o XV foi a residencia dos señores de Cardona, que iniciaron a edificación das dependencias palacianas da espectacular canónica de Sant Vicenç, obra fundamental do románico catalán. A riqueza proporcionada polo sal impulsou o seu poder, até o punto de seren considerados como reis sen coroa.

A aparición da artillaría obrigou, no século XVII, a mellorar as defensas, levantándose baluartes e instalando canóns. O resultado foi unha fortaleza case inexpugnábel, que só capitulou o 18 de setembro de 1714 e que foi o último reduto da resistencia catalá ás tropas de Filipe V, pero que nunca rendeuse durante os interminables asedios das guerras dos Segadores, da Independencia ou das Carlistas.

As súas instalacións militares, que practicamente acabaron derruídas, foron reconvertidas nun parador, que abriu as súas portas en 1976.^[5]

 

Situado nun convento de finais do século XV (Convento de San Francisco) construído por decisión dos Reis Católicos, dentro do recinto da Alhambra, sobre un palacio nazarí do que aínda se conservan restos, como a Sala Nazarí.

Numerosas obras de arte e pezas de mobiliario antigo decoran o claustro e as estancias interiores.^[6]

 

O Parador Museo de León, un dos monumentos máis importantes do Renacemento español, ocupa o antigo Mosteiro de San Marcos, Mosteiro-Hospital construído a partir do século XVI^[7] que sucedeu a outro dos tempos do rei Afonso VI.^[8] Parte do edificio alberga o Museo da cidade.

A orixe deste edificio data do século XII, cando a infanta Sancha de Castela realizou unha doazón destinada á construción dun modesto edificio ás aforas da cidade no que puideran "hospedarse os pobres de Cristo", converténdose así nun templo-hospital para refuxio dos peregrinos que realizaban o Camiño de Santiago.

No século XVI derrubouse este hospital, realizándose un novo grazas a unha doazón de Fernando o Católico, baixo a dirección de Xoán de Orozco (igrexa), Martín de Villarreal (fachada) e Xoán de Badaxoz o Mozo (claustro e sancristía). A construción foi, porén, moi lenta, sendo finalizadas as obras no século XVIII.

O parador dispón, ademais dos cuartos e o restaurante, de amplos salóns e unha biblioteca. Así mesmo garda numerosas obras artísticas e decorativas. Pinturas da escola flamenga, tallas de madeira, mobles recuperados de igrexas e casas señoriais derrubadas, tapices e tamén obras de artistas contemporáneos, como Lucio Muñoz, Vela Zanetti, Redondela, Álvaro Delgado, Ochoa, Macarrón e Vaquero Turcios. Severo Ochoa, nunha das súas visitas ao parador, comentou: "Que sorte que teñan tres obras do meu amigo Goñi", ao que á dirección do parador contestou: "Don Severo, non só temos tres, senón trinta". En canto ao edificio, a principios do século XIX o capitán de navío da Royal Navy Samuel E. C. Widdrington dixo: "Nada pode superar a beleza dos arabescos e demais ornamentos da fachada de San Marcos.^[9]

 

O castelo Novo de Oropesa, na vila do mesmo nome, na provincia de Toledo, data do ano 1402 en que pasou, co condado creado en 1475, aos duques de Frías. Estes vendérono ao Concello, que o usou como coso taurino. Posteriormente foi adquirido polo estado.

A vila de Oropesa e o seu castelo (vello) foran cedidas en 1355 a Don García Álvarez de Toledo, por renunciar a ser Gran Mestre da Orde de Santiago en favor dun fiel seguidor de Henrique II. O castelo foi escenario das loitas mantidas pola sucesión ao trono de Xoana a Beltranexa e, posteriormente, dos disturbios comuneiros. Desde esta fortaleza saíu o conde de Oropesa, aliado de Xoán de Padilla, para combater ás tropas imperiais de Carlos V.^[10]

No conxunto destacan a Torre da homenaxe (que non forma parte do parador) e as columnas e soportais do patio.

 

O Parador de Úbeda, un dos paradores máis antigos de España, posto que foi inaugurado en 1930, emprázase no Palacio do Deán Ortega, declarado Ben de Interese Cultural, antiga casa nobiliaria de estilo renacentista de traza clásica atribuída ao arquitecto Andrés de Vandelvira. De feito, trátase do antigo palacio que ocupaba o deán da contigua Sacra Capela do Salvador.^[11]

O palacio foi construído no século XVI e reformado ao longo do XVII. Consta duna sobria fachada de pedra cunha fermosa entrada adintelada. No seu interior destaca o patio de dupla galería, coa parte superior acristalada e unha serie de delicadas columnas de estilo renacentista-nazarí.

Recentemente realizáronse obras de ampliación, restaurando un edificio adxunto para novos cuartos, mantendo o equilibrio co contorno da Praza Vázquez de Molina, pero aumentando o espazo para recepcións e restauración.

En Galicia hai un total de 12 paradores.^[12][13]

Imaxe	Nome	Localización	Categoría	Construción	Cuartos
	Hostal dos Reis Católicos (Parador Museo)	Santiago de Compostela		Pazo/Recinto histórico Hospital Real en 1499	137
	Parador de Ferrol	Ferrol		Rexional Pazo mariñeiro	38
	Parador de Vilalba	Vilalba		Torreón Medieval Século XV	48
	Parador de Ribadeo	Ribadeo		Rexional mariñeira	47
	Parador de Monforte de Lemos	Monforte de Lemos		Convento/Mosteiro Século XVII	50
	Parador de Verín	Verín		Rexional	23
	Parador de Santo Estevo	Nogueira de Ramuín		Mosteiro/Convento Século X	77
	Parador de Tui	Tui		Pazo	32
	Parador de Baiona	Baiona		Rexional	133
	Parador de Pontevedra	Pontevedra		Pazo Século XVI	47
	Parador de Cambados	Cambados		Pazo Século XVII	58
	Parador Costa da Morte	Muxía		Nova construción	63

• Paradores, sitio web corporativo (en varias linguas).