Gerry Adams

Gerry Adams
	; (2014) Irudi gehiago
; Teachta Dála
; Teachta Dála
Erresuma Batuko 55. Legebiltzarreko kidea
Ipar Irlandako 3. Biltzarreko kidea
Erresuma Batuko 54. Legebiltzarreko kidea
Ipar Irlandako 2. Biltzarreko kidea
Erresuma Batuko 53. Legebiltzarreko kidea
Member of the 1st Northern Ireland Assembly (en)
Erresuma Batuko 52. Legebiltzarreko kidea
Erresuma Batuko 50. Legebiltzarreko kidea
Sinn Féin alderdiko burua
Erresuma Batuko 49. Legebiltzarreko kidea
Member of the 1982–1986 Northern Ireland Assembly (en)
Bizitza
Jaiotza	Belfast, 1948ko urriaren 6a (76 urte)
Herrialdea	Irlandako Errepublika ; Erresuma Batua
Familia
Haurrideak	ikusi Liam Adams (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	St. Mary's Christian Brothers' Grammar School, Belfast (en) ; St Finian's Primary School (en) ; Belleville High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria eta autobiografialaria
	Parte-hartzailea Dialogue for Catalonia (en) ; Gatazkaren konponbidea sustatzeko nazioarteko konferentzia ;
Lantokia(k)	Londres
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa
Alderdi politikoa	Sinn Féin
	sinnfein.ie…

Gerard Adams, irlanderaz Gearóid Mac Ádhaimh, (Belfast, 1948ko urriaren 6a) Sinn Féin alderdi irlandar errepublikarraren burua da, zein 2005eko Britania Handiko hauteskunde orokorretan Belfast Hitzarmenaren aldeko alderdi errepublikano nagusia bihurtu zen. Gerry Adams, gainera, Britania Handiko Parlamentuko kidea da, Mendebaldeko Belfast eskualdearengatik, nahiz eta Sinn Féineko kideak, parlamentu hori atzerritartzat jota, ez diren aurkezten.

Gerry Adamsek beti IRAko kidea izanari uko egin dio, Hego-Belfasteko komandatea zela egotzi bazitzaion ere. Sinn Féineko buruan, Ipar Irlandako gatazka era baketsu eta demokratikoen bidez konpontzearen alde egin du.

2017ko azaroaren 20an Sinn Féin alderdiko lehendakaritza utziko zuela iragarri zuen.^[1]

Biografia

Errepublikaren alde borrokatzeagatik poliziaren zapalkuntza jasan behar izan zuen aitaren pausoak jarraituz, Gerry Adams bera ere ekintzaile politiko sutsua izan zen gaztetatik, 1969an Ulsterren katolikoen eta unionista protestanteen arteko gerra piztu zenetik. 1973. urtean, bigarren aldiz atxilotu zutenean, kartzelatik ihes egin eta Irlandara itzultzea lortu zuen. Ordutik aurrera gero eta kargu garrantzitsuagoak izan zituen Sinn Feinen, Irlandaren askatasun politikoa eskatzen duen mugimendu abertzalean, zeinaren adar militarra Irlandaren Askatasunerako Armada (IRA) baita. 1972an hasi zen IRAren lehen su-etena, eta Gerry Adams eta Martin McGuinness, Sinn Feinen ordezkariak, William Whitelaw, Ulsterrerako ministroarekin elkarrizketatu ziren, baina bilerak porrot egin zuen.

1973-1974 bitarteko epean boterea unionisten eta katolikoen artean banatzeko saioa egin zen eta IRAk su-etena iragarri zuen bigarren aldiz; hiru hilabete iraun zuen oraingoan. Hurrengo su-etena 1975ean izan zen, gobernu britainiarra ezkutuan Gerry Adamsekin bildu ondoren. Downing Streeteko gobernuak ehunka atxilotu errepublikar askatu zituen, baina porrot egin zuen berriz ere, adostasun politikorik iritsi ez zelako. 1982an Adamsek aulkia lortu zuen Britainia Handiko parlamentuan, baina inoiz ez zuen bete. Bi urte geroago erakundearen buru aukeratu zuten. IRAren atentatuak zirela eta, negoziazioak geldirik zeuden eta gobernu britainiarrak debekatu egin zien Sinn Feinen buruei telebistan hitz egitea.

