Harry S. Truman
Harry S. Truman[2] (d. 8 Mayıs 1884 - ö. 26 Aralık 1972), Amerika Birleşik Devletleri'nin 33. başkanıdır. Göreve 1945 yılında o zamanki başkan olan Franklin D. Roosevelt'in görev başında ölmesi sonucu başkan yardımcısı iken gelmiştir. Başkanlığa geldiğinde II. Dünya Savaşı'nın son ayları yaşanıyordu.
| Harry S. Truman | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1947 | |
| 33. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 12 Nisan 1945 - 20 Ocak 1953 | |
| Başkan Yardımcısı | Yok (1945-49) Alben W. Barkley (1949-53) |
| Yerine geldiği | Franklin D. Roosevelt |
| Yerine gelen | Dwight D. Eisenhower |
| 34. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1945 - 12 Nisan 1945 | |
| Başkan | Franklin D. Roosevelt |
| Yerine geldiği | Henry A. Wallace |
| Yerine gelen | Alben W. Barkley |
| Missouri Senatörü[1] | |
| Görev süresi 3 Ocak 1935 - 17 Ocak 1945 | |
| Yerine geldiği | Roscoe C. Patterson |
| Yerine gelen | Frank P. Briggs |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 8 Mayıs 1884 Lamar, Missouri, ABD |
| Ölüm | 26 Aralık 1972 (88 yaşında) Kansas City, Missouri, ABD |
| Partisi | Demokratik |
| Evlilik(ler) | Bess Wallace Truman |
| Çocuk(lar) | Margaret |
| Bitirdiği okul | Missouri–Kansas City Üniversitesi (bıraktı) |
| Mesleği | Tuhafiyeci, Çiftçi |
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  ABD
|
| Branşı | Missouri Ulusal Muhafızları Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Yedek Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1905-1911 1917-1919 1920-1953 (Yedek) |
| Rütbesi | Binbaşı Albay (Yedek) |
| Komutası | D Bataryası, 129. Topçu, 60. Tugay, 35. Piyade Tümeni |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı •Batı Cephesi |
Truman, 1945 yılının Ağustos ayında savaşı daha çabuk sona erdirerek can kayıplarını azaltmak gerekçesiyle Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atılması kararını verdi. Saldırılar sonucu binlerce kişi öldü ve bombaların etkileri gelecek kuşak Japonların büyük sıkıntılar çekmelerine neden oldu.[3]
II. Dünya Savaşı sonunda SSCB ile ABD arasında bir kutuplaşma ortamı doğdu. Böylece Soğuk Savaş başlamış oldu. Batı Avrupa ülkeleri 1949 yılında ABD'nin başını çektiği NATO örgütünü kurdu. Doğu Avrupa ülkeleri ise SSCB'nin başını çektiği Varşova Paktı'nı oluşturdu.
1950 yılında ikiye bölünmüş olan Kore yarımadasında SSCB ve Çin destekli Kuzey Kore kuvvetleri Güney Kore'ye saldırarak büyük bir bölümünü işgal etti. Amerika Birleşik Devletleri Güney Kore'yi desteklemek için savaşa girdi. Yeni kurulmuş olan Birleşmiş Milletler'e üye olan 15 ülke de ABD'nin yanı sıra savaşa katıldı. Türkiye bu 15 ülke arasında 5.000'i aşkın askeriyle 4. büyük katılımı oluşturdu. Kore Savaşı Truman'ın başkanlığı süresince devam etti. Savaş kayıpları devam ettikçe halkın desteğini kaybettiği kanısına vardı. 1952 yılındaki başkanlık seçimlerinde adaylığını geri çekti ve 1953 yılında başkanlığa veda etti.
Truman, SSCB'ye ve Sovyet yanlısı ülkelere karşı ne pahasına olursa olsun mücadele edilmesi gerektiği ilkesine inanıyordu. Bu ilkeye Truman Doktrini adı verildi. Bu amaçla Truman, Dışişleri Bakanı General George C. Marshall ile birlikte II. Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Avrupa ülkelerinin ekonomik durumunu düzeltmek amacıyla Marshall Planı denilen bir yardım paketi geliştirdi. Aynı amaçla 1947 yılında Yunanistan'la birlikte Türkiye'ye de 400 milyon dolarlık bir askeri ve ekonomik yardımı öngören ilk Amerikan yardımını başlattı. Bu yardımın 300 milyon doları Yunanistan'a, 100 milyon doları da Türkiye'ye ödenmiştir.
Truman, dış politikada izolasyonizme karşı enternasyonalist politikalar izlemenin yanı sıra, içeride Roosevelt'in New Deal politikalarına bağlı kalarak New Deal koalisyonu sayesinde 1948 seçimlerinde sürpriz bir başarı kazanmıştır. Cumhuriyetçi Parti'nin bu politikaları "sosyalizm" olarak suçlamaları karşısında ise "Sosyalizm son 20 yılda halkın her ileri adımına karşı onların insanları korkutmak için kulladıkları bir kelimedir. Kamu elektrik kuruluşu için dedikleri, sosyalizm. Sosyal güvenlik için dedikleri, sosyalizm. Çiftçilere fiyat desteği için dedikleri, sosyalizm. Banka mevduat sigortası için dedikleri, sosyalizm. Özgür ve bağımsız işçi sendikalarının gelişmesi için dedikleri, sosyalizm. Tüm halkın yararına olan hemen her şey için sosyalizm diyorlar" demiş[4] ve bu tür iddialara karşı "eğer bu kılık değiştirmiş sosyalizm ise, ben ondan yanayım" demiştir.[5]
Ölümü
değiştir5 Aralık 1972'de Truman, zatürree teşhisi ile Kansas Şehri Araştırma Hastanesi ve Tıp Merkezine kaldırıldı. Çoklu organ yetmezliği gelişti, komaya girdi ve 26 Aralık sabah 07:50'de 88 yaşında öldü.[6][7]
Eşi Bess Truman, Washington'da bir devlet cenazesi yerine kütüphanede basit bir özel ayini tercih etti. Cenazeden bir hafta sonra, yabancı ileri gelenler ve Washington yetkilileri, Washington Ulusal Katedrali'ndeki bir anma törenine katıldı.
Bess Truman 1982'de öldü ve Independence, Missouri'deki Harry S. Truman Kütüphanesi ve Müzesi'nde kocasının yanına gömüldü.[8][9]
Kaynakça
değiştir- ^ "Harry S. Truman, 34th Vice President (1945)". 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2017.
- ^ "Use of the Period After the "S" in Harry S. Truman's Name". Harry S. Truman Library & Museum. Retrieved April 13, 2021.
- ^ "Why Did Japan Attack Pearl Harbor?". 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2012.
- ^ "Rear Platform and Other Informal Remarks in New York, October 10, 1952". Truman Library. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ^ "Address in Montana at the Dedication of the Hungry Horse Dam, October 1, 1952". Truman Library. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020.
- ^ "6:00 p.m." CBS Radio News. CBS. 25 Aralık 1972. 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2017 – YouTube vasıtasıyla.
- ^ Truman Library 2012i.
- ^ Washington National Cathedral 2012.
- ^ Wooten 1973, s. 1.
| Amerikalı siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |