Ariel Sharon

Ariel Sharon
Irudi gehiago
Ahotsa
Komunikazio ministro 2003ko otsailaren 28a - 2003ko abuztuaren 17a Minister of Religious Services (en) 2003ko otsailaren 28a - 2003ko abenduaren 31 Minister of Health (en) 2002ko maiatzaren 23a - 2002ko ekainaren 3a 11. Israelgo Lehen Ministroa 2001eko martxoaren 7a - 2006ko apirilaren 14a ← Ehud Barak - Ehud Olmert → Kanpo Arazoetako ministro 1998ko urriaren 13a - 1999ko ekainaren 6a ← David Levy (en) Minister of Energy (en) 1996ko uztailaren 8a - 1999ko uztailaren 6a paper zorrorik gabeko ministro 1983ko otsailaren 14a - 1984ko irailaren 13a Defentsa ministro 1981eko abuztuaren 5a - 1983ko otsailaren 14a Nekazaritza eta Landa Garapeneko ministro 1977ko ekainaren 20a - 1981eko abuztuaren 5a Knesseteko kide 1977ko ekainaren 13a - 2006ko apirilaren 17a Knesseteko kide 1974ko urtarrilaren 21a - 1974ko abenduaren 23a komandante
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	אריאל שיינרמן
Jaiotza	Kfar Malal (en) , 1928ko otsailaren 26a
Herrialdea	Palestinako Britainiar Mandatua  (1928 -  1948ko maiatzaren 14a)  Israel  (1948ko maiatzaren 14a -  2014ko urtarrilaren 11)
Lehen hizkuntza	hebreera
Heriotza	Ramat Gan, 2014ko urtarrilaren 11 (85 urte)
Hobiratze lekua	Giv'at ha-Kalaniyot (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: garuneko odoljarioa giltzurruneko lesio akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Margalit Sharon (en)  (1953 -  1962ko maiatzaren 2a) Lily Sharon (en)  (1963 -  2000ko martxoaren 25a)
Seme-alabak	ikusi Omri Sharon (en) Gilad Sharon (en)
Hezkuntza
Heziketa	Jerusalemgo Unibertsitate Hebrearra Tel Aviv University (en)
Hizkuntzak	ingelesa hebreera
Jarduerak
Jarduerak	ofizierra eta politikaria
Lantokia(k)	Jerusalem eta Havat Shikmim (en)
Jasotako sariak	ikusi honorary doctor of the Bar-Ilan University
Kidetza	HaNoar HaOved VeHaLomed (en) Gadna (en)
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Hagana Israelgo Defentsa Indarrak
Gradua	Aluf (en)
Parte hartutako gatazkak	1948ko Arabiar-israeldar Gerra 1948ko Arabiar-israeldar Gerra reprisal operations (en) Suezko krisialdia Sei Eguneko Gerra Higadura Gerra Yom Kippurreko Gerra Libanoko Gerra Zibila 1982 Lebanon War (en) Hegoaldeko Libanoko gatazka Bigarren Intifada
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	judaismoa
Alderdi politikoa	The Israeli Liberal Party (en) Shlomtzion (en) Likud Kadima (en)

Ariel Sharon (hebreeraz: אֲרִיאֵל שָׁר‏וֹן‎, arabieraz: أرئيل شارون‎, Ariʼēl Sharōn; Kfar Malal, 1928ko otsailaren 26a - Tel Aviv, 2014ko urtarrilaren 11) israeldar politikari eta militarra izan zen. Lehen Ministroa izan zen 2001eko martxotik 2006ko apirilera arte, nahiz eta 2006ko urtarrilaren 4tik aurrera, Ehud Olmert Lehen Ministrordeak postua hartu zuen, Sharonek odol isuri handia izan zuelako. Handik aurrera, koman egon zen, 2014ko urtarrilean hil zen arte^[1].

Bere ibilbide politiko luzean zehar, bai Israelen, bai kanpoan, polemikak piztu zituen. Israelen segurtasuna ahuldu gabe, bakea lortzen ahalegintzen zen lidertzat jotzen zuten aldekoek. Israeldar askoren iritziz, borroka latzetan herrialdea defendatu zutenetakoa izan zen. Palestinar frankorentzat, berriz, 1982an Beirut inguratu zuen odolzalea eta Sabra eta Xatila sarraskiaren erantzulea zen^[2].

1948an eratu zenetik, Israelgo armadako komandantea izan zen. 1953an 101 unitatea sortu zuen, palestindar fedajinen aurkako errepresalia operazioak egiteko. Suezko krisialdian (1956-1957), Sei Eguneko Gerran (1967) eta Yom Kippur Gerran (1973) parte hartu zuen. 1982an, Menahem Beginen gobernuko Defentsa ministroa zela, Libanoko inbasioa zuzendu zuen. 1982ko irailean gertatutako Sabra eta Xatila sarraskiaren ardura izatea leporatu zitzaion^[3]. 1983an, Kahan komisioak "zeharka" eta "pertsonalki" erantzulea zela ebatzi zuen, nahita axolagabe jokatu baitzuen. Horren ondorioz, Defentsa ministro kargua utzi zuen. Nolanahi ere, Likud alderdiaren barnean politiko nabaria izanik, hurrengo kabineteetan ministro izaten segitu zuen.

1999an, Benjamin Netanyahuren porrotaren ostean, alderdiburu izendatu zuten. 2000eko irailean Meskiten Zelaigunera egin zuen bisitak Bigarren Intifada eragin zuen. 2001ean lehen ministro hautatu zuten. Kargua hartu ondoan Zisjordaniako mugako harresia eraikitzen hasi zen, nazioarteko komunitatearen kritikei jaramonik egin gabe. Baina Gazako zerrendatik erretiratzeko plana aurkeztu zuenean, alderdikide ugarik kritikatu eta Israel saldu izana leporatu zioten. Azkenean, 2005eko azaroan Sharonek Likud alderdia utzi eta Kadima izenekoa sortu zuen. 2006ko urtarrilean, istripu zerebrobaskular larria izan zuen, eta koma egoeran geratu^[2]. Alderdi berriak, Ehud Olmert buru zuela, 2006ko hauteskundeak irabazi zituen.

Ariel Sharon Tel Aviven hil zen, 2014ko urtarrilaren 11n.

Artikulu hau Israelgo biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.