Почап

	Почап; лац. Počap
	; Агульны выгляд
Герб Почапу
Першыя згадкі:	1447
Краіна:	Расея
Суб’ект фэдэрацыі:	Бранская вобласьць
Муніцыпальны раён:	Почапскі
Плошча:	20 км²;
Вышыня:	150 м н. у. м.
Насельніцтва:	17 114 чал. (2009)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	48345
Паштовы індэкс:	243400
Нумарны знак:	32
Геаграфічныя каардынаты:	52°56′0″ пн. ш. 33°27′0″ у. д. / 52.93333° пн. ш. 33.45° у. д.Каардынаты: 52°56′0″ пн. ш. 33°27′0″ у. д. / 52.93333° пн. ш. 33.45° у. д.
	Почап на мапе Расеі Почап
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

По́чап — места ў Расеі, на рацэ Судасьці. Адміністрацыйны цэнтар Почапскага раёну Бранскай вобласьці. Насельніцтва на 2016 год — 16 748 чалавекі. Знаходзіцца за 84 км на паўднёвы захад ад Бранску, чыгуначная станцыя на лініі Бранск — Унеча.

Почап — места гістарычнай Старадубшчыны (частка Смаленшчыны і Севершчыны), на этнічнай тэрыторыі беларусаў.

Гісторыя

Паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Маскоўскай дзяржавай

Почап (Potzap, праз «а»), з мапы 1539 г.

Почап (Poczap, праз «а»), з мапы 1554 г.

Фрагмэнт мапы 1565 году, на якім Почап значыцца як *Poczap* (у беларускім напісаньні — праз «а»)

Першы пісьмовы ўпамін пра Почап як места ў складзе Вялікага Княства Літоўскага датуецца 1447 годам. У 1503 годзе места захапіла Маскоўская дзяржава.

У пачатку XVII ст. Почап вярнуўся ў склад Вялікага Княства Літоўскага, што пацьвердзіла Дэвулінскае замірэньне 1618 году. Ён увайшоў у Старадубскім павет Смаленскага ваяводзтва. З пачаткам вайны Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай у 1654 годзе Почап захапілі маскоўскія войскі.

Пад уладай Маскоўскай дзяржавы і Расейскай імпэрыі

Згодна з Андрусаўскім замірэньнем 1667 году Почап апынуўся ў складзе Маскоўскай дзяржавы. У XVIII—XIX стагодзьдзях места знаходзілася ў валоданьні Меншыкава, Разумоўскага, Клейнміхэля.

У 1781 годзе статус Почапу панізілі да мястэчка ў складзе Мглінскага павету Ноўгарад-Северскага намесьніцтва.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Почап абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, у Мглінскі павет («падраён») Гомельскага раёну^[1]. Аднак 16 студзеня Масква адабрала места разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР, у Чарнігаўскую губэрню, з 1944 году ў Бранскай вобласьці.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1866 год — 5285 чал.^[2]; 1897 год — 8,3 тыс. чал.
XIX стагодзьдзе: 1920 год — 11,8 тыс. чал.; 1926 год — 13,3 тыс. чал.; 1939 год — 15,6 тыс. чал.; 1950 год — 12,3 тыс. чал.; 1960 год — 15,8 тыс. чал.; 1970 год — 16,0 тыс. чал.; 1979 год — 16,3 тыс. чал.; 1989 год — 17,1 тыс. чал.; 1999 год — 18,2 тыс. чал.
XXI стагодзьдзе: 2002 год — 17 064 чал.; 2009 год — 17 114 чал.; 2016 год — 16 748 чал.

Эканоміка

Кансэрвавы, масларобны заводы, завод апрацоўкі пянькі, крухмалапатачнае прадпрыемства, мясаптушкакамбінат. Дрэваапрацоўчыя прадпрыемствы.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Палац Разумоўскіх (XVIII ст.; захаваўся часткова)
Парк «Верхні сад»
Сядзіба Лапоткаў (XIX ст.)
Царква Прачыстай Багародзіцы (1891)
Царква саборная Ўваскрасеньня Хрыстова (1765—1771)
Царква Сьвятога Антонія (1798—1801)
Царква Сьвятога Прарока Ільлі (1810—1823)

Галерэя

Краявіды Почапа
Уваскрасенская царква
Ільлінская царква
Царква Сьвятога Антонія
Сядзіба Лапоткаў

Верхні сад
Рэшткі палаца Разумоўскіх
Дом, дзе нарадзіўся М. Блантэр
Чыгуначная станцыя

Асобы

Мацьвей Блантэр (1903—1990) — савецкі кампазытар
Рыгор Вінскі (1752—1819) — украінскі пісьменьнік
Аляксей Жамчужнікаў (1821—1908) — расейскі лірычны паэт, сатырык і гумарыст

Глядзіце таксама

Ліцьвіны Севершчыны

Крыніцы

^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. — Вільня, 2002.
^ Słownik geograficzny... T. VIII. — Warszawa, 1887. S. 354.

Літаратура

Катлярчук А. Беларусы Бранскага краю. Этнічная гісторыя і сучаснасць // ARCHE. № 2, 2001. (Народны нумар)
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887.

Вонкавыя спасылкі

Почап , Radzima.org

[at-1] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі. — Вільня, 2002.

[2] Słownik geograficzny... T. VIII. — Warszawa, 1887. S. 354.

[1]

[2]