| dbo:abstract
|
- Henge je typ pravěkého rituálního kruhového monumentu (kruhové plochy) vyskytující se v Británii a též v Bretani u Carnaku ve Francii. Byl obklopen příkopem a valem, měl jeden, dva, ojediněle čtyři protilehlé vchody, uvnitř byly megalitické stavby nebo hroby nebo kultovní jámy a podobně. Někdy jde o megalitické stavby podobné kromlechu. Někdy je tvořena z kamenů, ale jindy ze dřeva. Nejznámější megalitická stavba Stonehenge Obzvlášť pozoruhodná je památka při malé lokalitě Stonehenge v jižní Anglii. Uprostřed byl oltář obklopen dokola kolmými kameny, které přikrýval tlusté kamenné překlady. Ty vytvářely plot chránící posvátný obvod, ale zároveň jakoby se účastnily obřadů, zdá se, jakoby tančily kolo, jako lidé držící se za ruce, a vykonávaly posvátný obřad, který zřejmě souvisel s uctíváním slunce. Slunce, které za dny rovnodennosti proniklo kamenným plotem a ozářilo oltář, bylo symbolem plodnosti a zrodu nového roku. Architektonické chápání henge určuje jeho symbolický význam, který je vyjádřen jedinečně jednoduchou stavební formou. (cs)
- Henge (paraula anglesa) és una arquitectura prehistòrica de manera gairebé circular o ovalada, que defineix una àrea de més de 20 metres de diàmetre, i consisteix en una excavació limitada per una rasa i un terraplè. Van ser usualment construïts en el període neolític i se sospita que tenen relació amb actes rituals, si bé el medi acadèmic encara no ha pogut donar una resposta uniforme. (ca)
- Henĝo (aŭ henĝa monumento) estas speciala neolitika . Temas pri rondaj aŭ ovalaj areoj kun diametro de 20–480 m, kiu estas ĉirkaŭita de tera remparo kaj je la interna flanko fosaĵo. La plej multaj henĝoj havas po unu fosaĵon; kelkaj havas du aŭ eĉ tri fosaĵojn. Ekzistas henĝoj sen fosaĵo. La termino estis kreita 1932 de Thomas D. Kendrick (1895–1979). Li prenis la sufikson de Stonehenge. La esprimo henge (esperante henĝo) venis el la angla kaj ĝi signifas pordegsimilan strukturon. Unu, du aŭ kvar (malofte) trairejoj gvidas el la interno. Tie povas esti portaloj, ŝtoncirkloj, kvar-palisa-ŝtoncirkloj, monolitoj, tertruoj, palisoj, palisaj cirkloj aŭ menhiroj kaj tomboj. Tomboj aldoniĝis pli poste. Oni supozas ke la funkcio de henĝo estas defendaĵo, sed havis ankaŭ kultan funkcion; la remparoj verŝajne havis la funkcion ŝirmi la agojn interne de la heĝo al la ekstero. Estis pena laboro fosi fosaĵojn en areo kun ŝtona subgrundo. Sole la Ringo de Brodgar, Orkadoj, havas sabloŝtonan subgrundon. Henĝoj kiel , henĝo, estas setlejoj. La plej multaj henĝoj ne plu ekzistas hodiaŭ. (eo)
- Ein Henge [hɛndʒ] (auch henge monument) ist eine spezielle Art von neolithischem Erdwerk. Es sind runde oder ovale Flächen mit einem Durchmesser von 20–480 m, die von einem Erdwall mit zumeist innenliegenden Graben begrenzt waren. Die meisten Henges haben einen einzelnen Graben; ein paar haben zwei und drei konzentrische oder gar keine Gräben. Der Begriff wurde 1932 von Sir Thomas D. Kendrick (1895–1979) geprägt, der später Kustos für die British Antiquities im British Museum wurde. Er benutzte dabei das Suffix von Stonehenge. Der Begriff henge stammt aus dem Angelsächsischen und bezeichnet eine torartige Struktur. Das 1925 entdeckte Woodhenge, ein Class I Henge (mit einem Zugang) und mit sieben konzentrischen Pfostenringen im Zentrum, wurde aufgrund seiner Ähnlichkeit mit Stonehenge so benannt. Einer, zwei oder vier (selten) Durchlässe durch die Umwallung führen zum Innenbereich. Dort können sich Portale, Steinkreise, Vier-Pfosten-Steinkreis (engl. Four-poster stone circle), Monolithen, Gruben, einzelne Pfosten, Anordnungen von Pfosten oder Menhire und Grabstätten befinden, wobei Letztere oft später hinzukamen. Angesichts der zur Verteidigung eher ungeeigneten Aufreihung von innerem Graben (selten in Irland) und äußerem Erdwall geht man von einer rituellen Funktion der Henges aus; die Wälle hatten möglicherweise den Zweck, die Vorgänge im Inneren von der Außenwelt abzuschirmen. Die Ringgräben von Henges waren in Gebieten mit steinigem Untergrund nur schwer herauszuarbeiten. Einzig der Ring von Brodgar, Orkney, weist einen in den Sandsteinuntergrund gearbeiteten Kreisgraben auf. Henges wie Durrington Walls, ein Class II Henge, sind Siedlungen. Die meisten Henges sind heute weitgehend eingeebnet. (de)
- There are three related types of Neolithic earthwork that are all sometimes loosely called henges. The essential characteristic of all three is that they feature a ring-shaped bank and ditch, with the ditch inside the bank. Because the internal ditches would have served defensive purposes poorly, henges are not considered to have been defensive constructions (cf. circular rampart). The three henge types are as follows, with the figure in brackets being the approximate diameter of the central flat area: 1.
* Henge (> 20 m (65 ft)). The word henge refers to a particular type of earthwork of the Neolithic period, typically consisting of a roughly circular or oval-shaped bank with an internal ditch surrounding a central flat area of more than 20 m (66 ft) in diameter. There is typically little if any evidence of occupation in a henge, although they may contain ritual structures such as stone circles, timber circles and coves. Henge monument is sometimes used as a synonym for henge. Henges sometimes, but by no means always, featured stone or timber circles, and circle henge is sometimes used to describe these structures. The three largest stone circles in Britain (Avebury, the Great Circle at Stanton Drew stone circles, and the Ring of Brodgar) are each within a henge. Examples of henges without significant internal monuments are the three henges of Thornborough Henges. Although having given its name to the word henge, Stonehenge is atypical in that the ditch is outside the main earthwork bank. 2.
* Hengiform monument (5–20 m (15–65 ft)). Like an ordinary henge, except the central flat area is between 5 and 20 m (16–66 ft) in diameter, they comprise a modest earthwork with a fairly wide outer bank. The terms Mini henge or Dorchester henge are sometimes used as synonyms for hengiform monument. An example is the Neolithic site at Wormy Hillock Henge. 3.