1992ko apirilean hauteskunde orokorrak egin ziren Erresuma Batuan eta Sinn Feinen buruak galdu egin zuen 10 urte lehenago ateratako aulkia. Handik bi egunera, Londresen 3 hildako eta 90 zauritu utzi zituen IRAren atentatuen erantzukizuna leporatu zioten Adamsi. 1993an negoziazio amaigabeak hasi zituen Irlandako gobernuarekin. John Hume, Alderdi Laborista Sozialdemokrataren burua izan zen bitarteko. Biek batera inoiz argirik ikusi ez duen dokumentu bat idatzi zuten eta Albert Reynoldsi, Irlandako Lehen ministroari bidali zioten. Urte bereko ekainaren 9an, atentatu bat jasan zuen Adamsen etxeak eta bere emazteak eta semeak kalteak izan zituzten. 1994ko abuztuan IRAk su-eten iraunkor eta baldintzarik gabea iragarri zuen. 1996ko otsailean bertan behera gelditu zen su-etena. Adamsek ahaleginak egin zituen bere burua eta Sinn Fein IRArengandik aldentzen, baina gobernu britainiarrari ere agindutako elkarrizketak egin ez izana l eporatu zion. Nolanahi delarik ere, Adams izan da IRAk 1994. eta 1997. urteetan agindutako su-etenen eragile nagusietako bat. Sinn Fein alderdiko buruzagia da.

Euskal Herria

2011ko urriaren 17an Donostiako Aieteko jauregian Kofi Annan, Bertie Ahern, Jonathan Powell, Gro Harlem Brundtland eta Pierre Joxerekin batera Aieteko Adierazpena irakurri zuen.Bertan ETAri borroka armatuari bukatzeko eskatu zioten alde bakarreko eta Espainiako zein Frantziako gobernuekin negoziatu gabeko prozesu baten baitan. Handik hiru egunetara ETAk borroka armatuari amaiera ematea erabaki zuen.

Idazlanak

Falls Memories, 1982
The Politics of Irish Freedom, 1986
A Pathway to Peace, 1988
An Irish Voice
Cage Eleven, 1990
The Street and Other Stories, 1992
Free Ireland: Towards a Lasting Peace, 1995.
Before the Dawn, 1996, Brandon Books, ISBN 0-434-00341-7
Selected Writings
Who Fears to Speak...?, 2001 (Original Edition 1991), Beyond the Pale Publications, ISBN 1-900960-13-3
An Irish Journal, 2001, Brandon Books, ISBN 0-86322-282-X
Hope and History, 2003, Brandon Books, ISBN 0-86322-330-3
A Farther Shore, 2005, Random House
"The New Ireland: A Vision For The Future", 2005, Brandon Books, ISBN 0-86322-344-3
An Irish Eye, 2007, Brandon Books

Itzulpenak

Euskaraz

Kalea. Gerry Adams. Itzultzailea: Mikel Mendizabal, 1995. Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788481360011^[2]

Gaztelaniaz

Hacia la libertad de Irlanda. Gerry Adams. Itzultzailea: Mitxel Sarasketa, 1991, Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788486597344^[3]
La busqueda de la paz. Gerry Adams. Itzultzailea: G. Di Masso, 2001, Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788481361742^[4]

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gerry Adams

Léargas - Gerry Adamsen bloga (Ingelesez)
Gerry Adamsen profila Sinn Fein alderdiaren webgunean (Ingelesez)

Datuak: Q76139
Multimedia: Gerry Adams / Q76139

[1] Gerry Adamsek Sinn Féineko lehendakaritza utziko du. 2017ko azaroaren 20a. Argia.eus

[2] Kalea. Gerry Adams. Itzultzailea: Mikel Mendizabal, 1995. Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788481360011^{[Betiko hautsitako esteka]}

[3] Hacia la libertad de Irlanda. Gerry Adams. Itzultzailea: Mitxel Sarasketa, 1991, Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788486597344^{[Betiko hautsitako esteka]} (Gaztelaniaz)

[4] La busqueda de la paz. Gerry Adams. Itzultzailea: G. Di Masso, 2001, Txalaparta argitaletxea, ISBN 9788481361742^{[Betiko hautsitako esteka]} (Gaztelaniaz)

[1]

[2]

[3]

[4]