[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/Gaan na inhoud

Dasein

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Dasein (Duitse uitspraak: [daːzaɪn]) is 'n Duitse woord wat beteken "daar wees" of "teenwoordigheid" (Duits: da "daar"; sein "wees"), en word dikwels vertaal met die woord "bestaan". Dit is 'n fundamentele konsep in die eksistensiële filosofie van Martin Heidegger, veral in sy magnum opus "Sein und Zeit" . Heidegger gebruik die uitdrukking Dasein om te verwys na die ervaring van menswees wat eie is aan mense. Dit is dus 'n vorm van wees wat bewus is van en kwessies moet konfronteer soos persoonlikheid, sterftes en die dilemma of paradoks van die lewe in verhouding met ander mense terwyl jy uiteindelik alleen met jouself is.

Heidegger se herinterpretasie

[wysig | wysig bron]

In Duits is Dasein die volkstaal vir "bestaan", soos in "Ek is tevrede met my bestaan" (Ich bin mit meinem Dasein zufrieden). Die term is gebruik deur verskeie filosowe voor Heidegger, veral Georg Wilhelm Friedrich Hegel, met die betekenis van menslike "bestaan" of "teenwoordigheid. Dit is afgelei van da-sein, wat letterlik beteken daar wees / daar bestaan[1]- hoewel Heidegger vasbeslote was dat dit 'n onvanpaste vertaling van Dasein was.[2]

Dasein vir Heidegger kan 'n manier wees om betrokke te raak met en omgee vir die onmiddellike wêreld waarin jy leef, terwyl jy altyd bewus is van die voorwaarde van daardie betrokkenheid, van die prioriteit van die wêreld vir die self en van die ontwikkelende natuur van die self ditself.[1]

Die teenoorgestelde van hierdie outentieke self is alledaagse en onegte Dasein, die verbeurdverklaring van jou individuele betekenis, bestemming en lewensduur, ten gunste van 'n (ontkomende) onderdompeling in die openbare alledaagse wêreld - die anonieme, identiese wêreld van Julle en Hulle.[3]

In ooreenstemming met Nietzsche se kritiek op die onderwerp, as iets definieerbaar in terme van bewussyn, onderskei Heidegger Dasein van die alledaagse bewussyn om die kritiese belangrikheid van "Syn" te beklemtoon vir ons begrip en interpretasie van die wêreld, ensovoorts.

"Hierdie entiteit wat elkeen van ons self is.... sal ons aandui deur die term" Dasein "(Heidegger, vertaal. 1927/1962, bl.27).[4]

"[Dasein is] daardie entiteit wat in sy wese hierdie wese as 'n probleem het ..." (Heidegger, vertaal. 1927/1962, bl.68).[4]

Heidegger het probeer om die konsep Dasein te gebruik om die primêre aard van Syn (Engelsː "Being"; Duitsː "Sein") te ontbloot, en stem saam met Nietzsche en Wilhelm Dilthey[5] dat Dasein altyd 'n wese is wat in die wêreld betrokke is: nie 'n onderwerp of die objektiewe wêreld alleen nie, maar die samehang van "Wees in-die-wêreld". Hierdie ontologiese grondslag van Heidegger se werk is dus teen die Kantiese "abstrakte agent" ten gunste van praktiese betrokkenheid met die omgewing.[6]Dasein word geopenbaar deur projeksie in en betrokkenheid met 'n persoonlike wêreld- 'n nimmereindigende proses van betrokkenheid by die wêreld soos bemiddel deur die projekte van die self.[1]

Heidegger beskou daardie taal, alledaagse nuuskierigheid, logiese stelsels, en algemene oortuigings verberg Dasein se aard van ditself.[7]Outentieke keuse beteken om weg te draai van die kollektiewe wêreld van Hulle, aangesien Dasein, jou individualiteit, jou eie beperkte lewensduur, jou eie wese in die gesig staar.[8]Heidegger het dus die konsep Dasein bedoel om 'n stap in die bevraagtekening van wat dit beteken om te wees-om jou eie wese te hê, jou eie dood te voorsien, jou eie waarheid te beleef.[9]

