Birmingham
| Birmingham Birmingham | |||
|---|---|---|---|
| Metropolia | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Erresuma Batua | ||
| Herrialdea |  Ingalaterra | ||
| Ingalaterrako eskualdea | Mendebaldeko Midlands | ||
| Metropolitan county | Mendebaldeko Midlands | ||
| Metropolitan borough | Birmingham | ||
| Alkatea | Yvonne Mosquito (en)  | ||
| Izen ofiziala | Birmingham | ||
| Jatorrizko izena | Birmingham | ||
| Posta kodea | B | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 52°28′48″N 1°54′09″W / 52.48°N 1.9025°W | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 267,77 km² | ||
| Altuera | 140 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 1.137.100 (2017) 14.100 (2015) | ||
| Dentsitatea | 4.247 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | VII. mendea | ||
| Telefono aurrizkia | 121 | ||
| Ordu eremua | UTC±00:00 eta UTC+01:00 | ||
| Hiri senidetuak | Frankfurt am Main, Chicago, Leipzig, Johannesburg, Lyon, Milan, Guangzhou, Xi'an, Zaporizhia eta Changchun | ||
| Hizkuntza ofiziala | ingeles | ||
| birmingham.gov.uk | |||
Birmingham (ingelesez ˈbɜːmɪŋəm ahoskatua eta tokiko dialektoan Brummagem, ˈbɜːmɪŋɡəm ahoskatua) Ingalaterrako Mendebaldeko Midlands konderriko hiria da. Britania Handi osoko eta Ingalaterrako bigarren hiritzat jotzen da. Industria Iraultzaren eskutik handitu zen hiria. Izan ere, garai batean "munduko tailerra" edo "mila azokaren hiria" zituen goitizena.
Hiriak berak 1.001.200 biztanle ditu, baina metropoli inguruak, tartean Solihull edo Wolverhampton gisako hiriek, 2.284.093 dauzka (2001eko erroldaren arabera).
Badago horko dialekto eta doinu bereizgarria.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]XVIII. mendean hasi ziren Birmingham inguruko arro aberatsetako ikatzarria erabiltzen. Garai horretan hiriak aurreramendu ekonomiko handia izan zuen. XIX. mendean bertako burdina amaitu egin zen, eta lehengaia Suediatik inportatzen hasi ziren. Hori zela eta, egiten zituzten gaiak garestiagoak ziren eta horren aurka borrokatzeko gai landuak ekoizten hasi ziren. Egungo ekonomia jarduera oso zabala da: metalurgia astuna eta fundizioak, armagintza, elektronika, burdinbide gaiak, automobiletako motorrak (Austin), gai kimikoak, plastikoak, kautxu sintetikoa, pneumatikoak, etab.[1]
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Etnikoki eta kulturalki, Birmingham aniztasun handiko hiria da. 2001eko erroldaren garaian, %70.4 zuriak ziren (%3.2 irlandarrak barne), %19.5 Asiakoak , %6.1 beltzak, %3.5 txinatarrak eta gainerakoak beste etnia batekoak ziren.
Afrokaribearrak eta Indiako azpikonenteko etorkinak batez ere ezarrita daude emigrazio auzoetan, hala nola Small Heath, Handsworth eta Washwood Heath. Txinatarren populazio handi bat dago bereziki Hong Kongetik jende asko etorri zelako hirira; eta zentroko parte batek The Chinese Quarter izena du 1980ko hamarkadatik[2].
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Birmingham Elmdon, 99m, 1971–2000, muturrekoak 1901– (eguzki-orduak 1961–1990)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 15.0 | 18.1 | 23.7 | 26.0 | 30.0 | 31.6 | 32.9 | 34.9 | 29.8 | 26.8 | 18.7 | 15.7 | 34.9 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 6.7 | 7.1 | 9.8 | 12.7 | 16.0 | 19.0 | 21.3 | 20.8 | 17.8 | 13.6 | 9.5 | 6.9 | 13.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.4 | 1.1 | 2.9 | 4.2 | 7.1 | 10.0 | 12.1 | 11.8 | 9.7 | 6.8 | 3.8 | 1.6 | 6.0 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -20.8 | −13.7 | −11.6 | −6.6 | -3.8 | -0.8 | 1.2 | 2.2 | -1.8 | -6.8 | −8.9 | −18.5 | −20.8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 73.2 | 51.4 | 55.8 | 61.9 | 61.3 | 65.6 | 63.8 | 66.7 | 68.1 | 82.7 | 74.8 | 79.7 | 805 |
| Eguzki orduak | 49.7 | 60.0 | 101.5 | 129.2 | 178.0 | 186.2 | 181.0 | 166.8 | 134.3 | 97.2 | 64.2 | 46.9 | 1395 |
| Iturria (1): Royal Dutch Meteorological Institute[3] | |||||||||||||
| Iturria (2): National Oceanic and Atmospheric Administration[4] | |||||||||||||
Kultura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Heavy metal musikaren sehasketako bat da, Judas Priest edota Black Sabbath musika taldeak bertokoak baitira[5]. Beste onda batzuetan hiritik sortuak dira halaber UB40 reggae talde multirraziala, ELO edo Electric Light Orchestra eta Duran Duran. Indiako Punjabeko musikaren ondorengoa den Bhangra estilo modernoak, zeinak house, hip-hop eta reggae eraginak dituen, Birminghamen du Ingalaterrako bere gune nagusia. Indiako influentziako musika jaialdi handi bat, Sandwell and Birmingham Mela delakoa, hirian egiten da urtero[2].