* Henge enclosure (> 300 m (1,000 ft)). A Neolithic ring earthwork with the ditch inside the bank, with the central flat area having abundant evidence of occupation and usually being more than 300 m (980 ft) in diameter. Some true henges are as large as this (e.g., Avebury), but lack evidence of domestic occupation. Super henge is sometimes used as a synonym for a henge enclosure. However, sometimes Super henge is used to indicate size alone rather than use, e.g. "Marden henge ... is the least understood of the four British 'superhenges' (the others being Avebury, Durrington Walls and Mount Pleasant Henge)". (en)
- Henge (palabra inglesa) es una estructura arquitectónica prehistórica de forma casi circular u ovalada, por definición de un área de más de 20 metros de diámetro que consiste en una excavación limitada por una zanja y un terraplén. Fueron usualmente construidos en el período neolítico y se sospecha que tienen relación con actos rituales, si bien el medio académico aún no ha podido dar una respuesta uniforme. (es)
- Henge (ingelesezko hitza) oinplano biribil edota obalatua duen historiaurreko arkitektur egitura da, definizioz gutxieneko 20 metroko diametroa dute eta lur pilatu eta luebaki batez osatuak daude. Nagusiki Neolito Aroan eraikiak izan ziren eta erritual ekitaldiekin lotura zutela susmatzen da, halere arkeologo eta historialari adituek oraindik ez dute egitura haueikiko erantzun edo irizpide bateratu bat eskeini ahal izan. Britainiar Uharteetan oso ohikoak dira, Henge izena Stonehenge monumentu megalitiko ospetsuaren izenaren atzikitik datorkio, bere izenak "harrizko henge" esan nahi duelarik, nahiz eta Stonehenge bera monumentu megalitikoa izan arren benetazko henge motakoa ez izan. (eu)
- Un henge (de l'anglais /hεnd͡ʒ/) est une structure architecturale préhistorique presque circulaire ou ovale, délimitant généralement une zone de plus de 20 mètres de diamètre comprenant une limite de terrassement composée d'un fossé et d'un talus. Les préhistoriens ont créé le mot henge par dérivation régressive (ou troncation) d'après le nom de Stonehenge, préexistant et attesté dès le Moyen Âge. (fr)
- Is cuimhneachán réamhstairiúil socraithe ina liagchiorcal é heinse (Béarla: henge). (ga)
- Un henge è una struttura architettonica preistorica. La forma è quasi circolare o ovale, disposta su un'area pianeggiante di circa 100 metri di diametro, racchiusa e delimitata da una struttura in terra (earthwork) di confine che di solito comprende un fossato con un tumulo esterno. La struttura permette l'accesso all'interno tramite una, due o quattro entrate. I componenti interni possono includere messa in opera di portali, cerchi di pietre, recinti fatti con blocchi eretti in lunghezza (post rings), disposizione di quattro pietre (four-stone settings), monoliti, blocchi dritti (standing posts), fosse (pits), (coves), allineamenti di pilastri (post alignments), allineamenti di pietre, sepolture, cumuli centrali (central mounds), e buche per pali (stakeholes). A causa delle impraticabilità difensive di un luogo cintato con un cumulo esterno e un fossato interno (piuttosto che il contrario), si ritiene le henges avessero uno scopo rituale, piuttosto che difensivo. (it)
- Een henge is een rond of ovaal type neolithisch aardwerk bestaande uit een wal en greppel met een of meer doorgangen. Hoewel de meeste exemplaren bekend zijn uit Groot-Brittannië, zijn ook buiten de Britse eilanden exemplaren gevonden. Henges gaan vaak vergezeld, en worden soms verbonden door ceremoniële wegen (Eng: causeway). Deze monumenten worden in de regel geassocieerd met de grooved ware-cultuur, hoewel ook vondsten zijn gedaan die wijzen op de klokbekercultuur en zelfs de vroege bronstijd. In de regel worden binnen de henge geen sporen van bewoning aangetroffen. Wel zijn andere structuren, zoals steencirkels, portalen en megalieten vrij gebruikelijk. Hoewel de functie van deze monumenten niet duidelijk is, wordt aangenomen dat ze voor religieuze doeleinden zijn gebouwd. Het woord henge is in 1932 geïntroduceerd door Thomas Kendrick die het ontleende aan Stonehenge en het in 1925 gevonden Woodhenge in Amesbury. Het woord komt uit het Angelsaksisch en heeft betrekking op poortachtige structuren. (nl)
- Hengemonument är en typ av fornlämningar som byggdes under neolitisk tid på de brittiska öarna och saknar motsvarigheter på kontinentala Europa. Det finns tre besläktade typer av neolitiska jordarbeten som alla kallas för henge. De gemensamma nämnaren är för alla tre att de har en ringformig vall och ett dike, med diket innanför vallen. Det inre diket skulle ha varit dåligt för en anläggning byggd för försvar och henges är alltså inte borganläggningar. Fornborgar beskrivs i engelska wiki under begreppet circular rampart. De tre hengetyperna är klassificerade efter sin storlek med diametern på det centrala omslutna området som viktig skiljelinje mellan olika typer. 1.