Heidegger het ook die vraag van Dasein gesien as verder as die areas wat deur die positiewe wetenskap of in die geskiedenis van die metafisika beskryf word. "Wetenskaplike navorsing is nie die enigste manier van Syn wat hierdie entiteit kan hê nie, en dit is ook nie die een wat die naaste lê nie. Daarbenewens het Dasein self 'n besondere onderskeid in vergelyking met ander entiteite; [...] word dit ontologies onderskei deur die feit dat dit in Wese, dat Wese is 'n probleem daarvoor.[10] "Sein und Zeit (Syn en Tyd) beklemtoon die ontologiese verskil tussen entiteite en die wese van entiteite:" Wese is altyd die Wese van 'n entiteit nie."[11] Die vasstelling van hierdie verskil is die algemene motief wat deur Sein und Zeit loop.

Sommige geleerdes stem nie saam met hierdie interpretasie nie, maar beweer dat vir Heidegger "Dasein" 'n gestruktureerde bewustheid of 'n institusionele "lewenswyse" aangedui het.[12]Ander suggereer dat Heidegger se vroeë aandrang op die ontologiese prioriteit van Dasein in sy na-oorlogse geskrifte gedemp is.[13]

Oorsprong en inspirasie

[wysig | wysig bron]

Sommige het geargumenteer dat die oorsprong van Dasein in die Chinese filosofie en die Japannese filosofie gevind kan word. Volgens Tomonobu Imamichi is Heidegger se konsep van Dasein geïnspireer, (alhoewel Heidegger stilgebly het hieroor) deur Okakura Kakuzo se konsep van das-in-der-Welt-sein (synde in die wêreld-wees, wêreldwys) uitgedruk inThe Book of Tea om Zhuangzi se Taoïstiese filosofie te beskryf. Imamichi se onderwyser het in 1919 dit aan Heidegger aangebied, nadat hy die vorige jaar lesse met hom gevolg het.[14]Parallelle konsepte word ook gevind in die Indiese filosofie en in die inheemse Amerikaanse kennisstelsels.[15][16][17]

Karl Jasper se Dasein en Existenz

[wysig | wysig bron]

Vir Karl Jaspers het die term "Dasein" bestaan in sy minimale sin, die gebied van objektiwiteit en wetenskap, in teenstelling met wat Jaspers "Existenz" genoem het, die gebied van die outentieke wese. As gevolg van die drasties verskillende in gebruik van die term "Dasein" tussen die twee filosowe, is daar dikwels verwarring onder studente wat met Heidegger of Jaspers begin en daarna die ander een bestudeer.

In Philosophy (3 vol, 1932) het Jaspers sy siening van die geskiedenis van die filosofie verskaf en sy hoof temas bekendgestel. Vanuit die moderne wetenskap en empirisme wys Jaspers daarop dat ons, soos ons die werklikheid bevraagteken, grense konfronteer wat 'n empiriese (of wetenskaplike) metode eenvoudig nie kan oorkom nie. Op hierdie stadium staan die individu voor 'n keuse: sink in wanhoop en aanvaarding, of neem 'n sprong van geloof na wat Jaspers "Transendensie" noem. Om hierdie sprong te maak, konfronteer individue hul eie onbeperkte vryheid, wat Jaspers Existenz noem en uiteindelik die outentieke bestaan kan ervaar.

Ander toepassings

[wysig | wysig bron]

Eero Tarasti beskou Dasein baie belangrik in eksistensiële semiotiek.[18]

Jacques Lacan het hom in die 1950's na Heidegger se Dasein gewend vir sy karakterisering van die psigoanalis as dat "hy vir die dood is" (être-pour-la-mort).[19] Net so het hy die analise gesien as die soekke na outentieke spraak, in teenstelling met "die onderwerp wat sy betekenis verloor in die vooroordeel van diskoers ... [wat] hom sal gee om sy eie bestaan en sy eie dood te vergeet."[20]

Alfred Schutz onderskei tussen direkte en indirekte sosiale ervaring en beklemtoon dat in die laasgenoemdeː "My oriëntasie is nie teenoor die bestaan (Dasein) van 'n konkrete individuele U nie. Dit is nie teenoor enige subjektiewe ervarings wat nou in al hul uniekheid in ander se gedagtes saamgestel word nie."[21]

Kritiek

[wysig | wysig bron]

Theodor W. Adorno het Heidegger se konsep van Dasein as 'n idealistiese terugtrekking van die historiese realiteit gekritiseer.[22]

Richard Rorty het dit gestel; dat met Dasein, het Heidegger 'n konserwatiewe mite van bestaan geskep, wat medepligtig was met die romantiese elemente van die Nasionaal-Sosialisme.[23]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 J. Childers/G. Hentzi eds., The Columbia Dictionary of Modern Literary and Cultural Criticism (1995) bl. 70
  2. ↑ Dreyfus, H. L., Being-in-the-World: A Commentary on Heidegger's Being and Time (Cambridge, MA: MIT Press, 1990).
  3. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 64-81
  4. ↑ 4,0 4,1 Heidegger, M. (1962). Being and Time, Translated by John Macquarrie & Edward Robinson. London: S.C.M. Press.
  5. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 48
  6. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 61
  7. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 69-70
  8. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 81-9
  9. ↑ E. Roudinesco, Jacques Lacan (2005) bl. 96
  10. ↑ Heidegger, Martin. "The Ontological Priority of the Question of Being." Being and Time / Translated by John Macquarrie & Edward Robinson. London: S.C.M., 1962. bl. 32
  11. ↑ Heidegger, Martin. "The Ontological Priority of the Question of Being." Being and Time / Translated by John Macquarrie & Edward Robinson. London: S.C.M., 1962. bl. 29.
  12. ↑ Sien John Haugeland se artikel "Reading Brandom Reading Heidegger" Geargiveer 7 Januarie 2018 op Wayback Machine
  13. ↑ H. Phillipse, Heidegger's Philosophy of Being (1999) bl. 44
  14. ↑ Tomonubu Imamichi, In Search of Wisdom. One Philosopher's Journey, Tokyo, International House of Japan, 2004 at her lesson Geargiveer 6 Februarie 2009 op Wayback Machine by College of France van 7 Desember 2006).
  15. ↑ Parkes, Graham (editor) (1987). Heidegger and Asian Thought. University of Hawaii Press.
  16. ↑ Correya, Bosco (2018). Heideggerian Seinsdenken and Advaita Vedata (sic) of Sankara Geargiveer 29 April 2019 op Wayback Machine.
  17. ↑ Elgin, Duane (2009). The Living Universe: Where Are We? Who Are We? Where Are We Going?. Berrett-Koehler Publishers. "The third miracle is that living things exist that know they exist. As human beings conscious of ourselves, we represent the third miracle." (bl. 35).
  18. ↑ Tarasti, Eero (2000). Existential semiotics. Advances in semiotics. Indiana University Press. p. 218. ISBN 9780253337221.
  19. ↑ E. Roudinesco, Jacques Lacan (1999) bl. 249-50
  20. ↑ Jacques Lacan, Ecrits (1997) p. 70
  21. ↑ Alfred Schutz, The Phenomenology of the Social World (1997) bl. 183. Nader El-Bizri uses the existential analytic of Dasein in an interpretation of the conception of the 'soul' (nafs) in Avicenna's psychology that moves away from subjectivity towards what El-Bizri refers to as 'field-of-being' and 'soul-field'; sien: Nader El-Bizri, The Phenomenological Quest Between Avicenna and Heidegger (Albany: SUNY Press, 2014), 2nd print of the 2000 edition by Global Publications of the State University of New York, Binghamton, cf. bl. 149.
  22. ↑ M. Hardt/K. Weeks eds., The Jameson Reader (2005) bl. 75
  23. ↑ J. Collins/H. Selina, Heidegger for Beginners (1998) bl. 170 en bl. 110

Notas

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Dasein&oldid=2433821"