Gurbindo
| Gurbindo | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 Herriko aireko ikuspegia, 2020. urtean | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Ibarrak (Iruñerria) |
| Udalerria | Esteribar |
| Administrazioa | |
| Mota | etxalde |
| Izen ofiziala | Gurbindo |
| Posta kodea | 31639 |
| Herritarra | gurbindar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°56′27″N 1°31′36″W / 42.94078489°N 1.52677115°W |
| Garaiera | 612 metro |
| Distantzia | 23,0 km (Iruñetik) |
Gurbindo[1][a] Esteribar udalerriko etxalde bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Iruñerria eskualdeko Ibarrak azpieskualdean.
Bertako biztanleak gurbindarrak dira.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gurbindo toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Guruindo (1269)
- Gurindo (1366)
- Gurbindorrena (1783)
- Gurbindo (1996)
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gurbindo Esteriberran dago, Leranotz herriaren parean.
Ingurune naturala eta klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Esteribarko udalerriaren azalera handia dela eta, klima alde handiak daude Esteribar iparraldearen eta hegoaldearen artean. Hala, udalerria klima kontinentalaren eta klima atlantikoaren mugan kokatzen da. Ezaugarri kontinental mediterraneoak ekialdean nabarmentzen dira, eta ezaugarri atlantikoak, berriz, mendebaldean. Urteko batez besteko tenperatura 8 °C eta 12 °C bitartekoa da, eta prezipitazioak 1 000 eta 1 600 mm bitartekoak. Urteroko egun euritsuak 120 - 140 inguru izaten dira.
Pagoak eta pinu basatiek udalerriaren basoen %68 hartzen dute. Horrez gain, haritzak eta gaztainondoak daude ibarreko gunerik lauenetan. Birlandatutako basoen azalera 128 hektareakoa da, eta batez ere pinu beltz austriarra erabiliz egin zen XIX. mendetik aurrera. Pagoak ugariagoak dira udalerriaren iparraldeko gune menditsuenetan.
Estazio meteorologikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Esteribarren dagoen Eugi kontzejuan, itsasoaren mailatik 617 metrora, Nafarroako Gobernuak 1968an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3] Gainera, 1975ean, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Irotz lekuan, itsasoaren mailatik 479 metrora.[4] Bestalde, 1995ean, beste estazio meteorologiko bat inauguratu zen Zubiri kontzejuan, itsasoaren mailatik 526 metrora.[5] Eugiko estazioa da Gurbindorako balio egokienak ematen dituena, hurbilen dagoena baita.
 Datu klimatikoak (Eugi, 1981-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.5 | 21.6 | 25.0 | 28.3 | 32.0 | 36.5 | 37.6 | 38.6 | 34.8 | 29.5 | 22.0 | 19.5 | 38.6 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 8.5 | 10.0 | 13.2 | 14.8 | 19.1 | 22.6 | 25.4 | 25.9 | 22.5 | 17.6 | 11.9 | 8.9 | 16.7 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 3.8 | 4.6 | 7.2 | 8.9 | 12.9 | 16.2 | 18.5 | 18.8 | 15.8 | 12.0 | 7.3 | 4.6 | 10.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -0.8 | -0.8 | 1.3 | 3.0 | 6.6 | 9.8 | 11.7 | 11.7 | 9.1 | 6.5 | 2.6 | 0.2 | 5.1 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -6.6 | -6.1 | -3.9 | -1.6 | 1.3 | 4.3 | 6.6 | 6.6 | 4.0 | 0.5 | -3.3 | -5.9 | -0.3 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 152.3 | 135.2 | 131.8 | 155.6 | 117.4 | 68.0 | 49.8 | 51.4 | 86.6 | 141.7 | 184.5 | 178.0 | 1452.2 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 81.7 | 107.0 | 92.4 | 57.5 | 64.5 | 43.7 | 53.2 | 60.6 | 114.0 | 92.6 | 81.0 | 114.0 | 114.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 15.7 | 13.9 | 15.1 | 17.9 | 17.0 | 12.2 | 9.2 | 10.5 | 11.9 | 15.7 | 16.4 | 16.4 | 172.0 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 2.8 | 4.0 | 2.9 | 2.1 | 0.2 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 1.3 | 2.3 | 15.8 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[6] | |||||||||||||
Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.
Ikusi edo aldatu datu gordinak.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ibarreko lekua eta urteko bularra Leranotz, Iragi, Usetxi eta Aramendiakoekin batera ematen zuten, 1280an 100 sos eta 40 kahitze olorekin. Leranotzekin lotuta ageri da, bai 1268ko « Rediezmoaren Liburuan », bai 1366ko eta 1427ko zentsu fiskaletan. Azken urte horretan, tokiko bularrak, bakoitza bere aldetik zenbatuta, 30 soldata eta 10 olo-kahiz batzen zituen.
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kultura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Euskara
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Esteribarko herri guztiak sailkatu zituen, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian, Pirinio ibarretik Erroibar eta Artzibar ibarrekin hitz egiten zena.[7]
Koldo Zuazok, 2010ean, Esteriberrak nafarrera euskalkian sailkatu zituen.[8]
Gurbindoko azpieuskalkia esteribarrera da, eta, zehazki, Erdiesteribartar aldaera. 2007ko udazkenean, euskaldun behintzat gabeak baziren ibarran.[9]
Euskararen Foru Legea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legeari jarraituz, Esteribar eremu euskalduneko udalerria da. 2001eko erroldan, herritarren % 25ek zekien euskaraz.
1986tik geroztik, Esteribar udalerriaren izen ofiziala Esteribar da.
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Gurbindo - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Eugiko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
- ↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
- ↑ Euskaltzaindia. Hegoaldeko goi-nafarrera. Esteribarrera.
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q108916053
Multimedia: Gurbindo / Q108916053
