Txirritxo handi

Txirritxo handi
Irudi gehiago
Iraute egoera
Arrisku txikia  (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Aves
Ordena	Charadriiformes
Familia	Charadriidae
Generoa	Charadrius
Espeziea	Charadrius hiaticula Linnaeus, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Masa	10,9 g
Zabalera	0,41 m
Kumaldiaren tamaina	3,5

Txirritxo handia (Charadrius hiaticula) Charadriidae familiako hegazti zangaluzea da^[1], iparraldeko Eurasian eta Kanadan bizi dena.^[2] Euskal Herrian negu aldean ikusten dugu gehienbat^[3].

Hegazti limikola txiki bat da, 17-19'5 cm arteko luzera eta 35-41 cm arteko hego-zabalera dituena. 55 eta 75 gramo artean pisatzen du. Itxura trinkoa du, buru handi samarra eta moko motza. Arra eta emea antzekoak dira, emearen koloreak apalagoak ordea. Lepoko beltza du eta buruan marra zuri eta beltzak ageri ditu. Mokoa laranja kolorekoa da eta punta beltza du. Pileoa marroia da. Bizkarra, hegoak eta buztana marroiak dira eta sabelaldea zuri zuria. Hanka laranjak ditu^[4].

Ugalketa garaian kostaldeko eremuak okupatzen ditu eta ibaialdeak, zelaiak eta tundra eremuak ere bai^[4]. Neguan, gure lurraldetara iristerakoan hondartzetan edo harri txintxarrezko eremuetan agertzen da^[3].

Ornogabe txikiek osatzen dute bere dieta; poliketoak, krustazeoak eta moluskoak jaten ditu batez ere. Hondartzak alderik alde zeharkatzen ditu. Harrapakina ikusten duenean lasterkaldi azkar motza egin eta mokoarekin harrapatzen du^[4].

Apirila eta iraila artean ugaltzen da. Habia lurrean egiten du, askotan begibistan, zulotxo bat egiten da eta markatzeko material batzuk ipintzen ditu inguruan. Hiruzpalau arrautza jartzen ditu, kolore arre argikoak baina marroi tonalidade desberdinetako orbain ugari dituztenak, eta 25 egunetan zehar txitatzen dituzte emeak zein arrak. Txitak jaio bezain laister gai dira beren kabuz mugitu eta elikatzeko. beste 25 egun beharko dituzte erabat garatzeko^[4].

Carl von Linneok deskribatu zuen 1758 urtean. Hiru azpiespezie ditu^[5]:

• Charadrius hiaticula hiaticula , iparraldeko Europan eta erdialdeko Eskandinavian bizi dena. Hegoaldeko Europara, tartean Euskal Herrira migratzen da.
• Charadrius hiaticula psammodroma, Islandian, Groenlandian eta ipar-ekialdeko Kanadan bizi dena. Mendebaldeko Afrikara migratzen da.
• Charadrius hiaticula tundrae, iparraldeko Eskandinavian eta Asian bizi dena. Afrika eta hego-mendebaldeko Asiara migratzen da.

• 
  Txirritxo handia ehizan.
• 
  Txirritxo handia hegan.
• 
  Txirritxo handia arrautzak txitatzen.
• 
  Habia.
• 
  Arrautza.