Mga tataramon na Bataniko
| Bataniko | |
|---|---|
| Bashiiko, Ibataniko | |
| Heograpikong Distribusyon | Batanes asin Isla nin Orchid |
| Pag-uuring panlinguwistiko | Austronesyo
|
| Glottolog | bata1315[1] |
An mga tataramon na Bataniko (pig'aapod man minsan na Bashiiko o Ibataniko), iyo an kumpol na diyalektos kan pamilya nin tataramon na Austronesyo. Pigtataram sinda sa isla nin Babuyan, sa Norte lang kan Luzon; tuló kan mga isla nin Batanes, na natatangâ kan Filipinas asin Taiwan; dangan sa Isla nin Orchid sa Sur na Taiwan. An mga urí sa Filipinas iyong pig'aapod na Ibatan (minabaybay man minsan na Ivatan), o pinangaranan na Babuyan, Batan, o Itbayat pagkatapos kan saindang mga isla, samantala an mga urí kan Taiwan iyo an Yami o Tao.
Klasipikasyon
[baguhon | baguhon an source]May tolóng mga tataramon:[2]
- Yami (mga diyalektong Imurud, Iraralay, Iranumilek) sa isla nin Orchid
- Itbayat sa Isla nin Itbayat
- Ibatan (mga diyalektong Ivasay, Isamurung, Babuyan) sa Batan, Sabtang, asin mga isla nin Babuyan.
Pigklasipikar ni Moriguchi (1983) an mga tataramon na Bataniko sa mga minasunod.
Segun ki Paul Jen-kuei Li (2000),[3], mas kaano-ano kan Yami an Itbayat. Kaiba sa mga tataramon na Bataniko, an Iraralay an pinakakonserbatibo (Li 2000).
An mga tataramon na Bataniko ganap na pig'iba sa mga tataramon na Filipino. Alagad, mayóng singkad na pagkakasararó an mga ini, asin an pipira pigkonsiderar nindang saróng pangenot na sangâ kan mga tataramon na Malayo-Polinesyo.[4]
Komparasyong Leksikal
[baguhon | baguhon an source]Pigpapahiling sa ibaba an mga pagkakaiba kan mga diyalektos kan Ibataniko
| GLOSA | Ibataniko | Yami | PROTO- BATANIKO | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Babuyan | Imorod | Iralay | Itbayaten | Ivasay | Batán | ||||
| 1 | asa | asa | asa | qaqsaq | asa | qāsaq | ʔáṣaʔ | asa | *ʔaʔsaʔ |
| 2 | dowa~ dadwa |
dowa | dowa | duhaq | dadwa | dadoaq | ru'aʔ | roa | *da-duhaʔ |
| 3 | tatdo~ tdo |
teylo | atlo | qatluq | tatdo | tatdoq | tiluʔ | atoro | *ta-tluʔ |
| 4 | āpat | apat | apat | qaqpat | aʔpat | qapat | apat | ap-pat | *ʔaʔpat |
| 5 | dadima | lima | lima | limaq | dima | limaq | lima | lima | *limaʔ |
| 6 | ānem | anem | anem | qaqnɨm | anem | qānɨm | onom | onom | *ʔaʔnəm |
| 7 | papito | pito | pito | pituq | pito | papitoq | *pa-pituʔ | ||
| 8 | wawaho | wawo | wawo | waǥuq | waho | wawahoq | *wa-waLo | ||
| 9 | sasiyam | siam | siyam | siam | siam | siam | *[sa-]siyam | ||
| 10 | sapoho | poho | poo | sāpuǥuq | asāpoho | qāsa pohoq | pú'uʔ | po | *sa-puLuʔ |
Mga Talá
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Batanic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Malcolm Ross, 2005, "The Batanic Languages in Relation to the Early History of the Malayo-Polynesian Subgroup of Austronesian""Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2012-03-22. Retrieved 2012-10-15.
- ↑ Li, P.J.-K. 2000, "Subgrouping of the Batanic languages",[1] in The Fifth International Symposium on Languages and Linguistics, Hochiminh City, pp. 175-176. Vietnam National University, Ho Chi Minh City University of Social Sciences and Humanities.
- ↑ Ross, Malcolm (2005). "The Batanic languages in relation to the early history of the Malayo-Polynesian subgroup of Austronesian Archived 2011-03-04 at the Wayback Machine.." Journal of Austronesian Studies 1/2:1-24.
Mga Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- Li, Paul Jen-kuei (2001). The Dispersal of the Formosan Aborigines in Taiwan. Language and Linguistics 2.1:271-278.
- Moriguchi, Tsunekazu. 1983. "A preliminary report on Ivatan dialects". In ;;Batan Island and Northern Luzon: Archaeological, Ethnographical and Linguistic Survey;;, 205-253. Kumamoto: Kumamoto University.
- Shirahihara, K., Y. Aoyagi, and M. Koomoto. 1983. Batan island and northern Luzon: Archaeological, ethnographical, and linguistic survey. Kumamoto: University of Kumamoto Press.
Pinopoonan an artikulong ini sa Tataramon. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.