Leeds

Leeds
Alministración
País	Reinu Xuníu
Nación constitutiva	Inglaterra
Rexón	Yorkshire y Humber
Condáu metropolitanu	Yorkshire del Oeste
Distrito con estatus (es)	Ciudad de Leeds (es)
Tipu d'entidá	ciudá
Nome oficial	Leeds (en)
Nome llocal	Leeds (en)
Xeografía
Coordenaes	53°47′51″N 1°32′37″W / 53.7975°N 1.5436°O / 53.7975; -1.5436
Leeds Leeds (Reinu Xuníu)
Superficie	551.7 km²
Altitú	51 m[1]
Demografía
Población	789 194 hab. (2019)
Porcentaxe	100% de Ciudad de Leeds (es)
Densidá	1430,48 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	0113
Estaya horaria	UTC±00:00 UTC+01:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Brașov, Siegen, Lille, Dortmund, Brno, Colombu y Louisville
leeds.gov.uk

Leeds ye una ciudá y un importante centru metropolitanu en Yorkshire del Oeste, na zona norte d'Inglaterra. Ta allugada sobre'l ríu Aire.^[2] D'antiguo formaba parte del West Riding of Yorkshire, la historia escrita de Leeds remontar al sieglu V cuando'l reinu d'Elmet taba cubiertu por montes de "Loidis", lo que dio orixe al nome Leeds.^[3]

Mientres la revolución industrial, Leeds convertir nun gran centru industrial de producción y procesamientu de llana,^[3] antes de tresformase nun polu comercial y d'educación universitaria, agospiando güei a trés distinguíes universidaes: la Universidá de Leeds, la Universidá Leeds Beckett (d'antiguo Universidá Metropolitana de Leeds) y la Leeds Trinity and All Saints. Güei Leeds ye, dempués de Londres, el mayor centru de negocios, financieru y de servicios llegales d'Inglaterra,^{[4][5][6][7][8][9]} y d'alcuerdu a una evaluación realizada apocayá pola Oficina Nacional d'Estadístiques, Leeds ye la ciudá con más alta tasa de crecedera del Reinu Xuníu.^{[10][11][12][13]}

Leeds tien una población de 761.100 habitantes (2007 est.). Leeds forma parte de la zona urbana de Leeds-Bradford (LLUZ), la tercera más grande del Reinu Xuníu tres Londres y Manchester, con una población envalorada de 2.4 millones de persones (2004),^[14] y xunto con otros diez distritos locales forma la rexón de la ciudá de Leeds, que toma 2.9 millones d'habitantes.^[15]

Créese que'l nome "Leeds" provién de "Loidis", una pallabra d'orixe celta. Foi mentada como "Ledes" nel Llibru Domesday en 1086, dempués el nome evolucionó a "Leedes" y finalmente "Leeds".

Leeds tien los sos oríxenes nun pueblu rural que recibió'l so primer permisu real d'operar un mercáu en 1207. Leeds creció impulsáu pol comerciu de llana y les sos fábriques testiles, llegando inclusive a representar la metá de les esportaciones del país d'estos productos. Escontra 1840 Leeds yá tenía más de 150,000 habitantes. Al espandise la ciudá, Leeds absorbió delles poblaciones vecines como Chapel Allerton, Colton, Cookridge, Horsforth, Kirkstall, Morley, y Pudsey, dalgunes de les cualos yeren más antigües que Leeds. La crecedera foi fomentáu pola construcción de la canal que xunió Leeds con Liverpool en 1816. El ferrocarril llegó en 1848 y la ciudá tuvo una crecedera esponencial mientres la revolución industrial.

Leeds algamó la categoría de ciudá en 1893. Los primeres semáforos automáticos permanentes en Reinu Xuníu fueron instalaos en Leeds en 1928.^[16]

Leeds atópase nes estribaciones esti de los Peninos y asitiada a veres del ríu Aire que ye navegable.

Leeds puede ser estremo en dellos distritos. Los barrios de la zona norte tales como; Adel, Alwoodley, Bramhope, Chapel Allerton, Cookridge, Guiseley, Harewood, Headingley, Horsforth, Hyde Park, Meanwood, Moortown, Menston, Otley, Roundhay, Wetherby y Yeadon son xeneralmente ricos. Moortown y Alwoodley agospien a una gran proporción de población xudía. Hai un gran parque en Roundhay que se llama 'Roundhay Park'. Tien un zoo, dos llagos, un castiellu, siete jardín y una casona. Chapeltown ye un barriu onde s'asitia la communidad negra en Leeds. Hai una gran población d'estudiantes en Headingley y Hyde Park. L'aeropuertu de la ciudá, 'Leeds Bradford International Airport', ta nes proximidaes de Yeadon.

La zona este tien munches cases y apartamentos sociales que se construyeron nos años 1960 como Seacroft, Fearnville y Cross Gates. Son menos ricos que los barrios de la zona norte. Halton y Colton son más ricos porque son aldegues más antigües. Hai un centru comercial en Cross Gates y una zona de tiendes con un gran supermercáu, 'Tesco'. Harehills ye un gran barriu y tien una gran población de afrocaribeños. Hai una gran mezquita nesti barriu.

Cross Gates (o Crossgates) ta asitiada al este de la ciudá cerca de l'autopista M1. Seacroft, atópase una milla al norte. Cross Gates destaca pel so gran Centru Comercial, The Cross Gates Centre (antiguu The Arndale Centre). Cross Gates ta asitiada cerca de la estación de tren. Cross Gates toma un amiestu de dambos conseyos y la vivienda social.

El sur tien un gran centru comercial llamáu 'White Rose Shopping Centre' en Churwell. Hai munches cases en terraces en Beeston, Beeston Hill, Drighlington, Gildersome, Holbeck, Hunslet, Middleton y Morley onde mora la comunidá asiática. En 'Elland Road' atópase la sede de Leeds United, un club de fútbol importante y ta cerca de Beeston. Tamién s'atopen ellí'l 'South Leeds Stadium' y el 'John Charles Centre for Sport' cola so piscina olímpica.

L'oeste de la ciudá inclúi los barrios d'Armley, Bramley, Calverley, Farnley, Farsley, Kirkstall, Pudsey, Rodley, Stanningley y Wortley. Pudsey foi una vegada un pueblu independiente, pero foi incorporáu a Leeds en 1974. Hai un gran supermercáu, 'Asda', en Pudsey. El barriu ufierta a 'Pudsey Bear' la mascota pa 'Children in Need', un acontecimientu nacional de caridá pola BBC. La prisión principal de la ciudá ta asitiada en Armley. Kirkstall tien les ruines d'una abadía antigua que se remonta al añu 1152. Agora, ye un sitiu turísticu y hai un muséu llamáu 'Abbey House'.

Tien un clima húmedo y frío, con una temperatura permediu de 17.8 °C pel branu y 3.5 °C mientres l'iviernu.

Parámetros climáticos permediu de Leeds
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	5.8	5.9	8.7	11.3	15.0	18.2	19.9	19.9	17.3	13.4	8.8	6.7	12.6
Temperatura mínima media (°C)	0.3	0.2	1.6	3.1	5.5	8.5	10.4	10.5	8.7	6.3	2.9	1.2	4.9
Lluvia (mm)	61	45	52	48	54	54	51	65	57	55	57	61	660
Díes de lluvia (≥ 1 mm)	17.5	14.2	14.8	13.5	13.7	12.2	11.7	13.2	12.9	15.1	16.5	17.0	172.3
Fonte: [17]

Leeds tien una economía bien diversa, apoderada pol sector de los servicios que vien sustituyendo al sector industrial. Foi la primer ciudá británica en tener cobertoria total de banda ancha y dixital lo cual dexó-y crecer bien rápido nos sectores dixitales.

Nel 2003, foi escoyida como la meyor ciudá nel Reinu Xuníu pa realizar negocios. Hai más servicios financieros en Leeds qu'en cualesquier otra ciudá inglesa fuera de Londres.

Ye agora unu de los puntos claves de la rede d'autopistes del norte d'Inglaterra, una y bones la M1 y la M62 crúciense ellí. L'aeropuertu internacional de Leeds Bradford International Airport ufierta vuelos regulares al restu del país y d'Europa. Gracies a estos enllaces, Leeds convirtióse nun centru de distribución, amás d'un importante centru de servicios bancarios y llegales.

Amás, Leeds ye una ciudá conocida pola masiva participación d'estudiantes europeos nel programa Erasmus, según pol ociu xuvenil mientres práuticamente tolos díes de la selmana.

Leeds tien una rede de tresporte grande y complexa. Atopar al centru de la rede de carreteres rexonales, y nun encruz importante de la rede d'autopistes nacionales. L'aeropuertu, 'Leeds Bradford International Airport' tien vuelos internacionales. El primer mediu de tresporte en Leeds ye l'autobús pero la rede de ferrocarriles ye estensa.

La estación Leeds City ye la segunda estación más ocupada fora de Londres. Tamién de la rexón metropolitana, ye posible tomar trenes a Londres, Birmingham, Glasgow, Sheffield, Liverpool, Edimburgu, Mánchester, Newcastle upon Tyne, Hull y Bristol, ente otros llugares.

Hai munches autopistes nel área de Leeds. L'A1 (M) lliga a Leeds col norte, la M1 col sur y la M62 col este y l'oeste. El 'Leeds Inner Ring Road' (A58(M) y A64(M)) construyir al estándar de l'autopista. Leeds del sur tamién tien la so propia autopista urbana, el M621.

Leeds tien dos universidaes: la Universidá de Leeds y la Universidá Metropolitana de Leeds. Tamién, ta'l colexu del arte y diseñu, Leeds Park Lane College, el Colexu de la teunoloxía de Leeds, el Leeds Thomas Danby y el colexu de música nel Centru de la ciudá. En Horsforth ta 'Trinity and All Saints' que ta postulando pa tener l'estatus d'universidá.

La mayoría de la xente que vive en Leeds ye cristiana. Magar ser una ciudá grande, en Leeds nun hai nenguna catedral anglicana. Esto asocede porque la ciudá ta dientro de la diócesis de Ripon y ye ende onde ta la catedral d'esta diócesis. La ilesia anglicana más importante ye Leeds Parish Church. Sicasí, en Leeds sí que s'atopa una catedral católica llamada St. Anne's. Per otra parte, en Leeds tamién hai otros munchos monumentos y obres arquiteutóniques de gran valor.

En Leeds mora una importante comunidá musulmana y hai munches mezquites na ciudá. La mezquita más grande atópase en Hyde Park y llámase Leeds Grand Mosque. Amás, hai una población sij que cada añu entama una gala pa celebrar el 'Baisakhi'; el Nuevu Añu sij y l'aniversariu de la relixón.

Leeds tien la tercer población xudía más grande nel Reinu Xuníu, dempués de Londres y Mánchester. Sobremanera, hai una importante comunidá de xudíos nos barrios de Alwoodley y Moortown, onde s'alcuentren 8 sinagogues. Tamién hai un templu destináu a la población hindú, que s'atopa en Hyde Park. Finalmente, hai una pequeña comunidá de budistes.

Leeds tien diversos clubes de fútbol. El club principal ye'l Leeds United, de la Football League Championship inglesa, qu'apuesta los sos partíos como llocal en Elland Road. Tamién xuega en Leeds el Farsley Celtic, al oeste de la ciudá. Hai tamién ensame de clubes amateur por tola ciudá.

Leeds ta nel centru inglés tradicional para Rugby League. El club principal na ciudá ye Leeds Rhinos, que xueguen nel estadiu de Headingley. Hai tamién otros clubes tales como Hunslet Hawks, East Leeds y Bramley Buffaloes.

Leeds tamién tien un equipu na Rugby Union, el Leeds Carnegie. Según el rugby, el críquet ye practicáu en Headingley per Inglaterra y Yorkshire.

Amás, Leeds ye una ciudá conocida pol Erasmus según l'ociu xuvenil tolos díes de la selmana.

Brno[18] Colombu[19] Dortmund[20] Durban[21]

Hangzhou[22] Lille[23] Louisville[24] Siegen[25]

La ciudá de Leeds tamién caltién rellaciones amistoses con:

• Braşov
• Estocolmu
• Saint Mary Parish

• 
  Briggate
• 
  Victoria Quarter
• 
  Victoria Quarter (Interior)
• 
  Muséu de la ciudá de Leeds
• 
  Oficines del Bancu d'Inglaterra en Leeds
• 
  Clarence Dock
• 
  Universidá de Leeds
• 
  Universidá Metropolitana de Leeds
• 
  Millennium Square
• 
  King Edward Street

• Leeds United
• Wetherby

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Leeds.
• Leeds City Council Leeds City Council.
• Leeds City Guide Una guía turística.