* Henge (över 20 m i diameter). Ordet henge syftar på en speiell typ av jordarbete från den neolitiska perioden. Den består av en ungefär rund eller oval jordvall med ett inre dike som omger ett centralt platt område med mer är 20 meters diameter. Det finns oftast få spår efter bosättning i ett henge, fastän de kan innehålla rituella strukturer som stencirklar, timmercirklar och så vidare. Hengemonument används ibland som en synonym för Henges , men det kan ha andra betydelser på engelska, som stencirklar och timmercirklar. Circle henge används ibland för att beskriva dessa strukturer. De tre största stencirklarna i Storbritannien Avebury, , och Ring of Brodgar ligger alla inom ett henge. Exempel på henge utan betydelsefulla inre monuments är de tre hengen kallade . Fastän den har gett namn till ordet henge, är Stonehenge ett avvikande fall med diket utanför jordvallen. 2.
* Hengiform monument (5 – 20 m i diameter). De är formade som ett henge förutom att den platta mittytan är liten med kortare radie. De utgör ett litet jordarbete med en bred yttre vall i förhållande till inre ytan. Termerna Mini henge eller Dorchester henge används ibland som synonymer för dessa hengiforma monument. Ett exempel är den neolitiska platsen vid Wormy Hillock Henge. 3.
* Henge enclosure (över 300 m). Detta typ av anläggning har diket på insidan av vallen men ett centralt plattare område som har rikliga spår av bosättning och vanligen mer än 300 meter i diameter. Vissa henge är verkligen så stora som detta till exempel Avebury, som dock saknar spår efter bosättning. Super henge används ibland som en synonym för henge enclosure. Emellertid är Super henge ofta bara en indikation på storlek snarare än användning jämför till exempel som är det minst undersökta av de fyra brittiska superhengen, de andra är Avebury, Durrington Walls och . (sv)
- Хендж (от ст.-англ. henge (hɛndʒ) — «висячий» в составе англ. Stonehenge (ˌstəʊnˈhɛndʒ) — «висячий камень») — тип доисторического земляного сооружения. По форме представляет собой почти круглую или овальную площадку диаметром обычно не менее 20 м, окружённую земляным валом. В земляном валу проделаны входы — обычно до четырёх. Внутренние компоненты могут включать портальные сооружения, деревянные круги, группы камней или монолиты, колодцы, захоронения, центральные курганы и др. Хенджи, скорее всего, являлись не оборонительными, а ритуальными сооружениями, поскольку с оборонительной точки зрения они весьма непрактичны. Стоунхендж первоначально представлял собой хендж (откуда и название), однако позднее на нём были установлены камни, превратившие его в структуру типа кромлеха. Термин «хендж» принято использовать по отношению к сооружениям такого типа на территории Великобритании, хотя аналогичные сооружения существовали в доисторическую эпоху на территории Германии (Голоринг, Госекский круг) и других стран Центральной Европы. Подробнее про эту группу памятников см. статью кольцевые канавы. Впервые термин «хендж» по отношению к монументальным сооружениям эпохи неолита введён Томасом Кендриком. (ru)
- Гендж (англ. henge) — тип доісторичної архітектурної земляної споруди, що являв собою круглий або овальний майданчик діаметром зазвичай не менше 20 метрів, оточений земляним валом. У земляному валу були виконані 1, 2 або 4 входи. Внутрішні компоненти можуть включати портальні споруди, дерев'яні та кам'яні кола, інші розташування мегалітів, колодязі, гробниці, кургани та інші. Термін «гендж» походить від скороченої назви Стоунхендж, відомої споруди у Вілтширі, що, однак, не є дійсним генджем. Цей термін було запропоновано в 1932 році . Зазвичай термін прийнято використовувати по відношенню до споруд такого типу на території Великої Британії. Проте, аналогічні споруди існували в доісторичну епоху на території Німеччини та інших країн. Точне призначення генджів на час їх будування залишається невідомим, хоча, швидше за все, вони були не оборонними, а ритуальними спорудами, оскільки з оборонної точки зору вони вельми непрактичні. