Paide
| Paide | |||
| estone Paide, germane Weißenstein | |||
| urbo en komunuma administrado | |||
 | |||
|
|||
| Ŝtato |  Estonio
| ||
|---|---|---|---|
| Distrikto | Distrikto Järva | ||
| Situo | Jõhvi | ||
| - koordinatoj | 58° 53′ 08″ N 25° 33′ 25″ O / 58.88556 °N, 25.55694 °O (mapo) | ||
| Areo | 10 036 km² (1 003 600 ha) | ||
| Loĝantaro | 8 868 (2023) | ||
| Denseco | 0,88 loĝ./km² | ||
| Unua skriba mencio | 1265 | ||
| Urbestro | Kersti Sarapuu | ||
| Horzono | EET (UTC+2) | ||
| - somera tempo | EET (UTC+3) | ||
  Situo enkadre de Estonio
| |||
 Situo enkadre de Eŭropo
| |||
 Vikimedia Komunejo: Paide
| |||
| Retpaĝo: www.paide.ee | |||
Paide (germane Weißenstein) estas urbo en Estonio. Ĝi apartenas al la distrikto Järvamaa kaj estas ties administra centro.
Paide situas en la centro de la lando, de kie venas la urba moto "Koro de Estonio" (estone Eestimaa süda). Dum la mezepoko, en la 13a jarcento, la impona kastelo de Paide montris la danan influregionon. La urbo estis konstruita el blanka kalkŝtono (estone "paekivi"), per kio la germana nomo Weißenstein ("Blankŝtono") klarigeblas.
Paide estis menciita unuan fojon en la jaro 1265, kaj ricevis la urbajn rajtojn en 1291. De la detruita kastelo restis la impona, 30 metrojn alta turo nomita "Longa Hermano", kiu iĝis rekonilo de la urbo.
Partneraj urboj
[redakti | redakti fonton]Annaberg-Buchholz, Germanio (1992)
Westminster, Usono
Håbo, Svedio
Hamina, Finnlando
Fredensborg, Danio
Mažeikiai, Litovio
Saldus, Latvio
Havířov, Ĉeĥio
Perejaslav, Ukrainio
Kulturo kaj vidindaĵoj
[redakti | redakti fonton]
La ĉefaj vidindaĵoj en Paide estas la ruinoj de la mezepoka ordena kastelo kun la 1993 restaŭrita turo, kiu nuntempe servas kiel galerio; la urbodomo kun sia ĉarma jugendstila fasado (1920) kaj la ĉefa placo kun la jare 1848 rekonstruita preĝejo.
En la urba muzeo videblas la internaĵo de la urba apoteko instalita en la 18a jarcento, en kiun Karl Hermann HESSE (1802-1896), avo de la aŭtoro Hermann HESSE, sendis siajn pacientojn, deĵorante kiel distrikta kuracisto en Paide. Lia tombo estas en la tombejo Reopalu en Paide.
Gravuloj
[redakti | redakti fonton]Gefiloj de la urboj
[redakti | redakti fonton]- Johannes Hesse (1847 - 1916), misiisto kaj estro de eldonejo
- Arvo Pärt (* 1935), komponisto
- Carmen Kass (* 1975), manekeno, funkciulino de ŝako
- Ain-Alar Juhanson (* 1976), triatlonisto