Dušična kiselina
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Dušična kiselina (IUPAC: Hidrogen-nitrat, eng. - nitric acid) ili nitratna kiselina je napoznatija i najstabilnija kiselina dušika, sa oksidirajućim djelovanjem. U čistom stanju je bezbojna, dok pri stajanju može da poprimi žutu boju, zbog akumulacije oksida dušika (NO2). Sinteza dušične kiseline je prvi put opisana u 9. vijeku od strane arapskog hemičara Džabir ibn Hajjana.
| Dušična kiselina | |
|---|---|
 | |
| Općenito | |
| Hemijski spoj | Dušična kiselina |
| Druga imena | Nitratna kiselina, azotna kiselina |
| Molekularna formula | HNO3 |
| CAS registarski broj | 7697-37-2 |
| Kratki opis | bezbojna tečnost |
| Osobine1 | |
| Molarna masa | 63.012 g/mol |
| Agregatno stanje | tečno |
| Gustoća | 1.51 g/cm3 |
| Tačka topljenja | -42 °C |
| Tačka ključanja | 83 °C |
| Rastvorljivost | miješa se s vodom u svim omjerima |
| Dipolni moment | 2,17 |
| Rizičnost | |
| NFPA 704 |  0
4
0
OX
|
| 1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. | |
Dobijanje
urediNitratna kiselina se dobija po Ostwaldovom postupku, kojeg je razvio Wilhelm Ostwald 1902. godine. Smjesa zraka sa 10% zapreminskih procenata amonijaka se zagrijava na 850 °C pod pritiskom 5 atm i propušta kroz katalizator (legura platine i rodijuma):
- 4NH3 + 5 O2 → 4 NO + 6H2O
Nastali oksid NO reaguje sa kisikom:
- 2NO + O2 → 2NO2
U apsorbirajućim tornjevima nastali oksid reaguje sa vodom dajući nitratnu kiselinu:
- 3NO2 + H2O → 2HNO3 + NO
Osobine
urediDušična kiselina se može miješati s vodom u svim omjerima. Poznata su dva čvrsta hidrata ove kiseline: monohidrat (HNO3·H2O) i trihidrat (HNO3·3H2O). Dušična kiselina je jak elektrolit i potpuno je disocirana na ione u vodenom rastvoru.