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Henge (paraula anglesa) és una arquitectura prehistòrica de manera gairebé circular o ovalada, que defineix una àrea de més de 20 metres de diàmetre, i consisteix en una excavació limitada per una rasa i un terraplè. Van ser usualment construïts en el període neolític i se sospita que tenen relació amb actes rituals, si bé el medi acadèmic encara no ha pogut donar una resposta uniforme. (ca)
- Henge (palabra inglesa) es una estructura arquitectónica prehistórica de forma casi circular u ovalada, por definición de un área de más de 20 metros de diámetro que consiste en una excavación limitada por una zanja y un terraplén. Fueron usualmente construidos en el período neolítico y se sospecha que tienen relación con actos rituales, si bien el medio académico aún no ha podido dar una respuesta uniforme. (es)
- Un henge (de l'anglais /hεnd͡ʒ/) est une structure architecturale préhistorique presque circulaire ou ovale, délimitant généralement une zone de plus de 20 mètres de diamètre comprenant une limite de terrassement composée d'un fossé et d'un talus. Les préhistoriens ont créé le mot henge par dérivation régressive (ou troncation) d'après le nom de Stonehenge, préexistant et attesté dès le Moyen Âge. (fr)
- Is cuimhneachán réamhstairiúil socraithe ina liagchiorcal é heinse (Béarla: henge). (ga)
- Henge je typ pravěkého rituálního kruhového monumentu (kruhové plochy) vyskytující se v Británii a též v Bretani u Carnaku ve Francii. Byl obklopen příkopem a valem, měl jeden, dva, ojediněle čtyři protilehlé vchody, uvnitř byly megalitické stavby nebo hroby nebo kultovní jámy a podobně. Někdy jde o megalitické stavby podobné kromlechu. Někdy je tvořena z kamenů, ale jindy ze dřeva. Nejznámější megalitická stavba Stonehenge (cs)
- Ein Henge [hɛndʒ] (auch henge monument) ist eine spezielle Art von neolithischem Erdwerk. Es sind runde oder ovale Flächen mit einem Durchmesser von 20–480 m, die von einem Erdwall mit zumeist innenliegenden Graben begrenzt waren. Die meisten Henges haben einen einzelnen Graben; ein paar haben zwei und drei konzentrische oder gar keine Gräben. Der Begriff wurde 1932 von Sir Thomas D. Kendrick (1895–1979) geprägt, der später Kustos für die British Antiquities im British Museum wurde. Er benutzte dabei das Suffix von Stonehenge. Der Begriff henge stammt aus dem Angelsächsischen und bezeichnet eine torartige Struktur. Das 1925 entdeckte Woodhenge, ein Class I Henge (mit einem Zugang) und mit sieben konzentrischen Pfostenringen im Zentrum, wurde aufgrund seiner Ähnlichkeit mit Stonehenge so be (de)
- Henĝo (aŭ henĝa monumento) estas speciala neolitika . Temas pri rondaj aŭ ovalaj areoj kun diametro de 20–480 m, kiu estas ĉirkaŭita de tera remparo kaj je la interna flanko fosaĵo. La plej multaj henĝoj havas po unu fosaĵon; kelkaj havas du aŭ eĉ tri fosaĵojn. Ekzistas henĝoj sen fosaĵo. La termino estis kreita 1932 de Thomas D. Kendrick (1895–1979). Li prenis la sufikson de Stonehenge. La esprimo henge (esperante henĝo) venis el la angla kaj ĝi signifas pordegsimilan strukturon. (eo)
- There are three related types of Neolithic earthwork that are all sometimes loosely called henges. The essential characteristic of all three is that they feature a ring-shaped bank and ditch, with the ditch inside the bank. Because the internal ditches would have served defensive purposes poorly, henges are not considered to have been defensive constructions (cf. circular rampart). The three henge types are as follows, with the figure in brackets being the approximate diameter of the central flat area: (en)
