Kadlagan
An kadlagan (Ingles: forest) iyo sarong lugar nin daga na dominado nin mga kahoy. Ginatos na pakahulogan sa kadlagan an ginagamit sa bilog na kinaban, na nag - dudugang nin mga salik na arog baga kan karambongan nin kahoy, langkaw nin kahoy, paggamit nin daga, legal na paninindogan, asin trabaho sa ekolohiya.
An Food and Agriculture Organization kan Naciones Unidas (FAO) tinatawan nin kahulogan an sarong kadlagan na arog kan, "Daga na may sukol na labing 0.5 ektarya na may mga kahoy na mas halangkaw sa 5 metro asin sarong canopy na sakop an labing 10 porsiento, o mga kahoy na kayang makaabot sa mga thresholds na ini. Dai kabali diyan an daga na kadaklan yaon sa irarom nin agrikultura o urban na gamit."[1] Sa paggamit kan kahulogan na ini, an Global Forest Resources Assessment 2020 (FRA 2020) nadukayan na an mga kadlagan nakaantos sa 4.06 bilyon na ektarya (10.0 bilyon;0 bilyon na ektarya; 40.6 milyon kilometro kwadrado; 40. 15.7 milyon na kilometro kwadrado), o halos 31 porsiyento kan kadagaan sa kinaban sa 2020.[2]
An mga kadlagan an nangingibabaw na sistema nin ekolohiya sa Kinaban, asin manonompongan sa bilog na globo.[3] Labi sa kabanga kan mga kadlagan sa kinaban manonompongan sa lima sanang nasyon (Brazil, Canada, Tsina, Pederasyon nin Rusya, asin Estados Unidos nin Amerika). An pinakadakulang kabtang kan mga kadlagan (45 porsiento) yaon sa tropikal na mga latitud, na sinusundan kan mga nasa alang, lugar na nag-uuran nin nyebe, asin subtropikal na mga lugar.[4]
An nakokontribwir kan kadlagan iyo 75% kan kabilogan na pangenot na produksyon sa biyospiro kan Kinaban, asin igwang 80% sa plant biomass kan Kinaban. An pangkagabsan na pangenot na produksyon kinakarkulong 21.9 gigatonnes nin biomass kada taon para sa tropikal na mga kadlagan, 8.1 para sa mga kadlagan sa mainit na klima, asin 2.6 para sa mga kadlagan na boreal.[3]
An mga kadlagan sa iba-ibang latitud asin elebasyon, asin sa iba-ibang presipitasyon asin pormang evapotranspirasyon nagbibilog nin ibang biomes: mga kadlagan na boreal sa bilog na Amihanan na Pole, tropikal na mga kadlagan na mahagmok asin tropikal na alang na mga kadlagan sa palibot kan Ekwador, asin malipot na mga kadlagan sa tahaw na mga latitud.[5] An mga rona na mas halangkaw an elebasyon iyo may tendensiang suportaran an mga kadlagan na kaagid kan mga nasa mas halangkaw na latitud, asin an sumatotal kan presipitasyon nakakaapektar man sa komposisyon kan kadlagan.
Haros kabanga kan kadlagan (49 porsyento) medyo bakong aktibo, mantang 9 porsiento an nakukua sa kabtang na may kadikit o mayong pagkakatakod-takod. An mga tropikong kadlagan asin an mga kadlagan na coniferous iyo an pinakadikit na bakong surugpon, mantang an mga kadlagan na alang asin an mga kadlagan na malipot na kadagatan kabilang sa bakong surugpon na mga kadlagan.
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Global Forest Resources Assessment 2020 – Terms and definitions (PDF). Rome: FAO. 2018.
- ↑ The State of the World's Forests 2020. In brief – Forests, biodiversity and people. Rome: FAO & UNEP. 2020. doi:10.4060/ca8985en. ISBN 978-92-5-132707-4.
- ↑ 3.0 3.1 The Structure, Distribution, and Biomass of the World's Forests. 2013. doi:. http://www.nrs.fs.fed.us/pubs/jrnl/2013/nrs_2013_pan_001.pdf.
- ↑ The State of the World's Forests 2020. In brief – Forests, biodiversity and people. Rome, Italy: FAO & UNEP. 2020. doi:10.4060/ca8985en. ISBN 978-92-5-132707-4.
- ↑ Holdridge, L.R. Life zone ecology (PDF). San Jose, Costa Rica: Tropical Science Center. Archived from the original (PDF) on 2016-10-05. Retrieved 2022-09-14.
