Chatham uharteak
| Chatham uharteak | ||
|---|---|---|
 Zeelanda Berria | ||
 | ||
| ||
| Administrazioa | ||
| District of New Zealand | Chatham Islands Territory | |
| ISO 3166-2 | NZ-CIT | |
| Hiriburua | Waitangi (en)  | |
| Geografia | ||
| Koordenatuak | 44°00′S 176°30′W / 44°S 176.5°W | |
 | ||
| Azalera | 966 km² | |
| Demografia | ||
| Biztanleria | 730 | |
| Dentsitatea | 0,76 bizt/km² | |
| Ordu eremua | UTC+12:45 eta UTC+13:45 | |
Chatham uharteak (ingelesez: Chatham Islands) Ozeano Bareko hegoaldeko uharteak dira, Zeelanda Berriko ekialdetik 800 km-ra. 963 km2 eta 520 biztanle. Sumendi jatorrikoak dira.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1500 urtearen inguruan Moriori herria iritsi zen uhartera[1]. Nunuku-whenua izeneko liderrak, gerretatik ihesi, bakean biziko zen talde bat osatu zuen. Broughton itsasgizon britainiarrak aurkitu zituen 1791. urtean[2]. 1835ean Ngāti Mutunga eta Ngāti Tama Māori maori iwietako kideek uhartea inbaditu zuten eta Morioriak ia desagertarazi zituzten. Bizirik iraun zutenak esklabo bilakatu zituzten. Zeelanda Berriko lurrak dira 1842. urtetik aurrera. Morioriera 1898an desagertu zen, azken hiztunaren heriotzarekin batera[3].
Uharteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Izena | Moriorierazko izena | Maorierazko izena |
|---|---|---|
| Chatham uhartea | Rekohu | Wharekauri |
| Pitt uhartea | Rangiaotea | Rangiauria |
| Hego-ekialdeko uhartea | Rangatira | Rangatira |
| The Fort uhartea | ezezaguna | Mangere |
| Mangere Txikia uhartea | ezezaguna | Tapuenuku |
| Star Keys uhartea | Motuhope | Motuhope |
| The Sisters uhartea | Rangitatahi | Rangitatahi |
| Forty-Fours uhartea | Motchuhar | Motuhara |
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Chatham uharteak) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 17.8 | 18.1 | 17.1 | 15.1 | 12.8 | 11.1 | 10.4 | 10.9 | 11.8 | 13.1 | 14.5 | 16.5 | 14.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 14.7 | 15.1 | 14.2 | 12.5 | 10.2 | 8.7 | 8.0 | 8.5 | 9.3 | 10.5 | 11.8 | 13.7 | 11.0 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 11.7 | 12.1 | 11.3 | 9.8 | 7.7 | 6.4 | 5.5 | 6.1 | 6.8 | 7.9 | 9.1 | 10.9 | 8.8 |
| Euria (mm) | 54 | 55 | 74 | 70 | 93 | 99 | 95 | 76 | 71 | 63 | 59 | 55 | 855 |
| Euri egunak (≥ 1mm) | 8 | 7 | 10 | 10 | 15 | 15 | 16 | 14 | 12 | 10 | 9 | 8 | 133 |
| Eguzki orduak | 179 | 143 | 122 | 99 | 79 | 63 | 55 | 93 | 106 | 136 | 152 | 162 | 1415 |
| Hezetasuna (%) | 80.1 | 83.1 | 81.7 | 82.6 | 84.1 | 84.3 | 84.5 | 83.2 | 82.9 | 83.5 | 80.2 | 80.3 | 82.4 |
| Iturria: NIWA CliFlo data Musselburgh[4] | |||||||||||||
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2013/4/24 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ King, Michael. (2000). Moriori : a people rediscovered. (Rev. ed. argitaraldia) Viking ISBN 0-14-010391-0. PMC 46651725. (Noiz kontsultatua: 2021-12-28).
- ↑ (Maorieraz) Taonga, New Zealand Ministry for Culture and Heritage Te Manatu. «From first settlement to 1860» teara.govt.nz (Noiz kontsultatua: 2021-12-28).
- ↑ (Ingelesez) King, Michael. (2017-05-01). Moriori: A People Rediscovered. Penguin Random House New Zealand Limited ISBN 978-0-14-377128-9. (Noiz kontsultatua: 2021-12-28).
- ↑ NIWA. CliFlo data Musselburgh (5402, 15752). .
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q115459
Multimedia: Chatham Islands / Q115459