- Henge (ingelesezko hitza) oinplano biribil edota obalatua duen historiaurreko arkitektur egitura da, definizioz gutxieneko 20 metroko diametroa dute eta lur pilatu eta luebaki batez osatuak daude. Nagusiki Neolito Aroan eraikiak izan ziren eta erritual ekitaldiekin lotura zutela susmatzen da, halere arkeologo eta historialari adituek oraindik ez dute egitura haueikiko erantzun edo irizpide bateratu bat eskeini ahal izan. (eu)
- Un henge è una struttura architettonica preistorica. La forma è quasi circolare o ovale, disposta su un'area pianeggiante di circa 100 metri di diametro, racchiusa e delimitata da una struttura in terra (earthwork) di confine che di solito comprende un fossato con un tumulo esterno. La struttura permette l'accesso all'interno tramite una, due o quattro entrate. I componenti interni possono includere messa in opera di portali, cerchi di pietre, recinti fatti con blocchi eretti in lunghezza (post rings), disposizione di quattro pietre (four-stone settings), monoliti, blocchi dritti (standing posts), fosse (pits), (coves), allineamenti di pilastri (post alignments), allineamenti di pietre, sepolture, cumuli centrali (central mounds), e buche per pali (stakeholes). (it)
- Een henge is een rond of ovaal type neolithisch aardwerk bestaande uit een wal en greppel met een of meer doorgangen. Hoewel de meeste exemplaren bekend zijn uit Groot-Brittannië, zijn ook buiten de Britse eilanden exemplaren gevonden. Henges gaan vaak vergezeld, en worden soms verbonden door ceremoniële wegen (Eng: causeway). Deze monumenten worden in de regel geassocieerd met de grooved ware-cultuur, hoewel ook vondsten zijn gedaan die wijzen op de klokbekercultuur en zelfs de vroege bronstijd. In de regel worden binnen de henge geen sporen van bewoning aangetroffen. Wel zijn andere structuren, zoals steencirkels, portalen en megalieten vrij gebruikelijk. Hoewel de functie van deze monumenten niet duidelijk is, wordt aangenomen dat ze voor religieuze doeleinden zijn gebouwd. (nl)
- Hengemonument är en typ av fornlämningar som byggdes under neolitisk tid på de brittiska öarna och saknar motsvarigheter på kontinentala Europa. Det finns tre besläktade typer av neolitiska jordarbeten som alla kallas för henge. De gemensamma nämnaren är för alla tre att de har en ringformig vall och ett dike, med diket innanför vallen. Det inre diket skulle ha varit dåligt för en anläggning byggd för försvar och henges är alltså inte borganläggningar. Fornborgar beskrivs i engelska wiki under begreppet circular rampart. De tre hengetyperna är klassificerade efter sin storlek med diametern på det centrala omslutna området som viktig skiljelinje mellan olika typer. (sv)
- Хендж (от ст.-англ. henge (hɛndʒ) — «висячий» в составе англ. Stonehenge (ˌstəʊnˈhɛndʒ) — «висячий камень») — тип доисторического земляного сооружения. По форме представляет собой почти круглую или овальную площадку диаметром обычно не менее 20 м, окружённую земляным валом. В земляном валу проделаны входы — обычно до четырёх. Внутренние компоненты могут включать портальные сооружения, деревянные круги, группы камней или монолиты, колодцы, захоронения, центральные курганы и др. Впервые термин «хендж» по отношению к монументальным сооружениям эпохи неолита введён Томасом Кендриком. (ru)
- Гендж (англ. henge) — тип доісторичної архітектурної земляної споруди, що являв собою круглий або овальний майданчик діаметром зазвичай не менше 20 метрів, оточений земляним валом. У земляному валу були виконані 1, 2 або 4 входи. Внутрішні компоненти можуть включати портальні споруди, дерев'яні та кам'яні кола, інші розташування мегалітів, колодязі, гробниці, кургани та інші. Точне призначення генджів на час їх будування залишається невідомим, хоча, швидше за все, вони були не оборонними, а ритуальними спорудами, оскільки з оборонної точки зору вони вельми непрактичні. (uk)
|