Ospea du hiriko balletak, Birmingham Royal Ballet delakoak. William Shakespeare gertuko herri batekoa zen, eta Shakespeare Institutua sortua dago Birminghameko Unibertsitatean hura ikasteko. Hirirarekin lotura izan duten beste idazle batzuk dira JRR Tolkien, Caitlin Moran, Sathnam Sanghera, Kit de Waal, eta Philip Larkin.
Birmingham Pride LGTB harrotasunaren jaialdia, Erresuma Batuko era honetako ospakizun handienetakoa da, bi egun irauten dituen festa izaten da, Gay Village esaten zaion Hurst St. kalean duelarik epizentroa komunitateak[2].
Kirolak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aston Villa FC eta Birmingham City FC hiriko futbol talde nagusiak dira.
Pertsona ezagunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Matthew Boulton (1728-1809), asmatzailea.
- David Cox (1783-1859), margolaria.
- Francis Galton (1822-1911), zientzialaria.
- Bessie Rayner Parkes (1829-1925), saiakeragile feminista.
- Constance Naden (1858-1889), filosofoa.
- Austen Chamberlain (1863-1937), politikaria.
- Neville Chamberlain (1869-1940), politikaria.
- Francis William Aston (1877-1945), kimikaria.
- Alfred Reginald Radcliffe-Brown (1881-1955), antropologoa.
- Ralph Kirby (1884-1946), futbol entrenatzailea.
- Barbara Cartland (1901-2000), idazlea.
- Enoch Powell (1912-1998), politikaria.
- Jacqueline Hill (1929-1993), aktorea.
- Chris Wood (1944-1983), musikaria.
- Steve Winwood (1948-), abeslaria.
- Ozzy Osbourne (1948-), abeslaria.
- Lindsey Davis (1949-), eleberrigilea.
- Carl Palmer (1950-), bateria jotzailea.
- Julie Walters (1950-), aktorea.
- Gillian Wearing (1963-), artista.
- Felicity Jones (1983-), aktorea.
- Daniel Martin (1986-), txirrindularia.
- Karen Carney (1987-), futbolaria.
Hiri senidetuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Birmingham ondorengo hiriekin senidetuta dago:[6]
Chicago (AEB)
Frankfurt (Alemania)[7]
Johannesburgo (Hegoafrika)
Lyon (Frantzia)[8]
Milan (Italia)[9]
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Udaletxea
-
Colmore Gate
-
Alpha Tower
-
Birmingham
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
- ↑ a b c «History and Culture of Birmingham and the West Midlands» www.insidethegames.biz 1616068020 (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
- ↑ KNMI. Birmingham 1971–2000 & Extremes. .
- ↑ NOAA. Birmingham 1961–1990 & Extremes. .
- ↑ (Ingelesez) «One hell of a city: how Birmingham embraced its heavy metal legacy» the Guardian 2019-06-23 (Noiz kontsultatua: 2022-04-08).
- ↑ International Links. Birmingham City Council (Noiz kontsultatua: 31 May 2010).
- ↑ Frankfurt -Partner Cities. © 2008 Stadt Frankfurt am Main jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: November 7, 2007) (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).
- ↑ Partner Cities of Lyon and Greater Lyon. © 2008 Mairie de Lyon (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).
- ↑ Milano – Città Gemellate. © 2008 Municipality of Milan (Comune di Milano) (Noiz kontsultatua: 17 July 2009).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q2256
Multimedia: Birmingham / Q2256
| Erresuma Batuko hiriak | |
|---|---|
Bath · Birmingham · Bradford · Brighton and Hove · Bristol · Cambridge · Canterbury · Carlisle · Chester · Chichester · Coventry · Derby · Durham · Ely · Exeter · Gloucester · Hereford · Kingston upon Hull · Lancaster · Leeds · Leicester · Lichfield · Lincoln · Liverpool · Londres · Manchester · Newcastle upon Tyne · Norwich · Nottingham · Oxford · Peterborough · Plymouth · Portsmouth · Preston · Ripon · St Albans · Salford · Salisbury · Sheffield · Southampton · Stoke-on-Trent · Sunderland · Truro · Wakefield · Wells · Westminster · Winchester · Wolverhampton · Worcester · York | |